Look inside pdfἀγγαρεύω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀγγαρεύω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
ἀγγαρεύω σύνηθ. καὶ Πόντ. (Κρώμν. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.) ἀgαρεύω Νάξ. (Βόθρ.) κ.ἀ. ἀγγαρεύου Ἤπ. (Ἰωάνν. κ.ἀ.) Μακεδ. κ.ἀ. ἀgαρεύου Θεσσ. (Ζαγορ.) κ.ἀ. ἀgαρεύγω Κρήτ. κ.ἀ. ἐgαρεύω Κρήτ. ἐgαρεύγω Κρήτ. ᾿gαρεύω Σῦρ. (Ἑρμούπ.) κ.ἀ. ᾿gαρεύγω Κρήτ. Σύμ. gαιˬεύου Σαμοθρ.
Ετυμολογία
Τὸ μεταγν. ἀγγαρεύω. Τὸ ε τοῦ τύπ. ἐgαρεύω τοῦ φερομένου καὶ ἐν τῷ Σιναϊτικῷ κώδικι τῆς Κ.Δ. ἐκ παρετυμ. πρὸς τὴν πρόθ. ἐν. Ἰδ. ΓΧατζιδ. ΜΝΕ 1,245. Περὶ τῆς φωνητικῆς παθήσεως τοῦ ρ. ἐν τῷ τύπ. ᾿gαιˬεύου ἰδ. AHeisenberg ἐν Ἀφιερ. εἰς ΓΧατζιδ. 93.
Σημασιολογία
1)Ἀναγκάζω τινὰ νὰ ἐκτελέσῃ ἐργασίαν ἄνευ μισθοῦ κοιν. καὶ Πόντ. (Κρώμν. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.): Μ᾿ ἀγγάριψαν τοὺν ἄντρα Μακεδ. Ἀγγάριψι κἀνένα νὰ κά᾿ς τὴ δ᾿λε͜ιά σ᾿ Ἰωάνν. Τήνε ᾿gαρεύω γιˬὰ δυˬˬὸ ζευγάριˬα (διὰ νὰ μοῦ πλέξῃ δύο ζεύγη καλτσῶν) Ἑρμούπ. Τί ἀγγαρεύεσαι χωρὶς νὰ σοῦ εἰποῦνε; (διατί ἀναλαμβάνεις ἐργασίαν ὑπὲρ ἄλλων, οἱ ὁποῖοι δὲν τὴν ἐζήτησαν καὶ ἑπομένως δὲν θὰ σοὶ ὀφείλουν οὑδεμίαν χάριν;) Πελοπν. (Δημητσάν.) Τὸ χρειάδι εἶναι ᾿gαρεμένο (ἔχει ἤδη χρησιμοποιηθῆ δι᾿ ἄλλην ἀνάγκην καὶ ἑπομένως δὲν εἶναι πρόχειρον πρὸς χρῆσιν. χρειάδι=μαγειρικὸν σκεῦος) Κρήτ. ᾿Gαρεμένον ἀγγε͜ιὸ (ἀγγεῖον περιέχον τι) Σύμ.|| Παροιμ. Κάπο͜ιον ἀγγάρευαν κιˬ αὐτὸς ἐκαμάρωνε (ἐπὶ τοῦ μὴ συναισθανομένου τὴν εἰς αὐτὸν προσγινομένην ἀδικίαν) ΝΠολίτ. Παροιμ. 1,201|| ᾎσμ. Ἔκανε κιˬ ἄλλα πράματα πολλὰ κακὰ μεγάλα, τὰ σέρνανε οἱ Χριστιανοὶ ἦταν μεγάλο πρᾶμα, ἔβανε κιˬ ἀgαρεύγα τσοι χειμῶνα καλοκαίρι Κρῆτ. Διὰ τὴν σημ. πβ. Ματθ. Εὐαγγ. 5,41 «ὅστις σὲ ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ᾿ αὐτοῦ δύο» καὶ 27,32 «εὗρον ἄνθρωπον Κυρηναῖον ὀνόματι Σίμωνα· τοῦτον ἠγγάρευσαν, ἵνα ἄρῃ τὸν σταυρὸν αὐτοῦ». 2) Ἐνοχλῶ τινα νὰ ἐνεργήσῃ τι ὑπὲρ ἐμοῦ Θεσσ. (Ζαγορ.) Νάξ. (Βόθρ.): Γιˬατί τσ᾿ ἐgάρευγὲνε; Βόθρ. Καθημιρ᾿νῶς σὶ ἀgαρεύου, νὰ μὶ σ᾿χουρῇς, δὲν ἔχου κ᾿ ἰγὼ ἡ οὐρφανὴ κἀνένα ᾿ς τοὺν κόσμου νὰ μὶ παρασταθῇ! Ζαγορ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
