Objets Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας
<< 10
10 >>
<< 10
10 >>
Total: 4244
La transstructuration tragique du mythe
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Πολύ απέχει της πραγματικότητος η αντίληψη κατά την οποίαν η τραγωδία είναι απλή ερμηνεία του μύθου θεωρούμενου ως προς την πολυσθένειάν του ή έστω κι ως προς την αμφισημίαν του. Έργο τέχνης με σπουδαιότητα, η τραγωδία είναι μύθος καθ΄ εαυτήν, προβαλλόμενος, πραγματοποιούμενος και επιβαλλόμενος δίκην δομής καθοριστικής και παγιούσης, επι των συνειδήσεων των ανθρώπων προσώπων κι ομάδων. Συλλαμβάνοντάς την, ο τραγικός ποιητής συμπυκνώνει περιληπτικώς την ανθρωπότητα κατά την μυθοποιητικήν της λειτουργία. Ωστόσο, δημιουργός ο ίδιος, συχνά χωρεί σ΄ υπερβάσεις: εμπνέεται ολιγώτερον από ένα παρελθόν συνηρημένον σε μιάν επικήν αναφοράν παρά από ένα μέλλον στο οποίον προσφέρει εξ αρχής ένα πρότυπο για δομή συμπεριφοράς. Δημιουργία που θέλει να είναι παραδειγματική, και που συχνά καταφέρνει να είναι, η τραγωδία, μύθος η ίδια, παραμένει ένα επέκεινα ως πρός τον μύθον τον οποίον επεκτείνει: μια εικόνα του μύθου εκείνου, βέβαια, αλλά που πολλαπλασιαζόμενη, μεγεθυνόμενη επ΄ άπειρον και, προπάντων, έχουσα αξίαν καθ΄ εαυτήν, τον καταπολεμεί προκειμένου, ...
La viet et la mort selon Platon et Plotin
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η έκθεση και διερεύνηση της σχέσης της ζωής και του θανάτου στη διανόηση του Πλάτωνος και στην πλωτινική μυστική είναι «πάμπολυ έργον», του οποίου όμως τα κύρια σημεία ευρίσκονται στις εργασίες ερευνητών, όπως π.χ. οι: L. Robin, A.J. Festugiere, V. Goldschmidt, R. Schaerer, H. Joly, J. Trouillard, M. de Gandillac κ.α. Η μελέτη μου περιορίζεται στην ανίχνευση των συνιστωσών των δύο διδασκαλιών, των αποκλίσεων, καθώς και ορισμένων δυσχερειών που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τον σύγχρονο άνθρωπο. Ορισμένα χωρία των Διαλόγων και των Εννεάδων επιτρέπουν την άμεση πρόσβαση στη διδασκαλία του «θείου» Πλάτωνος και του «εξηγητού» του Πλωτίνου, και είναι αποκαλυπτικά της αισιοδοξίας του πρώτου, αισιοδοξίας την οποία καθορίζει η δυναμική και αξιολογική οντολογία του, και του ιδεώδους της επιστροφής στο ένα της μυστικής διδασκαλίας του δεύτερου....
La vision de la mort en tant que principe d une éthique de l action chez Homère
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ότι στα ομηρικά έπη ενυπάρχει μια φιλοσοφία της ζωής μέσα στην κοινωνία και πέραν αυτής, μια φιλοσοφία του ανθρώπου και του προορισμού του, οι Έλληνες της κλασσικής περιόδου το είχαν ακριβώς συνειδητοποιήσει, εφόσον θεωρούσαν τα έπη ως τη σύνοψη μιάς ηθικής και παιδαγωγικής από τις πλέον διαρκείς. Η βαθιά αλήθεια που ανιχνεύεται εδώ είναι ότι η ευθύνη των πράξεων παγιώνεται αιώνια στα βάθη μιάς ανεξάλειπτης μνήμης. Πράξεις και κοινωνική συμπεριφορά συναρθρώνονται στον κανόνα, στον οποίο συναίνεσε ο Σωκράτης: ο θάνατος και η θυσία είναι συμπλήρωμα της αρετής. Ο Όμηρος, πρώτος μεγάλος πολιτικός στοχαστής —ή, απλά, στοχαστής όλης της ανθρωπότητας— ανοίγει νέες οδούς με ποικίλες κατευθύνσεις. Αξίζει πράγματι να πορευθεί κανείς σ΄ αυτούς τους δρόμους με αφετηριακό σημείο μια θεμελιακή φιλοσοφία της ζωής και του θανάτου....
La τέχνη κατά λόγους nell΄Anonimo di Giamblico
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στο δεύτερο απόσπασμα του Ανωνύμου Ιαμβλίχου, πού επικεντρώνεται στο θέμα της εδραίωσης της δόξας τού ανθρώπου, ως θεμελιώδους αξίας της παιδείας και ως διακριτικού γνωρίσματος της σοφιστικής εκπαίδευσης (forma mentis), υπάρχει ένα συγκεκριμένο χωρίο, η έβδομη παράγραφος, στο οποίο ο συγγραφέας αναφέρει μία αδιευκρίνιστη «τέχνη κατά λόγους». Η φράση αυτή ερμηνεύεται συνήθως από τους σύγχρονους μελετητές ως τεχνική (είδος τέχνης) που σχετίζεται με τη ρητορική και χαρακτηρίζεται ως ευκόλως διδακτή, καθ' ότι οποιοσδήποτε αφιερώνεται στη μελέτη της συγκεκριμένης τέχνης μπορεί σε σύντομο διάστημα να συγκριθεί σε δεξιότητα με αυτόν που την διδάσκει. Στο άρθρο αυτό αναλύονται οι διαφορετικές ερμηνείες που έχουν διατυπωθεί για το συγκεκριμένο χωρίο, με ιδιαίτερη έμφαση στις πιο πρόσφατες. Ακολούθως, αποδεικνύεται ότι η αναφορά στην «τέχνην την κατά λόγους» πρέπει να εννοηθεί ως πολεμική, που στρέφεται ουσιαστικά εναντίον της σοφιστικής κίνησης, κυρίως ως προς το ύφος και τις μεθόδους. Παρά τα διαφορετικά ενδιαφέροντα και τις διαφορετικές διδακτικέ...
Lambros Couloubaritsis, Aux Origines de la philosophie europèenne. De la pensée archaïque au néoplatonisme, Bruxelles, De Boeck-Wesmael, 1992, 676 σελ.
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Lambros Couloubaritsis, Histoire de la philosophie ancienne et médiévale, Figures illustres, Paris, B. Grasset, (Le Collège de Philosophie), 1998, 1332σσ.
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Le Bras de Dieu qui entre dans le temps
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στον διάλογο Τίμαιος ο Πλάτων επιχειρεί να περιγράψει το είναι των γινομένων πραγμάτων, στα οποία αναφέρεται η αίσθηση και η δόξα. Στην κορυφή θέτει την οργανώνουσα αιτιότητα ενός προσωπικού θεού, του Δημιουργού. Ο Δημιουργός δεν είναι η λογική αιτία αυτού που γεννιέται, αλλ΄ η ιστορική αιτία αυτού που γίνεται, είναι «ο βραχίονας του θεού, ένας βραχίονας που εισέρχεται μέσα στον χρόνο» (R. Schaerer). Στη μελέτη εξετάζονται η πλατωνική χρήση του μύθου σχετικά με το θείο και η σχέση ιδέας του αγαθού (Πολιτεία) και Δημιουργού. Ο Πλάτων, κληρονόμος και της ορθολογικής θεώρησης της «δημιουργίας» της ομηρικής ποίησης, κατασκευάζει ένα θεό δημιουργό, για να εξηγήσει αυτό που, αν και αντανάκλαση του πραγματικού, είναι κατ΄ αυτόν τέλειο. Δίχως να άρει τον δυϊσμό είναι-γίγνεσθαι, με την τελολογική θεώρηση της τάξης, του προτύπου και του Δημιουργού, νομιμοποιεί το φυσικό είναι, το οποίο η αποτελεσματική ενέργεια του Δημιουργού μεταμορφώνει σε «κόσμον»....
Le Cosmos d΄Empédocle et le triomphe de la vie autour de l' usage répétitif des formules-images
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Le Ménon: Un soutien virtuel de la Métaphysique des moers de Kant
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Le Néoplatonisme de Plotin, ou l' invention d' une science métaphysique platonicienne
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Όταν συγκρίνουμε την απήχηση που έχουν, στη φιλοσοφική συνείδηση της Δύσης, οι λέξεις «Πλάτων» και «πλατωνισμός» με την απευθείας ανάγνωση και μελέτη των πλατωνικών διαλόγων, είμαστε σχεδόν αναγκασμένοι να παρατηρήσουμε μία ασυμφωνία: από τη μία πλευρά, σχηματίζεται η εντύπωση μιας φιλοσοφίας υπεροπτικής και ισχυρής, της οποίας κύριος στόχος είναι να οικοδομήσει μία αυστηρή επιστήμη του μεταφυσικού από την άλλη, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα κείμενο εντόνως υπαινικτικό, το οποίο γεννά διαρκώς ερωτήματα, και στο οποίο αυτού του είδους η επιστήμη κατ' ουσίαν δεν παρουσιάζεται ποτέ. Το άρθρο αυτό θέτει το ζήτημα της ιστορικής γενέσεως αυτού του μετασχηματισμού, προωθώντας την ακόλουθη θέση: η αιτία της δημιουργίας του «πλατωνισμού», ως επιστήμης του μεταφυσικού, οφείλεται στο γεγονός ότι σε μία συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας (αρχής γενομένης με τον Μέσο πλατωνισμό) ή πλειονότητα των πλατωνικών φιλοσόφων αποδέχθηκε την αριστοτελική αντίληψη βάσει της οποίας η πρώτη φιλοσοφία, τουτ' έστιν η φιλοσοφία με την αρχική της έννοια, δεν μπορεί παρά ν...
Le chorismos platonicien. Du néo-Kantisme à Martin Heidegger. Retour sur les aléas d΄une notion
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Είναι σύνηθες να βλέπουμε στην έννοια του χωρισμού την βασικήν απορία του πλατωνισμού. Η έννοια, μεταφερθείσα αρχικά μέσω της κριτικής ερμηνείας του Αριστοτέλους, παραμένει παρ' ολ' αυτά εξαιρετικά προβληματική, καθ' όσον αποκρύπτει εγχειρήματα που μόνο μια εξονυχιστική επαναπροσέγγιση του κειμένου είναι δυνατόν ν΄αποκαλύψει. Επιθυμούμε να ερευνήσουμε και τη συστηματική ανάλυση που έγινε στην αρχή του περασμένου αιώνα από διάφορες νέο-καντιανές τάσεις, της Σχολής του Marbourg (Hermann Cohen, Paul Natorp) μέχρι τον Nicolai Hartmann, κατά την προσπάθειά τους ν΄αναβιώσουν την έννοια αυτήν, προκειμένου να δηλώσουν ακριβώς το πρόβλημα του πλατωνισμού. Εντεύθεν και έπειτα οι ποικίλες ερμηνευτικές προσεγγίσεις των ερευνητών. Η επιστροφή στην έννοια του χωρισμού, φαίνεται πράγματι να τροφοδοτεί αποκλειστικά μια παρόμοια άποψη: της αξιολογήσεως δηλαδή, αντίθετα προς την πλατωνική περί δυϊσμού παράδοση, την καντιανή λύση περί του υπερβατικολογικού, που ο ίδιος ο Πλάτων προεικονίζει στους ύστερους διάλογους. Αφού αναλύσουμε την έννοια συμφώνως προς τ...
