Voir le fichier PDFVie et conscience selon Bergson
Ενότητα:
Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Χρονολογία έκδοσης περιοδικού
2009
Περισσότερα...
Τύπος
Επετηρίδα
Συγγραφέας
Πρελορέντζος , Ιωάννης
Περισσότερα...
Τίτλος άρθρου/ανακοίνωσης
Vie et conscience selon Bergson
Γλώσσα: Γαλλικά
Θεματική ενότητα άρθρου/ανακοίνωσης
Ιστορία της Φιλοσοφίας
Γλώσσα άρθρου
Γαλλικά
Ελληνικά - Νέα (1453-)
Περίληψη άρθρου
Αφετηρία της παρούσας μελέτης αποτελούν οι αναλογίες ανάμεσα στη ζωή και τη συνείδηση, τις οποίες αναδεικνύει ο Bergson στα αφιερωμένα στη φιλοσοφία της ζωής κείμενά του, τουτέστιν πρωτίστως στη Δημιουργική εξέλιξη (1907) και, δευτερευόντως, στη σημαντική διάλεξή του «Η συνείδηση και η ζωή» (1911). Εξετάζονται θεμελιώδεις πτυχές του μπερξονικού «ψυχοζωισμού» -συμφωνά με τον νεολογισμό της φιλοσόφου των επιστημών και δη της βιολογίας Yvette Conry- με βάση τα εξής δεδομένα: πρώτον, ο Bergson θεωρεί «το τριπλό ερώτημα της συνείδησης, της ζωής και της σχέσης τους» ως το σημαντικότερο ερώτημα της φιλοσοφίας δεύτερον, η συνείδηση αποτελεί κεφαλαιώδους σημασίας έννοια των δύο πρώτων βιβλίων του Bergson, ήτοι του Δοκιμίου για τα άμεσα δεδομένα της συνείδησης(1889) και του Ύλη και μνήμη (1896) και, τρίτον, το βασικό χαρακτηριστικό της συνείδησης είναι η διάρκεια σε αντιδιαστολή προς τον χωροποιημένο χρόνο. Σε προηγουμένη εργασία είχα εγκύψει στα κύρια γνωρίσματα της διάρκειας, τα οποία ο Bergson αντιπαραθέτει συστηματικά προς αυτά του γεωμετρικού χώρου (ποιότητα - ποσότητα, ετερογένεια - ομοιογένεια, αλληλοδιείσδυση - παράταξη, ποιοτική πολλαπλότητα ή πολλαπλότητα συγχώνευσης - ποσοτική ή αριθμητική πολλαπλότητα, συνέχεια - ασυνέχεια, αδιαιρετότητα - διαιρετότητα, διαδοχή - ταυτοχρονία, ακατάπαυστη ανάδυση απρόβλεπτης καινοτομίας - μηχανική επανάληψη του ιδίου κ.λ.π.). Επιχειρώ εδώ να καταδείξω ότι τα προαναφερθέντα γνωρίσματα της διάρκειας αποτελούν επίσης χαρακτηριστικά της ζωής, ειδικότερα των διαφόρων κατηγοριών έμβιων όντων, αλλά και της ύλης, δεδομένου ότι ο Γάλλος φιλόσοφος διακρίνει την «έκτατη ύλη, θεωρημένη συνολικά» από τον αφηρημένο, γεωμετρικό χώρο. Δίδεται έμφαση στο γεγονός ότι ο Bergson δεν αποδίδει την -έστω διαφορετικών ρυθμών- διάρκεια στην ύλη και τη ζωή, αρκούμενος να εφαρμόσει τα πορίσματα της αρχικής του έρευνας σχετικά με τη διάρκεια των ψυχικών καταστάσεων στα δύο αυτά πεδία, χωρίς να λάβει υπ΄ όψιν την ιδιοτυπία τους, αλλά ότι το κάνει προσεγγίζοντας κριτικά τα πορίσματα της σύγχρονης του επιστήμης, έχοντας ενδιατρίψει, επί σειρά ετών, σε μελέτες ψυχοπαθολογίας, φυσικής και βιολογίας. Επομένως, αν και αρχικά ο Bergson φαίνεται να αποδίδει κυρίως ψυχολογικό περιεχόμενο στους όρους «διάρκεια» και «συνείδηση» (αλλά και στη «μνήμη»), η κατ' εξοχήν οντολογική τους διάσταση γίνεται καταφανής όταν πραγματεύεται φιλοσοφικά το ζήτημα της σχέσης ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα και το πρόβλημα της ζωής.
Λέξεις -κλειδιά
Henri Bergson
Ζωή
Συνείδηση
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
