Γερακώνα Κιλκίς
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Γερακώνα Κιλκίς
Περισσότερα...
Αριθμός
730
Κοινότητα
Φυλιριάς
Επαρχία
Παιονίας
Νομός
Κιλκίς
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Γεργάτς (Βουλγάρικο), Γεργάτσι (μεταγενέστερο).
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Α) Πόντιοι, β) Μικρασιάτες.
Οι ομάδες αυτές κατοικούσαν, παλαιότερα, σε ιδιαίτερους οικισμούς (μαχαλάδες);
Οι πόντιοι κατοικούσαν στα Βόρεια και Νότια του χωριού, στο Ρομάνοβα (Δασερό).
Ποιές διαλέκτους μιλούσαν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού;
Α) Ποντιακά και β) Τρακατούρκικα. Πριν απ' αυτούς τη Βουλγαρική.
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
Μία (1)
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
Του χωριού
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Τρία (3)
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Το 1924 όταν ήρθαν βρισκόταν δάσκαλος.
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Γεωργία, κτηνοτροφία.
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, ρεβύθια, φακές, αμπέλια, μπουρτσάκι (ρόδι), λινάρι, σουσάμι, κουκιά (σισαμέλαιο).
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Όλα σχεδόν για αυτοκατανάλωση.
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι (1980), καπνός (1955)
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Όχι
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Όχι
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Από 60 στρέμματα
Πόσοι απο τους κατοίκους του χωριού είχαν τέτοιους μεγάλους κλήρους;
Περίπου 30 κάτοικοι.
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
Περίπου 30
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Ναι
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Από το 1924
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Όχι
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Όχι
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Όχι
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Πρόεδρος μόνο, χωρίς ψηφοφορία, μέχρι το 1930.
Ποιους φόρους πλήρωναν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού; Σε ποιούς τους πλήρωναν;
500 - 1000 δρχ. το χρόνο μέχρι το 1940.
Σε πόσες κοινωνικές τάξεις χωρίζονταν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού και πως διακρίνονταν μεταξύ τους;
Όχι
Ηταν συνηθισμένο οι κάτοικοι του χωριού να προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή για την εκτέλεση έργων που τυχόν ήταν αναγκαία στην κοινότητα (π.χ. χτίσιμο σχολείου, εκκλησίας, κατασκευή δρόμου κ.α ;
Ναι
Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όλους τους άνδρες; Απο ποιά ήλικία; Γυναίκες συμμετείχαν;
Ναι από 20 χρονών. Οι γυναίκες όχι.
Αν κάποιος αρνιόταν να συμμετάσχει, τον τιμωρούσαν; Πως;
Θα πλήρωνε σε μετρητά, 100 - 1000 δρχ.
Ήταν η αλληλοβοήθεια συνηθισμένο φαινόμενο ανάμεσα στις οικογένειες της κοινότητας; Σε ποιες κυρίως εργασίες ίσχυε: στις πιο επείγουσες γεωργικές εργασίες όπως π.χ τρύγος, θέρος ή σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες;
Όχι, μόνο μερικές φορές.
Εκτός απο τις γεωργικές εργασίες σε ποιες άλλες περιπτώσεις ίσχυε η αλληλοβοήθεια (π.χ για το χτίσιμο των σπιτιών);
Ναι, με συγκενικά πρόσωπα.
Μήπως η αλληλοβοήθεια ήταν περισσότερο αναπτυγμένη μεταξύ των γυναικών; Για ποιες κυρίως δουλειές;
Όχι τόσο πολύ.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Πατέρας πατέρα, μάνα πατέρα, γονείς, παιδιά.
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Τον πατέρα (τατέ), την μάνα (μαλέ)
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον πατέρα του πατέρα του;
Ντεντέ
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Μπάμπο
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Ντεντέ
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Μπάμπο
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Με το όνομά του
Πώς προσφωνούσε η γιαγιά τα εγγόνια της;
Με το όνομά του
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τους αδελφούς του;
Μπάϊσκο
Πώς τις αδελφές του;
Μπιϊκά
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Όχι
Για τη μεγαλύτερη αδελφή;
Όχι
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Με το όνομα
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Αμτζιώ ή νταή
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Χάλα
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Τα ίδια
Πώς προσφωνούσαν οι θείοι τα ανήψια τους;
Με το όνομα
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Με το όνομά τους
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Με το όνομα
Πώς ονομάζοντν τα παιδιά απο άλλον πατέρα ή άλλη μητέρα;
Παραδέρφια
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Ιμίζ
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Ντουνούρ
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Τατέ (δηλ. πατέρα)
Πώς την πεθερά της;
Μαλέ (δηλ. μητέρα)
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Μάϊσκο, αν ο προσφωνών ήταν μικρότερος. Αλλιώς με το όνομά τους.
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Νταή (θείος μεγάλος)
Πώς την πεθερά του;
Χαλά (θεία μεγάλη)
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Μάϊσκο, αν ο προσφωνών ήταν μικρότερος.
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Ζετ
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Ζετ
Πώς προσφωνούσαν το γαμπρό τα αδέλφια της νύφης;
Ένιστε, αν ο προσφωνών ήταν μικρότερος. Αλλιώς με το όνομά τους
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Εγκέ, αν ο προσφωνών ήταν μικρότερος. Αλλιώς με το όνομά τους
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Εγκέ, αν ο προσφωνών ήταν μικρότερος. Αλλιώς με το όνομά τους
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Α) Ντοκό (δηλ. καλέ και β) με το όνομα (από σεβασμό).
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Το πρώτο δινόταν από τον πατέρα του πατέρα, ενώ τα άλλα όλα δινόταν από το σόι του πατέρα. Σε καμία.
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Όλες τις αγροτικές εργασίες.
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Όλες εκτός οργώματος και ξηλώματος ριζών (κούτσουρα).
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Όλες εκτός κουρέματος
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Όργωμα, χτίσιμο, ξήλμα ριζών
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Α) Από 8 ετών. Β) Τα αγόρια όλες τις ανδρικές και τα κορίτσια οικιακά και βοσκή κοπαδιού.
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Αν η διαφορά ήταν μεγάλη (αγόρι - κορίτσι) δεν κρατούσαν "σειρά", αλλιώς την κρατούσαν.
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
Άνδρας 18 και πάνω, γυναίκες 16 και πάνω.
Η συνήθεια ήταν ο γαμπρός και η νύφη να είναι απο το ίδιο χωριό; Αν όχι απο ποια χωριά διάλεγαν συνήθως τους γαμπρούς και απο ποια τις νύφες; Μπορείτε να τα ονοματίσετε;
Α) Όχι, β) διάλεγαν γαμπρούς και νύφες από τη φυλή τους.
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Στο πατρικό
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Ναι
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Ναι εφ όσον ζούσε ο πατέρας. Αν πέθαινε "κουμαντάριζε" ο μεγάλος αδερφός.
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Όταν γινόταν πολλοί και ο πατέρας μπορούσε να κάνει καινούργιο σπίτι. Η γκρίνια.
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Το μικρότερο αγόρι.
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Όταν δεν είχε αγόρι.
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Ναι
Τι γινόταν στις περιπτώσεις που η οικογένεια είχε δύο ή τρια κορίτσια; Για ποιο έπαιρναν το σώγαμπρο; Για το μεγαλύτερο; Για το μικρότερο;
Για το μικρότερο.
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Δεν ήταν υποχρεωμένος ο πεθερός. Ούτε μοιραζόταν η περιουσία.
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Διατηρούσε το επώνυμό του.
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Μέχρι και τρίτα ξαδέρφια, επιτρεπόταν.
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Ναι
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Όχι
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Ναι, μοιχεία, ασυμφωνία χαρακτήρων.
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Ο νονός του γαμπρού.
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Ο νονός του πατέρα, βάφτιζε όλα τα παιδιά της οικογένειας.
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Προτιμούσαν πλούσιο, φίλο ή κοινωνικά ανώτερο.
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Απαγορευόταν
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Όχι
Σε ποιες περιπτώσεις δυο άνθρωποι αποφάσιζαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Σε καμία
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Ναι
Η προικοδοσία γινόταν προφορικά ή με προικοσύμφωνα; Πως ελέγοντο τα προικοσύμφωνα;
Μόνο προφορικά
Μήπως εκτός απο τα προικοσύμφωνα γνωρίζετε να υπήρχε και κάποιο άλλο είδος γαμηλίων συμβολαίων;
Όχι
Σπίτι; Επιπλωμένο;
Όχι
Χωράφια;
Ναι
Δέντρα; ζωα; καϊκια;
Ναι
Όλα τα κορίτσια μιας οικογένειας έπαιρναν την ίδια προίκα; Μήπως κάποιο απο αυτά (λ.χ η πρωτότοκη) έπαιρνε κατ έθιμο μεγαλύτερο μερίδιο;
Δεν ήταν έθιμο. Ανάλογα με την πίεση που εξασκούσε ο γαμπρός έπαιρνε.
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Όχι
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Η προίκα της μητέρας μεταβιβαζόταν στα αγόρια μόνο, όχι στα κορίτσια.
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Ναι είχαν υποχρέωση.
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Δεν υπήρχε
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Επιστρεφόταν
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Όχι
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Μετά το θάνατο των γονέων.
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Εξ ίσου.
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Ήταν ίσο
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Προφορικά.
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
Και με λαχνό.
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
Όλο στην γυναίκα.
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Μόνο η γυναίκα. Αν πέθαινε και αυτή, οι κοντινότεροι συγγενείς.
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Οι κόρες του.
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Ναι
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Στην πρώτη περίπτωση
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Αδερφών και κοντινών συγγενών.
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Όπως και ένα φυσικό παιδί.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
