Κατάκαλη
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Κατάκαλη
Περισσότερα...
Αριθμός
338
Κοινότητα
Κατάκαλη
Επαρχία
Γρεβενών
Νομός
Γρεβενών
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Δεν υπάρχει παλαιότερο
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Όχι
Αν όχι, υπάρχουν μήπως οικογένειες που ανήκουν σε κάποια ή σε κάποιες από τις παραπάνω ομάδες; Πόσες περίπου;
Όχι
Ποιές διαλέκτους μιλούσαν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού;
Καμία
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
Υπήρχαν δύο Η πρώτη χτίστηκε πριν το 1900
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
Στο χωριό
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Ένα
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Κανονικό Σχολείο γύρω στο 1930
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Με τη γεωργία και την κτηνοτροφία
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Σιτάρι, καλαμπόκι, σίκαλη κριθάρι
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Όλα για την κατανάλωση
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Οι παλιές καλλιέργειες
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Ήταν τσιφλίκι
Αν ήταν τσιφλίκι ή βακούφι ποιές οικονομικές υποχρεώσεις (δοσίματα) είχαν οι καλλιεργητές προς τους γαιοκτήμονες (τσιφλικούχους) ή τα μοναστήρια;
Έδωναν ένα μέρος από τα προϊόντα
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Δεν υπήρχαν
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Εθεωρείτο μεγάλος πάνω από 40 στρέμματα.
Πόσοι απο τους κατοίκους του χωριού είχαν τέτοιους μεγάλους κλήρους;
2-3 άτομα
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
Γύρω στα 40-50 στρέμματα
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Υπήρχε
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Από το 1960 και μετά
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Δεν υπήρχαν
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Όχι
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Όχι
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Δεν υπήρχαν
Ποιους φόρους πλήρωναν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού; Σε ποιούς τους πλήρωναν;
Πλήρωναν προϊόντα στους Μπέηδες
Σε πόσες κοινωνικές τάξεις χωρίζονταν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού και πως διακρίνονταν μεταξύ τους;
Στην ίδια τάξη ανήκαν όλοι οι κάτοικοι του χωριού.
Ηταν συνηθισμένο οι κάτοικοι του χωριού να προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή για την εκτέλεση έργων που τυχόν ήταν αναγκαία στην κοινότητα (π.χ. χτίσιμο σχολείου, εκκλησίας, κατασκευή δρόμου κ.α ;
Συμμετείχαν με προσωπική εργασία
Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όλους τους άνδρες; Απο ποιά ήλικία; Γυναίκες συμμετείχαν;
Υποχρεωτική για όλους από 20-60 ετών, εκτός των ασθενών Γυναίκες δεν συμμετείχαν.
Αν κάποιος αρνιόταν να συμμετάσχει, τον τιμωρούσαν; Πως;
Τιμωρούνταν με χρηματική ποινή.
Ήταν η αλληλοβοήθεια συνηθισμένο φαινόμενο ανάμεσα στις οικογένειες της κοινότητας; Σε ποιες κυρίως εργασίες ίσχυε: στις πιο επείγουσες γεωργικές εργασίες όπως π.χ τρύγος, θέρος ή σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες;
Υπήρχε αλληλοβοήθεια σ'όλες τις γεωργικές εργασίες.
Εκτός απο τις γεωργικές εργασίες σε ποιες άλλες περιπτώσεις ίσχυε η αλληλοβοήθεια (π.χ για το χτίσιμο των σπιτιών);
Υπήρχε σ'όλες γενικά στις εργασίες
Μήπως η αλληλοβοήθεια ήταν περισσότερο αναπτυγμένη μεταξύ των γυναικών; Για ποιες κυρίως δουλειές;
Ήταν αναπτυγμένη περισσότερο μεταξύ των ανδρών.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Ήταν πολυμελείς οικογένειες από 7 άτομα και πάνω. Ήταν οι γονείς τα παιδιά οι νύφες και τα εγγόνια.
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Πατέρα και μάνα
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον πατέρα του πατέρα του;
Παππού
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Γιαγιά
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Παππού
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Γιαγιά
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Με το χαϊδευτικό
Πώς προσφωνούσε η γιαγιά τα εγγόνια της;
Με το χαϊδευτικό
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τους αδελφούς του;
Με το όνομά τους
Πώς τις αδελφές του;
Με το όνομα
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Δεν υπήρχαν
Για τη μεγαλύτερη αδελφή;
Δεν υπήρχαν
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Με το χαϊδευτικό
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Θείο ή μπάρμπα
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Θειά
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Το ίδιο
Πώς προσφωνούσαν οι θείοι τα ανήψια τους;
Με το χαϊδευτικό
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Με το όνομα
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Δεν υπήρχαν
Πώς ονομάζοντν τα παιδιά απο άλλον πατέρα ή άλλη μητέρα;
Κοπέλια
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Δίδυμάρκα
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Συμπεθέρους
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Αφέντη
Πώς την πεθερά της;
Κυρά
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Με το όνομα
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Παππού
Πώς την πεθερά του;
Μπάμπου
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Με το όνομα
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Με το όνομα
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Με το όνομα και (γαμπρέ0
Πώς προσφωνούσαν το γαμπρό τα αδέλφια της νύφης;
Με το όνομα ή γαμπρέ
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Με το όνομα ή με το θηλυκό του συζύγου π.χ. Γιώργαινα Κι η σύζυγος τον άνδρα της με το όνομα
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Στο πρώτο αγόρι το όνομα του παππού Στο πρώτο κορίτσι το όνομα της γιαγιάς Σε άλλους συγγενείς τα υπόλοιπα παιδιά.(Κυρίως πεθαμένους)
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Έπαιρναν μέρος και σ'άλλες ασχολίες οι γυναίκες εκτός του σπιτιού
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Σκάλισμα, θέρος, αλώνια κ.ά.
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Όταν παρουσιάζονταν ανάγκη εκτελούσαν όλες τις δουλειές στην κτηνοτροφία
Αν στο χωριό υπήρχαν βιοτεχνίες περιγράψτε, αν είναι δυνατόν, ποια ήταν η συμμετοχή των γυναικών:
Δεν υπήρχαν
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Όργωμα, ξυλεία, μεταφορές.
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Μετά τα 12. Το αγόρι βοηθούσε τον πατέρα το δε κορίτσι τη μητέρα.
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Έπρεπε πρώτα να παντρευτούν τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια (στις περισσότερες περιπτώσεις)
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
Πάνω από 20 χρονών Σπάνια η γυναίκα ήταν μεγαλύτερη από τον άνδρα.
Η συνήθεια ήταν ο γαμπρός και η νύφη να είναι απο το ίδιο χωριό; Αν όχι απο ποια χωριά διάλεγαν συνήθως τους γαμπρούς και απο ποια τις νύφες; Μπορείτε να τα ονοματίσετε;
Δεν ήταν απόλυτο από το ίδιο χωριό. Από γειτονικά χωριά. (Καρπερό, Δήμητρα, Τριφύλλι, Τρικκοκία, Παλιουριά)
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Στο πατρικό του γαμπρού.
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Όλα τα αγόρια ζούσαν μαζί σ'ένα σπίτι μαζί με τις γυναίκες τους.
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Την κρατούσαν αδιαίρετη.
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Μετά το θάνατο του πατέρα και όταν πλήθαιναν.
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Ο μικρότερος γιός.
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Όταν δεν υπήρχε αγόρι στην οικογένεια.
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Μόνο οι φτωχοί.
Τι γινόταν στις περιπτώσεις που η οικογένεια είχε δύο ή τρια κορίτσια; Για ποιο έπαιρναν το σώγαμπρο; Για το μεγαλύτερο; Για το μικρότερο;
Συνήθως για το μεγαλύτερο.
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Έγραφε στο όνομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Ο γαμπρός διατηρούσε το επίθετό του το ίδιο και τα παιδιά του.
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Παντρεύονταν από δεύτερα εξαδέλφια και κάτω.
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Σε μερικές περιπτώσεις υπήρχε κώλυμα
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Μπορούσαν
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Σπάνια χώριζαν κυρίως για ηθικούς λόγους.
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Ο νονός του γαμπρού.
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Το πρώτο το βάφτιζε ο νονός που τους στεφάνωνε τα υπόλοιπα διάφοροι γνωστοί.
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Συνήθως κάποιος γνωστός.
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Απαγορεύονταν ο γάμος.
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Δεν μπορούσαν.
Σε ποιες περιπτώσεις δυο άνθρωποι αποφάσιζαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Σε περίπτωση γάμου
Ποιες ήταν τότε οι αμοιβαίες υποχρεώσεις τους;
Υπήρχε φιλία και σεβασμός
Αδελφοποιτοί μπορούσαν να γίνουν μόνον οι άνδρες μεταξύ τους; Γυναίκα με γυναίκα ή γυναίκα με άνδρα μπορούσαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Σε όλες τις περιπτώσεις
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Παλιά δεν υπήρχε.
Εκτός απο τα είδη οικοσυσκευής και το ρουχισμό τι άλλο έπαιρνε συνήθως ένα κορίτσι ως προίκα; -Χρήματα; Πόσα περίπου;
Τίποτε
Χωράφια;
Αν υπήρχαν
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Όχι
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Όποιος έμεινε στο σπίτι.
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Όχι
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Όχι
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Παρέμενε στον άνδρα της
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Όχι
Ποιος ακριβώς έδινε; Ο γαμπρός ή ο πατέρας του;
Κανένας
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Μετά το θάνατο των γονέων.
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Όλα κληρονομούσαν ίσα μερίδια.
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Το ίδιο μερίδιο με τα αγόρια.
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Με διαθήκη
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
Γινόταν με λαχνό όταν διαφωνούσαν. Μεταξύ αδελφών και άλλων συγγενών.
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
Κληρονόμος ήταν η σύζυγος και μετά το θάνατο αυτής ήταν τα παιδιά κληρονόμοι.
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Τα αδέλφια του άνδρα και της γυναίκας.
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Οι κόρες του.
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Μπορούσε να κληρονομήσει και στις δυο περιπτώσεις.
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Όταν δεν είχε καθόλου.
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Προτιμούσαν τα παιδιά των αδελφών.
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Είχε όλα τα κληρονομικά δικαιώματα.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
