Μανταμάδος
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Μανταμάδος
Περισσότερα...
Αριθμός
1021
Κοινότητα
Μανταμάδος
Επαρχία
Λέσβου
Νομός
Λέσβου
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Επί Τουρκοκρατίας, μπος - μπαμπά.
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Όχι
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
11 μεγάλες εκκλησίες.
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
2 ήταν οικογενειακές και οι άλλες ήταν του χωριού γενικά.
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Ναι 4
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Το 1912.
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Η κτηνοτροφία, η γεωργία και η αλίεια.
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Κουκιά, φάβα, κριθάρι, σιτάρι, καρπούζια.
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Κουκιά, φάβα, το κριθάρι και τα καρπούζια ήταν για το εμπόριο. Το σιτάρι για αυτοκατανάλωση.
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Έχουν σταματήσει όλα.
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Ήταν βακούφι.
Αν ήταν τσιφλίκι ή βακούφι ποιές οικονομικές υποχρεώσεις (δοσίματα) είχαν οι καλλιεργητές προς τους γαιοκτήμονες (τσιφλικούχους) ή τα μοναστήρια;
Δεν γνωρίζουμε. Συνεχίζεται και μέχρι σήμερα το 1/3 περίπου του νησιού να είναι βακούφι και τα ενοίκια ανέρχονται σε
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Όχι
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Από 10 και πάνω.
Πόσοι απο τους κατοίκους του χωριού είχαν τέτοιους μεγάλους κλήρους;
Περίπου 20.
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
Περίπου 50.
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Ναι πολύ ανεπτυγμένη.
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Από πολύ παλιά.
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Ναι 2 σήμερα δεν υπάρχουν.
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Ναι και η αλιεία είναι επίσης πολύ ανεπτυγμένη.
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Όχι
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Πάντοτε το χωριό είχε κοινότητα.
Ποιους φόρους πλήρωναν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού; Σε ποιούς τους πλήρωναν;
Στο κράτος, ήταν η δεκάτη. Επίσης, ο κεφαλικός φόρος που πλήρωναν στους Τούρκους για να μην πήγαιναν τα παιδιά στο στρατό.
Σε πόσες κοινωνικές τάξεις χωρίζονταν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού και πως διακρίνονταν μεταξύ τους;
Ήταν όλοι ίσοι.
Ηταν συνηθισμένο οι κάτοικοι του χωριού να προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή για την εκτέλεση έργων που τυχόν ήταν αναγκαία στην κοινότητα (π.χ. χτίσιμο σχολείου, εκκλησίας, κατασκευή δρόμου κ.α ;
Ναι
Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όλους τους άνδρες; Απο ποιά ήλικία; Γυναίκες συμμετείχαν;
Προαιρετική για τις γυναίκες.
Αν κάποιος αρνιόταν να συμμετάσχει, τον τιμωρούσαν; Πως;
Στέλνοντας καταστάσεις στο Δημόσιο ταμείο και μετά αυτός πλήρωνε το αντίτιμο της προσ. εργασίας.
Ήταν η αλληλοβοήθεια συνηθισμένο φαινόμενο ανάμεσα στις οικογένειες της κοινότητας; Σε ποιες κυρίως εργασίες ίσχυε: στις πιο επείγουσες γεωργικές εργασίες όπως π.χ τρύγος, θέρος ή σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες;
Ναι
Εκτός απο τις γεωργικές εργασίες σε ποιες άλλες περιπτώσεις ίσχυε η αλληλοβοήθεια (π.χ για το χτίσιμο των σπιτιών);
Ναι
Μήπως η αλληλοβοήθεια ήταν περισσότερο αναπτυγμένη μεταξύ των γυναικών; Για ποιες κυρίως δουλειές;
Ναι, για δουλειές του σπιτιού.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Περίπου 10.
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Μάνα, μπαμπά.
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Μανάκα (γιαγιά)
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Παππού
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Μανάκα
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Παππού
Πώς προσφωνούσε η γιαγιά τα εγγόνια της;
Εγγόνια
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τους αδελφούς του;
Μπελαντέρι
Πώς τις αδελφές του;
Αδελφή
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Όχι
Για τη μεγαλύτερη αδελφή;
Όχι
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Με τα ονόματά τους.
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Θείο.
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Θεία
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Θείο και θεία
Πώς προσφωνούσαν οι θείοι τα ανήψια τους;
Ανήψι
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Με τα ονόματά τους.
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Ναι, πρώτα έμπαιναν τα ονόματα των γονέων.
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Δίδυμα
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Συμπεθέροι
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Πεθερό.
Πώς την πεθερά της;
Πεθερά
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Αντραδελφό, αντραδελφή
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Πεθερό
Πώς την πεθερά του;
Πεθερά.
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Κουνάδια
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Γαμπρό
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Γαμπρό
Πώς προσφωνούσαν το γαμπρό τα αδέλφια της νύφης;
Γαμπρό
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Με τα ονόματά τους.
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Πρώτα έμπαινε το όνομα του παππού ή της γιαγιάς από τον πατέρα. Στα υστερότοκα: το όνομα του παπού και της γιαγιάς από την μητέρα. Συνήθως ο νονός δεν μπορούσε να δώσει όνομα.
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Συμμετείχαν και οι δύο σε όλες τις δουλειές.
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Όλες
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Όλες
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Το ψάρεμα.
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Από 6 χρονών. Για τη φύλαξη των προϊόντων.
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Συνήθως τα κορίτσια πρώτα.
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
Για τις γυναίκες πάνω από τα 14, για τους άνδρες πάνω από τα 20. Έχουμε περιπτώσεις πολλές γυναικών που είναι μεγαλύτερες από του άνδρες τους.
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Στο σπίτι της νύφης που προέρχετο από προίκα.
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Όχι
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Όχι
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Όταν παντρεύονταν.
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Η μεγαλύτερη κόρη.
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Σε περίππτωση μόνο που δεν είχαν άλλο σπίτ.
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Όχι
Τι γινόταν στις περιπτώσεις που η οικογένεια είχε δύο ή τρια κορίτσια; Για ποιο έπαιρναν το σώγαμπρο; Για το μεγαλύτερο; Για το μικρότερο;
Για το μεγαλύτερο.
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Αναλογα με την περίπτωση
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Όχι ποτέ. Τα παιδιά επίσης έπαιρναν το όνομα του πατέρα τους.
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Α. 'Οταν ήταν πρώτα ξαδέλφια β. Όχι.
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Όχι κανένα.
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Μπορούσαν
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Ναι, ασυμφωνία χαρακτήρων, περιουσίας κ.λπ.
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Κυρίως ο νονός του γαμπρού.
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Ο νονός του γαμπρού. Για τα υπόλοιπα διάφοροι.
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Ανάλογα με τις διαθέσεις της οικογένειας.
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Επιτρεπόταν
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Ναι
Σε ποιες περιπτώσεις δυο άνθρωποι αποφάσιζαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Δεν γνωρίζουμε.
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Ναι και υπάρχει
Η προικοδοσία γινόταν προφορικά ή με προικοσύμφωνα; Πως ελέγοντο τα προικοσύμφωνα;
Ανάλογα με τη διάθεση του γαμπρού.
Μήπως εκτός απο τα προικοσύμφωνα γνωρίζετε να υπήρχε και κάποιο άλλο είδος γαμηλίων συμβολαίων;
Δεν γνωρίζουμε
Ποιοι συνέτασσαν και ποιοι υπέγραφαν τα προικοσύμφωνα;
Ο συμβολαιογράφος
Εκτός απο τα είδη οικοσυσκευής και το ρουχισμό τι άλλο έπαιρνε συνήθως ένα κορίτσι ως προίκα; -Χρήματα; Πόσα περίπου;
Σχεδόν ποτέ
Σπίτι; Επιπλωμένο;
Ναι
Που; Στο χωριό; Σε κάποια γειτονική πόλη;
Στο χωριό
Χωράφια;
Ναι
Δέντρα; ζωα; καϊκια;
Αν είχαν οι γονείς φυσικά.
Όλα τα κορίτσια μιας οικογένειας έπαιρναν την ίδια προίκα; Μήπως κάποιο απο αυτά (λ.χ η πρωτότοκη) έπαιρνε κατ έθιμο μεγαλύτερο μερίδιο;
Η πιο άσχημη έπαιρνε τα περισσότερα.
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Σχεδόν ποτέ.
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Ο,τι είχαν το μοίραζν στα παιδιά τους προσέχοντας πάντα μην τα αδικήσουν.
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Αν είχαν δυνατότητες ναι
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Ναι
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Επιστρεφόταν στην οικογένειά της
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Όχι
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Ανάλογα με τις περιστάσεις.
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Ναι
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Ίσο
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Με χαρτιά.
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
Όχι
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
Τη μισή η γυναίκα και την υπόλοιπη τα παιδιά.
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Επί Τουρκοκρατίας η περιουσία γινόταν "ταπίν".
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Οι κόρες του.
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Ναι και στις δύο περιπτώσεις.
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Όταν δεν είχε καθόλου παιδιά.
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Αδελφών
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Τα ίδια δικαιώματα που είχε και ένα παιδί από τους γονείςτου.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
