Objets Κέντρον Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού
<< 10
10 >>
<< 10
10 >>
Total: 213802
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
΄ς το Κάστρο τον επέψασι το Δάσκαλο το Γιάννη, να τον υπάν εις του πασά απάνω ΄ς το ντιβάνι· εσέρνασί τονε πολλοί, πεζοί και ατιλήδες, το δρόμο δρόμο τζ΄έβανε, το ξένο, ριτζαντζήδες. "κι αν θέλετ΄ άσπρα, δίδω σας, κι αν θέλετε, τζικίνια, μα γ΄ απατός μου τα 'κοβγα, [κιανιούς] δεν είχα χρεία." "Δεν θέλομ΄απού τ΄άσπρα σου, μουϊδ΄ απού το φλουρί σου, μα κείνος που μας έπεζε θέλει την κεφαλή σου".
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Ίδε: Ξανθομάλλινη, η
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Το τραγούδι του Δασκαλογιάννη το εκδιδόμενον υπό Legrand ένθ. ανωτ. σ. φκδ΄- φνθ΄, εκ στίχων 1032, γραφέν τω 1786, ήτοι 16 μόλις έτη μετά την επανάστασιν του 1770 εν Σφακίοις (βλ. στ. 1015-1016) και υπό εντοπίου και αυτόπτου των γεγονότων περιέχει πολλάς ειδήσεις περί της επαναστάσεως ταύτης και του ήρωος αυτής Δασκαλογιάννη. Ιδού αύται εν περιλήψει: Εν αρχή του ποιήματος γίνεται λόγος περί του Δασκαλογιάννη, όστις διαπρέπων εις πλούτη και αξίαν, εμελέτα την απελευθέρωσιν της Κρήτης και συνεννοείτο μετά του μπέη της Βλαχίας και της Μάνης (στ. 7-16). Εις τα σχέδιά του περί επαναστάσεως, τη βοηθεία της Ρωσίας, αντέλεγεν ο πρωτόπαπας, δειλιών προ του εγχειρήματος, αλλ΄ο Δασκ. επίστεψεν εις μίαν σχεδιαζομένην γενικήν των χριστιανών εξέγερσιν και ήτο αισιόδοξος (στ. 17-76). Μόλις λοιπόν ο Δ. επληροφορήθη περί εξεγέρσεως εν Βλαχία και Μάνη και καθόδου του ρωσικού στόλου (στ. 77-82), συγκεντρώνει τους Σφακιανούς και αναγγέλει εις αυτούς την είδησιν, ούτοι δε προθυμοποιούνται να τον ακολουθήσουν εις την επανάστασιν (στ. 83-114). Ο Δ. διατάσσει π...
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Κατά τον Ιωσήφ Α. Μανουσογιαννάκην προλογίζοντα το ιστορικόν τραγούδι του Δασκαλογιάννη (1770) εκδιδόμενον ένθ. ανωτ. σ. φκδ΄ κ.εξ., ο μαρτυρικόν θάνατον υποστάς ήρως Δασκαλογιάννης "εγκατέλειπε δύο υιούς, ων ο μεν εις, Νικολάκης καλούμενος, απέθανεν άνευ απογόνων· ο δε έτερος, Ανδρέας ονόματι, εγέννησε πέντε υιούς, τον Μανουσιόν, τον Αναγνώστην, τον Βέργα, τον Γεώργιον Τζελεπήν και τον Νικολάκην", όστις και έζη έτι ότε έγραψεν ο Μανουσογιάννης (ολίγον προ του 1886) φέρων και το επώνυμον Βλάχος και Δασκαλάκης, επειδή οι απόγονοι του Δασκαλογιάννη ονομάζονται Δασκαλιανοί προς διάκρισιν των λοιπών κλάδων της οικογενείας Βλάχων. Αφήκε δε ο Δασκαλογιάννης, πλην των δύο αιχμαλωτισθεισών, τέσσαρας θυγατέρας, αίτινες πάσαι υπήρξαν μητέρες οικογενειών εκ των μάλλον εγκρίτων των Σφακίων μέχρι σήμερον....
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Μ΄ας ήθελε μπερδουκλωθή ΄ς τη στράτα ν΄αποθάνη, που το μαντάτο ήφερνε του Δάσκαλου του Γιάννη, απού ήτο πλούσιος κι΄άρχοντας ψιλογραμματισμένος κι΄ήτονε κ΄ες την ξενηθειά περίσσια ξακουσμένος· κ΄ήτο και πρώτος τω Σφακιώ μ΄ούλη τη δικιοσύνη, ΄ς ούλη την Κρήτην έλεγε να κάμη Ρωμιοσύνη.
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Το τραγούδι του Αληδάκη, εκδεδομένον υπό Εμ. Βαρδίδου, Κρητ. Ρίμαι 1888 σ. 39-55 και αναφερόμενον εις την περί το 1775 υπό των Σφακιανών εξόντωσιν του ισχυρού Τούρκου Αληδάκη, αφιεροί τους στ. 35-118 εις την σύντομον μνείαν της προηγηθείσης επαναστάσεως του Δασκαλογιάννη (1770). Αι πλείσται των ειδήσεων περιλαμβάνονται, εκτενεστέρου μάλιστα, εις το γνωστόν "Τραγούδι του Δασκαλογιάννη", τινές όμως φέρονται μόνον ενταύθα. Ούτω λ.χ. λέγεται περί του Δασκαλογιάννη, ότι ήτο "πλούσιος κι΄ άρχοντας ψιλογραμματισμένος / κι΄ήτονε κ΄εις την ξενηθειά περίοντα ξακουσμένος" (στ. 45-46). Λέγεται επίσης ότι οι ες Σφακιά εκστρατεύσαντες Τούρκοι εχρησιμοποίοιυν τους αιχμαλωτιζομένους Σφακιανούς ως ημιονηγούς εις την εκστρατείαν των (στ. 87-90) κλπ....
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Κατά τον Ιωσήφ Α. Μανουσογιαννάκην προλογίζοντα το ιστορικόν τραγούδι του Δασκαλογιάννη (1770) εκδιδόμενον ένθ. ανωτ. σ. φκδ κ.εξ., ο Δασκαλογιάννης είχεν εξάδελφον τον εν τω ποιήματι αναφερόμενον ανδρείον πρωτόπαπαν, καθώς και τον Παύλον, τον Ανδρέαν, τον Παναγιώτην, τον Χαντζή-Γιάννη, τον Μανουσιόν, τον Αναγνώστακα, τον Γεωργίκην κλπ., πάντας αδελφούς, και των οποίων αι οικογένειαι σπουδαίως ήκμαζον τω 1821 και πολλάς υπηρεσίας και θύματα προσήνεγκον εις την πατρίδα.
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Το όνομα του ήρωος της κατά το 1770 επαναστάσεως των Σφακιανών εν Κρήτη, περί ου το ιστορικόν "τραγούδι του Δασκαλογιάννη" το δημοσιευόμενον υπό Legrand ένθ. ανωτ., φέρεται εν αυτώ σπανίως μεν υπό τον σύνθετον τύπον Δασκαλογιάννης (στ. 8, 77, 190, 551, 702, 759, 765 μόνον), συχνότερον δε αναλελυμένως ως Δάσκαλος (ο) Γιάννης (στ. 2, 25, 63, 109, 159, 174, 216, 345, 347, 450, 555, 567, 607, 687, 709, 997, 1018) ή απλώς Δάσκαλος (στ. 4, 17, 47, 105, 115, 265, 275, 288, 349, 419, 555, 583, 627, 703, 705, 711, 721, 727, 779, 782, 823, 1016, 1026). Ερωτάται: ποίον ήτο το βαπτιστικόν και ποίον το επώνυμον του ήρωος; Ως προς το βαπτιστικόν, τούτο είναι βέβαιον ότι ήτο Ιωάννης, διότι εν στ. 186 φέρεται απλώς Γιάννης και εν στ. 670 και 776 Γιαννιός. Τούτου τεθέντος, πρέπει να εικάσωμεν ότι το οικογενειακόν του ήτο Δάσκαλος (ή Δασκαλάκης), το δε Δασκαλογιάννης δεν ήτο επώνυμον, αλλά σύνθεσις του βαπτιστικού Γιάννης και του επωνύμου Δάσκαλος, οία και νυν είναι συχνοτάτη εν Κρήτη (και εν αυτώ των ποιήματι ο εν στ. 456 Γιάννης Μπουνάτος φέρεται εν στ....
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Υπό E. Legrand (Δακικαί Εφημερίδες, τ. 1, Paris 1880, σ. φκδ-φνθ) δημοσιεύται το ιστορικόν "Τραγούδι του Δασκαλογιάννη" πραγματευόμενον την εν έτει 1770 επανάστασιν των Σφακίων. Ο Legrand σημειοί (αυτόθι σ. υϟθ΄- φ΄), ότι αποσπασματα τούτου είχεν εκδώσει ήδη εν "Recueil de poemes historiques en grec vulgaire" [Paris 1877], νυν δε εκδίδει το πλήρες κείμενον εξ αντιγράφου παραχωρηθέντος υπό του Ιωσήφ Α. Μανουσογιαννάκη, όστις και προλογίζει εν σ. φιζ΄- φκγ΄την έκδοσιν, γράφων ότι το ποίημα "μετέδωκεν" εις αυτόν [φαίνεται ότι εννοεί διά χειρογράφου, όχι διά ζώσης φωνής] ο Κωνστ. Παπαδοδημητράκης εκ του χωρίου Μουρί Σφακίων, δισέγγονος του παπά Σήφη Σκορδίλη, όστις ήτο πατήρ του γράψαντος το ποίημα Αναγνώστου Σκορδίλη [βλ. στ. 989 κ. εξ., οπόθεν προκύπτει, ότι ο Αναγν. Σκορδίλης ήτο γραφεύς του ποιήματος, συνθέτης όμως αυτού ήτο ο γέρων Πατζελιός] Το τραγούδι αποτελείται εκ 1032 στίχων δεκαπεντασυλλάβων ομοιοκαταλήκτων. Εγράφη 16 έτη μετά "του Δασκάλου τον καιρό" (βλ. στ. 1015-1016), ήτοι τω 1786. ΣΗΜ. Σημειωτέον ότι το τραγούδι εξεδόθη έπ...
Δασκαλογιάννης
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Κλαίσι γυναίκες και παιδιά, ούλοι μιτζοί μεγάλοι, κλαίει κι ο πρώτος τω Σφακιώ, ο Δάσκαλος ο Γιάννης, κλαίει πως εσκλαβώθηκαν οι δυο του θυγατέρες· κακό πολύν εγίνετο εκείνες δα τζ΄ημέρες! [Κατά την εισβολήν των Τούρκων εις Σφακιά].
Δασκαλογιάννης , Γεώργιος
Ενότητα: Προσωπογραφικό και τοπωνυμικό αρχείο (15ος-19ος αι.)
Ίδε: Τζελεπής Γεώργιος
