Look inside pdfγαρμπῆς
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γαρμπῆς
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Αρσενικό
Τυπολογία
γαρμπῆς ὁ, σύνηθ. γαρbῆς πολλαχ. γαρπῆς Κύπρ. Μακεδ. (Καστορ.) Πελοπν. (Κίτ. Μάν.) ’αρbῆς Νάξ. (Φιλότ.)
Ετυμολογία
᾿Εκ τοῦ ’Αραβ. garbi=δυτικός, ἢ τοῦ ἐντεῦθεν προελθόντος συνων. Τουρκ. garbi. Πβ. ᾽Ενετ. garbin. Ἡ λ. καὶ παρὰ Σομ.
Σημασιολογία
1) Ὁ νοτιοδυτικὸς ἄνεμος σύνηθ. : Φυσάει ἀπὸ προχτές ἕνας τρελλὸς γαρμπῆς. ’Εγύρισε ᾿ς τὸ γαρμπῆ καὶ θά ’χουμε βροχὴ σὺνηθ. Ἔβαλε ἕνα δυνατὸ γαρbῆ. Τὸ πῆρε ᾿ς τὸ γαρbῆ πολλαχ. Τὸν ἐύρισε ᾿ς τὸ γαρbῆ Νάξ. (᾿Απύρανθ.) || Φρ. Πιˬά’ πουλὺ οὑ γαρbῆς σήμιρα (εἶναι πολὺ σφοδρὸς ὁ νοτιοδυτικὸς ἄνεμος) Τῆν. || Γνωμ.᾽Αγαπάω τὸ γαρbῆ, γιατὶ βρέχει καὶ κρατεῖ (ὁ νοτιοδυτικός ἄνεμος δὲν προκαλεῖ βροχὴν διαρκείας) Ζάκ. κιˬάρος γαρbῆς; κι ἄλλος γαρbῆς (κιˬάρος=καθαρός· ὁ καθ’ αὑτὸ νοτιοδυτικὸς ἄνεμος διαρκεῖ πολὺ) Κεφαλλ. Ὁ πονέdες κιˬ ὁ γαρδῆς, θὰ βραδυˬάσῃ καὶ θὰ ᾿δῇς (ὁ δυτικός καὶ ὁ νοτιοδυτικὸς ἄνεμος μεταβάλλονται πρὸς τὸ ἑσπέρας) Πάρ. Ὁ πουνέdης κιˬ ὁ γαρbῆς, νὰ φυσήξῃ καὶ θὰ ᾿δῇς (διὰ τὴν συνήθη σφοδρότητα τῶν δύο ἀνέμων) Ἄνδρ. Συνών. γαρμπινός, λίβας. β) Ὁ δυτικός ἄνεμος Θράκ. (Μάδυτ.) Κρήτ. (Σητ.) γ) Ὁ νοτιοανατολικός ἄνεμος Μακεδ. (Καστορ. κ.ἀ.) δ) Ὁ βορειοδυτικός ἄνεμος Πελοπν. (Κίτ. Μάν.) 2) Ἄνεμος σφοδρός δημιουργῶν ἀτμόσφαιραν πυκνὴν καί δυσάρεστον Κεφαλλ. Νάξ. (’Απύρανθ.) κ.ἀ.: Τὰ μοῦτρα του εἶναι σὰ dοῦ γαρbῆ Κεφαλλ. ΙΙ Ἆσμ. Εἶσαι πάλι μουτρωμένος| σὰ γαρbῆς bουρουνιˬασμένος ’Απύρανθ. β) Μεταφ., ἄνθρωπος κατηφὴς καἰ ὀργίλος Ζάκ. Κεφαλλ.: Εἶναι ἕνας γαρbῆς! Κεφαλλ. γ) Ἄνθρωπος ἀλλήθωρος Κύθηρ. Χίος (Βροντ.) 3) Συνεκδ., εἰς τὴν γλῶσσαν τῶν μυλωθρῶν, ἡ πρὸς τὴν νοτιοδυτικήν πλευρὰν ὀπὴ τοῦ τοίχου, εἰς ἣν προσαρμόζεται δοκὸς χρησιμεὺουσα νὰ στρέφῃ πρὸς τὸν νοτιοδυτικὸν ἄνεμον τὸν ἄξονα τοῦ ἀνεμομύλου Κὺθν. Πβ. σοκαρότρυπα. Ἡ λ. καὶ ὡς ἐπών. ’Αθῆν. Κεφαλλ. καὶ ὡς παρων. Κέρκ. Κύθν. Μῆλ. Νάξ. (᾿Απύρανθ. Δανακ.) Πελοπν. (Μάν.).
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
