Look inside pdfβρῶμα
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
βρῶμα
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
ουσιαστικό
Τυπολογία
βρῶμα ἡ, κοιν. καὶ Ἀπουλ. (Καλημ.) Πόντ. (Κερασ. Τραπ.) Τσακων.
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ ἀρχ. οὐσ. βρῶμα (τό). Περὶ τοῦ ἐτύμου τῆς λέξεως ἐκ τοῦ ἀρχ. βρῶμα ἐν τῇ σημασίᾳ τῆς δυσώδους φαγεδαίνης ἰδ. ΜΣτεφανίδ. Ὁρολογ. Δημώδ. 2, 23. Κατὰ ΓΧατζιδ. ἐν Ἀθηνᾷ 27 (1915) Λεξικογρ. Ἀρχ. 5, ὑποστηρίζοντα τὴν γραφὴν βρόμα, ἐκ τοῦ βρομῶ, δι’ ὃ ἰδ. βρωμῶ. Διὰ τὴν λέξιν καὶ τὰ παράγωγα καὶ τὰ σύνθετά της ἰδ. καὶ JKalitzunakis Mittel-neugr. Erklär. 13 κἑξ. Ἡ κατὰ θηλυκὸν γένος ἐκφορὰ τοῦ ὀνόματος κατ᾿ ἐπίδρασιν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐκφράσεως «σκωλήκων βρῶμα καὶ δυσωδίαν, ἐν ᾗ τὸ βρῶμα=βρῶσις ἐνομίσθη ὡς συνώνυμον τοῦ δυσωδία.
Σημασιολογία
Α) Κυριολ. 1) Ἀποφορά, δυσοσμία κοιν. καὶ Ἀπουλ. (Καλημ) Πόντ. (Κερασ. Τραπ.) Τσακων.: Φρ. Βρῶμα καὶ δυσωδία (ἐπὶ ἀφορήτου δυσοσμίας καὶ μεταφ. ἐπὶ μεγάλης ἠθικῆς ἐξαχρειώσεως) κοιν. Σὰν πεθάνω καὶ δὲν ἔχω, ἡ βρῶμα μου θὰ μὲ σηκώσῃ (ἐπὶ πτωχοῦ ἀδιαφοροῦντος διὰ τὰ ἔξοδα τῆς κηδείας). Ἄς εἶναι καλὰ ἡ βρῶμα μου (συνών. τῇ προηγουμένῃ) σύνηθ. Συνών. βρωμάδα, βρωμερία, *βρώμημα, βρωμιˬὰ Α1. 2) Ἀκαθαρσία ἀποπνέουσα δυσοσμίαν καὶ γενικώτερον πᾶσα ἀκαθαρσία σύνηθ.: Ἡ βρῶμα τῶν ἀφτιῶν-τῆς μὐτις-τῶν ποδιῶν κττ. σύνηθ. || Φρ. Κάνω τὴ βρῶμα μ᾿ (ἀποπατῶ) Μύκ. || Παροιμ. φρ. Τοὶς βρῶμις ὅσο τοῖς ἀνακατώνεις βρωμοῦν (ὅτι ἡ ἀνακίνησις καὶ ἔρευνα ρυπαρῶν καὶ φαύλων ὑποθέσεων ἔχει ἀποτέλεσμα μᾶλλον δυσάρεστον παρὰ εὐχάριστον) πολλαχ. β) Ρύπος, κηλὶς σύνηθ.: Ἔχει βρῶμες τὸ ροῦχο. || Φρ. Εἶναι ὅλο βρῶμα ἢ βρῶμες (εἶναι ρυπαρότατος). 3) Μαῦρον ἐξάνθημα βρέφους Θρᾴκ. (Μάλγαρ.) Β) Μεταφ. 1) Αἰσχρότης, ἀτιμία σύνηθ.: Ξέρω τοὶς βρῶμες τοῦ δεῖνα. 2) Μετων. ἄνθρωπος αἰσχρός, κακοήθης, συνήθως ἐπὶ γυναικὸς κοιν.: Τί βρῶμα ποῦ εἶναι αὐτὸς-αὐτὴ-αὐτὸ! Δὲ ντρέπεσαι, βρῶμα! Νὰ χαθῇς, βρῶμα! Ἐμήνυσενὲ ᾿ς τὴ γυναῖκα του ἀπὸ βρῶμα ὥς βρῶμα (ἔγραψεν ἐπιστολὴν εἰς τὴν γυναῖκα του καὶ τὴν ἀπεκάλει βρῶμα) Μύκ. Συνών. βρώμας. Πβ. βρῶμος.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
