Look inside pdfἀνεβάτης
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀνεβάτης
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Αρσενικό
Τυπολογία
ἀνεβάτης ὁ, ἀναβάτης Εὔβ. (Κύμ)-ΚΚρυστάλλ. Ἔργα 2,125 ἀνεβάτης Θήρ. Ἴων. (Κρήν.) Κίμωλ. Κρήτ. Κύθηρ. Κῶν Κῶς Μύκ. Νάξ.(Ἐγκαρ. Φιλότ.) Παρ Πελοπν. (Λάκων.) Ροδ. Σέριφ. Σίφν. Σκῦρ Τῆν. Χίος κ. ἀ.-Λεξ. Βλαστ. Δημητρ. ἀνεάτης Καρπ. ἀνιβάτης Λυκ.(Λιβύσσ.) ἀνιβάτ’ς Σάμ. ἀνηβάτης Χίος
Ετυμολογία
᾿Εκ τοῦ ἀρχ. οὐσ. ἀναβάτης. Τὸ ἀνιβάτης ἔχει τὸ ι ἐκ τροπῆς τοῦ ε κατὰ τὰ βόρ. ἰδιώμ., τὸ δὲ ἀνηβάτης κατ᾽ἀναλογ. πρὸς τὸ ἀνηβαίνω παρὰ τὸ ἀνεβαίνω.
Σημασιολογία
1) Ὁ ἐπιβαίνων ζῴου Κῶς Λυκ.(Λιβύσσ.) Σαμ.-ΚΚρυσταλλ ἔνδ’ ἀν.: Ἡ πλούσιˬα χιˬούτη του χύνονταν σὰν κῦμα τρικυμιστὴ ᾽ς τὰ στήθη τοῦ ἀναβάτῃ ΚΚρυστάλλ. ἔνθ’ ἀν. ǁ Παροιμ φρ. Κατὰ τὸν ἀνεβάτη κιˬ ὁ κατεβάτης (ἐπὶ ἀνθρώπων ὁμοίων) Κῶς Βρίσκουμι τοὐν ἀνιβάτ’, χάνουμι τοὺν κατι βάτ’ (ἐπὶ ἀλλεπαλλήλων δυσχερειῶν) Σάμ. Ἡ σημ. καὶ ἀρχ. Πβ. Ξενοφ. 'Ελλην. 5,3,1 «τούς δ’ ἵππους ἐσκευασμένους καὶ τοὺς ἀμβάτας ἐξωπλισμένους ἔχων». Συνών. κ αβαλλάρις. 2) Ὁ καλυπτὴρ κέραμος ὁ ἐπιτιθέμενος ἐπὶ τοῦ ἑτέρου κατὰ τὸν στεγασμὸν ὀροφῆς Πελοπν. (Λακων.) 3) Ἆσθμα, δύσπνοια ᾿Ιων. (Κρήν.) Χίος-Λεξ. Δημητρ. Ἡ σημ. καὶ παρὰ Γερμ. Συνών. ἷδ. ἐν λ. ἀνέβασι 3. 4) Τὸ πρὸς τὴν ἔξοδον τῆς μάνδρας ὑψηλὸν μέρος, εἰς τὸ ὁποῖον ἀναβιβάζουν τὰ πρόβατα καὶ ἀμέλγουν Εὔβ. (Κύμ.) Σκῦρ.: Βάλαμε τά σκαμνιˬὰ ᾽ς τὸν ἀνεβάτη γιˬὰ νὰ ἀρχίσωμε τὸ ἄρbεμα (ἄμελγμα) Σκῦρ ǁ ᾎσμ. Νά ’μουν ᾿ς τὀν ἀνεβάτη σου καρέγλα ἀσημένιˬα γιˬὰ ν’ ἀκκουμπᾷς τὴ μέση σου τὴ μαργαριταρένιˬα Σκῦρ. 5) ’Ο ξύλινος μοχλὸς διὰ τοῦ ὁποίου ἀναβιβάζεται ἣ καταβιβάζεται ἡ ἄνω μυλόπετρα διὰ νὰ γίνῃ τὸ ἄλευρον λεπτότερον ἢ χονδρότερον Εὔβ.(Κύμ.) Θήρ. Κάρπ. Κίμωλ. Κρήτ. Κύθηρ. Κύθν. Νάξ. (Ἐγκαρ. Φιλότ.) Πάρ. Ροδ Σιφν.-Λεξ. Βλαστ. Συνών. ἀνεβαστούρα. 6) Λωρίον τὸ ὁποῖον περιβάλλει τὸν πόδα κατὰ τὰ σφυρὰ καὶ συγκρατεῖ τὸ ὑπόδημα ἐπὶ τοῦ ποδὸς Κύθν. 7) Κοχλίας, βίδα Μύκ. Σέριφ. Τῆν.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
