Look inside pdfἀνθρωπιˬὰ
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀνθρωπιˬὰ
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Θηλυκό
Τυπολογία
ἀνθρωπιˬὰ ἡ, ἀνθρωπία Μέγαρ. Πόντ. (Ἀμισ. Τραπ. Σάντ.) ἀνθρωπίγιˬα Πόντ. (Κερασ.) ἀνθρωπέα Πελοπν. (Λακων. Οἴτυλ.) ἀνθρωπιˬὰ κοιν. ἀνθρουπιˬὰ βόρ. ἰδιώμ. ἀθρωπία Πόντ. (Τραπ.) ἀρθωπία Πόντ. (Τραπ.) ἀρθεπία Πόντ. (Χαλδ.) ἀθρωπέα Πελοπν. (Μάν.) ἀθρωπιˬὰ πολλαχ. ἀθρωπκιˬὰ Κύπρ. ἀχρωπκιˬἀ Κύπρ. ἀγρωπκιˬὰ Κύπρ. ἀδρωπκιˬὰ Κύπρ. ἀθρουπιˬὰ βόρ. ἰδιώμ.
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ οὐσ. ἄνθρωπος. Πβ. καὶ μεσν. ἀνθρωπεία. Ὁ τύπ. ἀνθρωπέα ἀναλογικῶς πρὸς τὰ εἰς -έα͵ καθὼς καὶ ἀναπνέα παρὰ τὸ ἀναπνο͜ιά, ὃ ἰδ.
Σημασιολογία
1) Τὸ φέρεσθαι ὡς ἁρμόζει εἰς ἄνθρωπον εὐγενῆ καὶ εὐάγωγον, ἀνθρωπισμὸς κοιν. καὶ Πόντ. (Ἀμισ. Κερασ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ.): Αὐτὸς δὲν έχει ἀνθρωπιˬὰ ἀπάνω του. Μωρέ, ἀνθρωπιˬὰ ποῦ τὴν ἔχει! Δὲν ξέρει ἀπ᾿ ἀνθρωπιˬὰ ὁ δεῖνα κοιν. Δὲν ἔ’ πέdι παραδιˬῶν ἀθρουπιˬὰ ἀπάνου τ’ Λέσβ. || Φρ. Εἴδησι τῆς ἀνθρωπιˬᾶς (καλή). Πρᾶμα τῆς ἀνθρωπιˬὰς (καλὸν). Εἶναι τὴς ἀνθρωπιˬὰς (ἐπὶ προσώπου ἤ πράγματος καλοῦ) πολλαχ. || Παροιμ. Τὰ ρ’γάλιˬα πάν ’ς τὰ διˬάολο | κ’ ἡ ἀθρωπιˬὰ ἀπομένει (ὁ ἀνθρωπισμὸς εἶναι πολυτιμότερον τῶν χρημάτων) Κρήτ. Δεῖξε μου τὴ συντροφιˬά σου | νὰ σοῦ πῶ τὴν ἀνθρωπιˬὰ σου (ἐκ τῶν προσώπων μεθ’ ὧν συναναστρεφόμεθα δύναταί τις νὰ εἰκάσῃ τὸν ἀνθρωπισμόν μας) πολλαχ. Τοῦ γουρουνιˬοῦ τὴ μύτι κόψανε, μ’ ἀθρωπιˬὰ δὲν ἄλλαξε (κακὰς συνηθείας εἶναι δύσκολον νὰ ἐξαλείψῃ τις) ΙΒενιζέλ. Παροιμ.2 319, 492 || Γνωμ. Ὅσ’ ἄστρα ’ναι ’ς τὸν οὐρανὸ καὶ ὅσο dόπο βρέχει, τόσον ἀξίζ’ ἡ ἀθρωπιˬά, χαρά ᾿ς τον ποῦ τὴν ἔχει Κρήτ. Συνών. ἀνθρωπισμός, ἀνθρωποσύνη, ἀνθρωπότης, εὐγένε͜ια. 2) Ἡ εὐεργεσία Πόντ. (Χαλδ.): Ἐποίκεν με ἕναν τρανὸν ἀνθρωπίαν. 3) Πᾶν ὅ,τι κέκτηταί τις, ἡ περιουσία διὰ τὴν ὁποίαν ἐκτιμᾶται ὑπὸ τῶν ἄλλων Πελοπν. (Μάν.): Οἱ δεῖνα ἔχουνε τὴν ἀθρωπέα τους. 4) Μακρὸν χειρόμακτρον τὸ ὁποῖον ἁπλώνεται ἐπὶ τῶν ποδῶν πάντων τῶν καθημένων εἰς τράπεζαν φαγητοῦ Πελοπν. (Οἴτυλ.) Συνών. μεσάλι.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
