ἀρχάριος

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

ἀρχάριος

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Επίθετο

Τυπολογία

ἀρχάριος ἐπίθ. λόγ. σύνηθ. καὶ Πόντ. (Οἰν. κ.ἀ.) ἀρχάριους βόρ. ἰδιώμ. ἀρχάρε Τσακων. ἀρκάριος Ρόδ. ἀρχάρις Ἰόνιοι Νῆσ. Κέως Λυκ. (Λιβύσσ.) Πελοπν. (Δημητσάν.) Πόντ. (Κερασ.) κ.ἀ. - Λεξ. Βλαστ. ἀρκάρις Μεγίστ. Σύμ. Θηλ. ἀρχαρέα Πόντ. (Κερασ. Σάντ.) ἀρχαρεˬὰ Λέσβ - Λεξ. Βλαστ. ἀρχαρὲ Λέσβ. ἀρκαρέα Καρπ. (Ἔλυμπ.) ἀρκαρεˬὰ Καρπ. Κῶς Συμ. Χίος ἀρκαρὰ Καρπ. ἀρκαρζὰ Κάλυμν. ἀρχάραινα Πόντ. (Κερασ.) Οὐδ. ἀρχάριν Πόντ. (Κερασ.) ἀρκάρι Ρόδ. (Κάστελλ.)

Ετυμολογία

Τὸ μεσν. ἐπίθ. ἀρχάριος, παρ᾿ ὃ καὶ ἀρχάρις.

Σημασιολογία

Α) Ἐπιθετικ. 1) Ὁ ἐπιλαμβανόμενος ἔργου διὰ πρώτην φοράν, πρωτόπειρος, ἄπειρος λόγ. σύνηθ. καὶ Πόντ. (Κερασ. Οἰν.) Τσακων.: Εἶναι ἀρχάριος ἀκόμη καὶ δὲ μπορεῖ νὰ τὴν κάνῃ αὐτὴ τὴ δουλε͜ιὰ σύνηθ. || Παροιμ. φρ. Ἀρχάρις μαστροχαλαστὴς (ἐπὶ ἀδεξίου τεχνίτου ὁ ὁποῖος νομίζει μὲν ὅτι εἶναι ἔμπειρος, ἀλλ᾿ ἀπὸ ἀδεξιότητα καταστρέφει τὸ ἔργον ὅπερ ἀνέλαβεν) ᾽Ιόνιοι Νῆσ. Ἡ σημ. καὶ μεσν. Πβ. Χρον. Μορ. Ρ 712 (ἔκδ. JSchmitt) «λοιπὸν ἐγὼ εὑρίσκομαι εἰς ὅλα μου ἀρχάρις». Συνων. ἀρχινὸς 2, πρωτάρις, πρωτόβγαλτος, πρωτομάθητος, πρωτόπειρος, πρωτόπιˬαστος. 2) Ὁ τὸ πρῶτον μεταβαίνων εἰς σχολεῖον, πρωτόπειρος ἐν ταῖς σπουδαῖς Πόντ. (Κερασ.) 3) Θηλ.,ἡ τὸ πρῶτον ἐγκυμονοῦσα, κυοφοροῦσα Καρπ. Λέσβ.: Παροιμ. Ἡ ἀρκαρὰ τὸ γγάστρι της κρυφὸ καμάρι τό ᾿χει Κάρπ. 4) Θηλ., ἡ τὸ πρῶτον γεννήσασα, πρωτοτόκος, ἐπὶ ἀνθρώπου καὶ ζῴων Κάλυμν. Καρπ (Ἔλυμπ. κ.ἀ.) Κῶς Πόντ. (Κερασ. Σάντ.) Σύμ. - Λεξ. Βλαστ.: Προβατῖνα ἀρχαρεὰ Λεξ. Βλαστ. Β) Οὐσ. 1) Ὁ τὸ πρῶτον εἰσερχόμενος εἰς μοναστήριον καὶ ἐπί τινα χρόνον διατελῶν ὑπὸ δοκιμασίαν εἰς τὰ καθήκοντα τοῦ μοναχικοῦ βίου μέχρις οὗ κριθῇ ἄξιος νὰ καρῇ μοναχὸς Ἄθ.: Ὁ δεῖνα εἶναι ἀρχάριος, δὲν εἶναι μοναχός. Συνών. δόκιμος. 2) Ὁ πρωτότοκος υἱὸς Μεγίστ. 3) Οὐδ. ἀρκάρι, τὸ διὰ πρώτην φορὰν γεννῆσαν ζῷον, αἴξ ἢ πρόβατον Ρόδ. (Κάστελλ.)

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/