Look inside pdfἀντίθεος
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀντίθεος
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Αρσενικό
Τυπολογία
ἀντίθεος ὁ, κοιν. καὶ Πόντ. (᾽Αμισ. Κερασ. Οἰν.) ἀντίθεγος Πόντ. (Κερασ.) ἀντιθεὸς Πελοπν. (᾿Αρκαδ.) κ.ἀ. ἀντιθεˬὸς Στερελλ. (Αἰτωλ. κ.ἀ.) ἀdίθεος πολλαχ. ἀdιθέος Κέρκ.
Χρονολόγηση
Αρχαίο
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. ἐπίθ. ἀντίθεος.
Σημασιολογία
1) Ὁ ἀντιτιθέμενος τῷ Θεῷ. ὁ ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ, ἀσεβής, ἄπιστος Πόντ. (Κερασ. Οἰν.) Ἡ σημ. καὶ μεταγν. 2) Ὁ κατ᾿ ἐξοχὴν ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ διάβολος κοιν.: ᾿Αdίθεος εἶσαι, καμένε μου! ᾿Απύρανθ. Συνήθως ὑπὸ τῶν χυδαιοτέρων ἐν βλασφημίαις ἐπὶ τὸ εὐφημότερον πρὸς ἀποφυγὴν τοῦ ὀνόματος Θεός: Τὸν ἀντίθεό σου! (μετὰ προτασσομένου ρήματος αἰσχρᾶς ἐννοίας) κοιν. Γαπῶ τὸν ἀdιθεό σου, εἶdα μοῦ ᾿καμες! (τὸ γαπῶ ἀντικαθιστᾷ τὸ αἰσχρᾶς ἐννοίας ρῆμα ἐπὶ τὸ εὐφημότερον) Νάξ. ('Απύρανθ.) Τιμῶ τὸν ἀdιθέο σου! (τὸ τιμῶ ὡς εἰς τὸ προηγούμενον παράδειγμα τὸ γαπῶ) Κέρκ. Μωρέ, τὸν ἀντιθέο σου! αὐτόθ. Διˬάλε, τὸν ἀdίθεό σου! Κρήτ. Νὰ πάρουν οἱ διˬαόλοι τὸν ἀdίθεό σου! ᾿Απύρανθ. || Γνωμ. Ὁ ἀντίθεος πρέπει νά ’βρῃ τὸν ἀντίχριστό του γιˬὰ νὰ σιˬάξη (ἐπὶ κακοῦ ἀνθρώπου ὅστις μόνον πρὸς ἄλλον κακὸν διαπληκτιζόμενος δύναται νὰ ὑποχωρήσῃ) Πελοπν. (Καλάβρυτ.) Ηὗρε ὁ ἀντίθεος τὸν ἀντίχριστο (συνών. τῇ προηγουμένῃ) αὐτόθ. Ὁ ἄθεος θέλει τὸν ἀντίθεο (συνών. τῇ προηγουμένῃ) Πελοπν. (Λάστ.) Ἡ σημ. καὶ μεταγν. Πβ. Ἡλιοδ. Αἰθιοπ. 47 «ἀλλά μοι ἀντίθεός τις ἔοικεν ἐμποδίζειν τὴν πρᾶξιν». Πβ. ἀντίχριστος, ἀντίσταυρος. 3) ᾿Επίγειος Θεός. προστάτης, ἀντιλήπτωρ συνήθως μετὰ τοῦ Θεὸς πρὸς ἀντιδιαστολὴν Ἤπ. Πελοπν. (Λακων.) Πόντ. (᾽Αμισ. Κερασ.): Ἔχει Θεὸ κιˬ ἀντίθεο (ἐπὶ τοῦ εὐμοιροῦντος ἰσχυροῦ προστάτου) Ἤπ. Λάκων. Νὰ ἔχῃς Θεόν, νὰ ἔχῃς κιˬ ἀντίθεον Ἀμισ. Ὅταν ’κ’ ἔῃ κἀνεὶς τὸν Θεόν, πρέπει νὰ ἔῃ ἀντίθεον Κερασ. Ἄν ἔῃς ἐσὺ τὸν Θεόν, ἔχω κ᾽ ἐγὼ ἀντίθεον αὐτόθ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
