γλεγούδι

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

γλεγούδι

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Ουσιαστικό

Γένος

Ουδέτερο

Τυπολογία

γλεγούδι τό, Εὔβ. Θήρ. Κάλυμν. Κάρπαθ. Λέρ. Πελοπν. (Μάν.) Προπ. (᾽Αρτάκ. Πάνορμ.) Ρόδ. Σάμ. Σίκιν. Σύμ. γλεγούδ’ Θρᾴκ. (Μυριόφ.) Σάμ. γλεούδι ’Ανάφ. Θήρ. Κάλυμν. Κάρπ. Κάσ. Κυκλ. Λέρ. Σκῦρ. Σῦρ. Τσακων. (Χαβουτσ.) γλεούδ’ Σύμ. γλεγούι Κάρπ. γλεούι Κάρπ. γλεβούδι Ρόδ. γκλεούδι ’Αστυπ. Κάρπ. Κῶς (Πυλ.) Λέρ. Μεγίστ. Νίσυρ. Πατμ. Ρόδ. Σύμ. γκλεούδ’ Σάμ. γκλεούι Κάρπ. (Ἔλυμπ. κ.ἀ.) ἐγκλεούδι Ρόδ. ἀγκλεγούδι Ρόδ. ἀγλεούγι Χάλκ. γκλαγούδι Σύμ. λεγούδι Θρᾴκ. (Αὐδήμ. Σαρεκκλ. Σκοπ.) Κρήτ. (Σητ.) λεγκούδι Πελοπν. (Μεσσην.) γκλεγκούδι Πελοπν.(Μεσσην.) γλιγούδιν Χίος γλιγούδι Ἤπ. Θάσ. Θρᾴκ. (Αἶν.) Μακεδ. (Μελέν.) Πάρ. Σαμοθρ. Σῦρ. Χίος (Βροντ. κ.ἀ.)-Γ. Ψυχάρ., Στὸν ἴσκιο, 168 Γ. Χατζιδ., ΜΝΕ 2.310 ᾿Εφημ. Φιλομ. 2.195- Λεξ. Βάιγ. Κορ., Ἄτ. 4.81 Πόππλετ Περίδ. Βυζ. ᾿Ηπίτ. Μπριγκ. Βλαστ. 278 Δημητρ. κ.ἀ. γλιγούδ’ Θάσ. Θρᾴκ. (Αἶν. κ.ἀ.) Λέσβ. (Πάμφιλ. κ.ἀ.) Λῆμν. Μύκ. Σαμοθρ. Σάμ. γλιούδι Ἄνδρ. Νάξ. (᾿Απύρανθ.) γκλιούδιν Λυκ. (Λιβύσσ.) γλιχούδι Λεξ. Δημητρ. λεγούδ’ Θρᾴκ. (Αὐδήμ.) λιγούδι Μ. Φιλήντ., Γραμματ., 95 γκλιούδ’ Σάμ. γλογούδι Δαρδαν. Χίος (Νένητ.) γουλγούδ’ Ἴμβρ.

Ετυμολογία

Πιθαν. ἐκ τοῦ ἐκλεγώδιον. ’Ιδ. D. Philips, Glotta 35 (1956), 150-152. Ὁ τύπ. γλιγούδια καὶ παρὰ Γερμ.

Σημασιολογία

Συνηθέστερον κατὰ πληθ. 1) Γλύκυσμα, τράγημα, ὀρεκτικὸν ἀπὸ ξηροὺς καρπούς, ὡς ἀμύγδαλα, κάρυα, λεπτοκάρυα κ.τ.τ., ἀλλὰ καὶ ὀπώρα ᾽Ανάφ. Ἄνδρ. ᾿Αστυπ. Δαρδαν. Ἤπ. Θήρ. Θρᾴκ. (Αἶν. Αὐδήμ. Μυριόφ. Σαρεκκλ. Σκόπ.) Ἴμβρ. Κάρπ. Κάσ. Κυκλ. Λέσβ. (Πάμφιλ.) Λυκ. (Λιβύσσ.) Μακεδ. (Μελέν.) Μεγίστ. Μύκ. Νίσυρ. Πελοπν. (Μεσσην.) Πάτμ. Προπ. (᾽Αρτάκ. Πάνορμ.) Ρόδ. Σαμοθρ. Σάμος Σίκιν. Σκῦρ. Σύμ. Σῦρ. Τσακων. (Χαβουτσ.) Χίος (Βροντ.) - Γ. Ψυχάρ., Στὸν ἴσκιο, 168-Κορ., Ἄτ. 4.81-Λεξ. Βάιγ. Πόππλετ. Περίδ. Βυζ. Δημητρ.: Δῶσ’ του γλεούδιˬα νὰ σωπήσῃ Θήρ. Δῶσ’ τοῦ παιδιˬοῦ γκλεγκούδιˬα Μεσσην. Ὁ ἀδερφός μου μοῦ ἤφερνε χιλιˬολοήτικα λεγκούδιˬα αὐτόθ. Ἔφερεν ἐγκλεούδιˬα τῶν μικρῶ Ρόδ. Μὲ τὰ γλεούδιˬα δὲ χορταίνου, θέλου φαῒ Σκῦρ. Ἔλα νὰ σὲ δώσω γλεγούδιˬα ’Αρτάκ. Πάνορμ. Στυλώνουν τραπέζι μὲ τὰ γκλεούδιˬα καὶ πορτοκάλ-λι Μεγίστ. Τὰ κεράσματα τῆς βραδε͜ιᾶς ἦταν γλυκύσματα καὶ πολλὰ λεγούδιˬα Σαρεκκλ. Ἡ bαbᾶς μας κ᾽ ἡ μάννα μας σὶ ταγίζανε μ’ αὐτὰ τὰ γλιγούδιˬα γιˬὰ νὰ παχύνῃς Αἶν. Καὶ ἤπιναν ρακὶ κ᾿ ἔτρωγαν μιζὲ λεbλεbλιˬά, ζαχάρ’τα καὶ λογιˬῶ τοῦ λογιˬῶ γλιγούδιˬα αὐτόθ. Ἔχ’ κιˬ ἄλλα πουλλὰ φροῦτα κὶ γκλιούδιˬα Σάμ. Τ’ ἀγαπᾷς, βλέπου, τὰ γλιγούδιˬα Σαμοθρ. Σὰ bαdριφτῇ κανείς, τρώ’ κ’τσὰ τσὶ εἶι εὔτου οὕλου οὕλου τ᾿ς bαdρειγιˬᾶς τοὺ γλιγούδ’ (κ᾿τσὰ = κουκκιὰ) Λέσβ. Ὁ Κώστας ἤτανε γιˬὰ τὴ μάννα του ἄλλο σεκέρι, σωστὸ γλιγούδι. Γ. Ψυχάρ., ἔνθ᾽ ἀν. || Φρ. Ἡ γριˬὰ μὲ τὰ γλιγούδιˬα (εἰρωνικῶς διὰ τὸν ἀγαπῶντα καθ᾿ ὑπερβολὴν τὰ γλυκύσματα) Πάρ. Ἡ σημ. καὶ εἰς Σομ. Συνών. καλούδι, λειχουδιˬά, ξελιξίδι, ξαρέσκιˬο, ρεγάλο, φίλεμα. β) Μεταφ., ὡραία, ἐπὶ γυναικὸς Θήρ. γ) ᾽Επίσης μεταφ. ἐπὶ παιδός, ἀνόητος, κενός Σύμ.: Εἶνε τον αὐτὸς ἕνα gλεούδι. Ἡ λ. ὑπὸ τὸν τύπ. Γλεούδι καὶ ὡς παρωνύμ. Σύμ. δ) Τὰ κατὰ τὴν παραμονὴν τοῦ γάμου ἢ τῆς βαπτίσεως κομιζόμενα εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ γαμβροῦ ἢ τοῦ ἀναδεκτοῦ κουφέτα, ἀμύγδαλα, πιστάκια, κάρυα καὶ λεπτοκάρυα, τιθέμενα ἐπὶ τοῦ προσκομιζομένου ἐπίσης πρὸς ζύμωσιν της μελόπιττας ἀλεύρου Λυκ. (Λιβύσσ.) Ρόδ. : ᾎσμ. Φέρ’τ γιˬὰ τίς κοπελιˬὲς | τὰ γκλιούδιˬα τὶς χουφτιˬὲς Λιβύσσ. 2) ᾿Εκλεκτὸν ἔδεσμα Κρήτ. (Σητ.) Νάξ. (’Απύρανθ.): Ποτὲ δὲ μ’ ἐγλύκανες ἀποὺ τὰ λεγούδια σου Σητ. Ἄθρωπος δὲ dρώει ποτὲ ἀποὺ τὰ λεγούδιˬα dου αὐτόθ. Δὲ bορεῖ νὰ τσῆ λειφτῇ τὸ γλιούδι ᾿Απύρανθ. β) Ἔδεσμα εἰς μικρὰ τεμάχια προσφερόμενον, λίχνευμα Λεξ. Περίδ. Βλαστ. 278 Δημητρ. Συνών. λιχουδιˬά, μεζελίκι, μεζές. 3) Τιμαλφές, κόσμημα, ἰδίᾳ γυναικῶν Θήρ. Λέρ. Χίος (Νένητ. κ.ἀ.) Λεξ. Δημητρ.: Ἤρτενε τὸ γκλεούδιν dοῦ σπιδζοῦ μας Λέρ. Ἡ σημ. καὶ εἴς Γερμ. Συνών. μπιζού, πρεπάδι. β) Πολύτιμον οἰκιακὸν σκεῦος Χίος (Νένητ. κ.ἀ.) Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. ὑπὸ τὸν τύπ. Γλεούδης ᾿Ανάφ. Κέως καὶ ὡς παρωνύμ. ὑπὸ τὸν τύπ. Γλιούδης Νάξ. (᾽Απύρανθ.)

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/