Look inside pdfἀπίκραντος
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀπίκραντος
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Επίθετο
Τυπολογία
ἀπίκραντος ἐπίθ. σύνηθ. ἀπίκραντους βόρ. ἰδιώμ. ἀπίκραdος Κρήτ. ἀπίκρατος Ἀθῆν. (παλαιότ.) Ζάκ. Κρήτ. Πελοπν. (Ἀρκαδ. Λακων. Τριφυλ.) -ΚΠαλαμ. Βωμ. 37 ΑΚαρκαβίτσ. Ἀρχαιολόγ. 220 -Λεξ. Πρω. Δημητρ. ἀκίκρατε Τσακων. ἀπρίκαντος Λεξ. Βάιγ. Λεγρ. Μπριγκ. ἀπρίκαdος Κρήτ. ἀπρίκατος Κρήτ.
Ετυμολογία
Τὸ μεταγν. ἐπίθ. ἀπίκραντος. Ὁ τύπ. ἀπρίκαντος καὶ παρὰ Βλάχ. Διὰ τὴν ἀποβολὴν τοῦ ν ἐν τῷ τύπ. ἀπίκρατος πβ. καὶ ἀγλύκαντος-ἀγλύκατος.
Σημασιολογία
1) Ὁ μὴ δυνάμενος νὰ πικρανθῇ, νὰ λυπηθῇ, ἢ ὁ μὴ πικραινόμενος Πελοπν. (Τριφυλ. κ.ἀ.): Εἶναι ἀπίκραντος ἄνθρωπος, δὲν τὸν μέλει γιὰ τίποτε Πελοπν. Συνών. ἄπικρος. β) Ἐνεργ. ὁ μὴ δυνάμενος νὰ πικράνῃ ΚΠαλαμ. ἔνθ’ ἀν.: Ποίημ. Ἄλειψες μὲ τοῦ τραγουδιοῦ τὸ μέλι τὸ ποτήρι, γιˬὰ νὰ πίνεται ἀπίκρατο τὸ γιˬατρικὸ τῆς γνώσις. 2) Ὁ μὴ ὑποστὰς πικρίας, ὁ μὴ δοκιμασθεὶς ὑπὸ πικριῶν, ἰδίᾳ θανάτου σύνηθ.: Ἀπίκραντος ἄνθρωπος. Ἀπίκραντη γυναῖκα σύνηθ. Ἀπίκραντη καρδιˬὰ Λευκ. Ἀπίκρατος ἀπέθανε Λακων. Ἐπέρασε ὅλη της τὴ ζωὴ ἀπίκραντη Παξ. Πρῶτα ἦταν κι αὐτὸς ἀπίκραντος, μὰ ἀφόντας ἔχασε τὴ γυναῖκα του πικράθηκε αὐτόθ. Ἀπίκρατη νά ’σαι! (εὐχὴ) Ἀρκαδ. Χαρούμενος κιˬ ἀπίκρατος καὶ καλοσαλισμένος ἢ Χαιράμενη κι ἀπίκραdη! ἢ Χαρούμενοι κιˬ ἀπρίκαdοι καὶ καλοκαρδισμένοι! (εὐχαὶ) Κρήτ. Οἱ τίμιες μου χαρὲς καὶ τ᾿ ἀπίκρατα χρόνια μου ΑΚαρκαβίτσ. ἔνθ᾽ ἀν. || ᾌσμ. Νὰ ξεφυτρώσῃ ἀπίκραντος, νὰ τρών οἱ πεθαμένοι (μοιρολ.) Λευκ. Σὲ τούτηνι τὴ γειτουνιˬὰ δὲν πρέπει νά ’ν᾽ φεγγάρι, μον’ πρέπει νά ᾽νι συννιφιˬὰ κ’ ἕνα βαρὺ σκουτάδι γιˬὰ νὰ γεννε͜ιέτ’ ἀπίκραντους νὰ τρών οἱ πικραμένοι (ἐκ μοιρολ.) Στερελλ. (Ἀκαρναν.) Συνών. ἀλύπητος 1, ἄλυπος, ξένο͜ιαστος. 3) Ἐκεῖνος ὃν διῆλθέ τις ἄνευ πικριῶν Πελοπν. (Ἀρκαδ. Τριφυλ.) κ.ἀ. -Λεξ. Δημητρ.: Ἐπέρασα ζωὴ ἀπίκρατη Τριφυλ. Ἀπίκρατα χρόνια (οὕτω λέγονται τὰ ἔτη τῆς παιδικῆς ἡλικίας) Ἀρκαδ. Ἡ λ. ὑπὸ τὸν τύπ. Ἀπρίκατη καὶ ὡς κύριον ὄν. ἐν παραμυθ. Ἀθῆν. (παλαιότ.)
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
