Look inside pdfἀτσαλιˬὰ
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀτσαλιˬὰ
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Θηλυκό
Τυπολογία
ἀτσαλιˬὰ ἡ, ἀτσαλία Εὔβ. (Ὀξύλιθ. κ.ἀ.) Κορσ. ἀτσαλ-λία Εὔβ. (Κουρ). ἀτσαλιˬὰ πολλαχ. καὶ Καππ. ἀτσαλ-λιˬὰ Ρόδ. ἀτσαλιgιˬὰ Ρόδ. ἀτσαλιˬὰ Καππ. (Ἀραβάν.) ἀτσαγιˬὰ Σίφν. ἀσ-σαλ-λιˬὰ Κάρπ.
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ ἐπιθ. ἄτσαλος. Οἱ τύπ. ἀτσαλgιˬὰ καὶ ἀτσαγιˬὰ διὰ τὴν ἰδιωματικὴν συνίζησιν. Ἡ λ. καὶ ἐν Ἐρωτοκρ Ε 868 (ἔκδ. ΣΞανθουδ.)
Σημασιολογία
1) Ἔλλειψις τάξεως πολλαχ.: Ἡ ἀτσαλιˬὰ τοῦ δωματίου - τοῦ σπιτιˬοῦ κττ. Συνών. ἀκαταστασία 1, ἀταξία 1, ἀταχτία, ἀταχτοσύνη, ἀταχτωσία, ἀτσαλωσύνη 1. 2) Ἀκοσμία, ἀσχημοσύνη, ἀτασθαλία εἴτε ἐν λόγῳ εἴτε ἐν ἔργῳ πολλαχ.: Ὅπου κιˬ ἄν βρεθῇ δὲν ἄφίνει τοὶς ἀτσαλιˬές του. Ὅλο ἀτσαλιˬὲς εἶναι. Ὄλο ἀτσαλιˬὲς κἀνει. Αὐτὸ πὄκαμες εἶναι μεγάλη ἀτσαλιˬὰ πολλαχ. Ἐγὼ θ’ ἀφήσω τὸν ἀπελέκητο καὶ τὸ χωριˬάτικο μου τρόπο, τὴν ἀτσαλιˬά μου τὴν παλα͜ιὰ θὰ λησμονήσω ΓΒλαχογιάν. Γῦροι ἀνέμ. 107. Συνών. ἀτσαλωσύνη 2. 3) Κακία, κακοτροπία, κακεντρέχεια Θρᾴκ. (Σαρεκκλ. κ. ἀ.): Ἡ ἀτσαλιˬά τ’ δὲν ἔ᾽ ὅρια. Αὐτεινοῦ τῆ παιδιˬοῦ τὴν ἀτσαλιˬὰ δὲν τὴν ξαναεῖδα. 4) Παράβασις τοῦ ἠδικοῦ νόμου, ἁμαρτία Κορσ. 5) Βδελυρία,αἰσχρότης Εὔβ. (Ὀξυλιθ.) 6) Λόγος αἰσχρός, βδελυρός, αἰσχρολογία, ἀθυροστομία Εὔβ. (Κουρ.) Ἤπ. (Ζαγόρ.) Ρόδ. κ. ἀ.: - Λεξ. Πρω Δημητρ.: Λέγω ἀτσαλιˬὲς Λεξ. Δημητρ. Κρένουνε ἀτσαλ-λίες Κουρ. Πᾶψι πεˬὰ τ᾿ς ἀτσαλιˬες σου! (Ζαγόρ.) 7) Πᾶσα ἀκαθαρσία, ρύπος Ἤπ. Κρήτ. (Λατσίδ.) Κύπρ. κ. ἀ.: Ἀτσαλιˬὰ πὄχει τὸ φόρεμα! Κύπρ. Γεματος εἶν᾽ ὁ τόπος ἀτσαλιˬὲς Λατσίδ. Ἡ σημ. καὶ ἐν Ἐρωτοκρ. ἔνθ’ ἀν. «πιάνει κι ἀνοίγει τὴ φ’λακὴ καὶ τὸ κλειδὶν ἐκράτει, Ι βρίσκει τη βρόμους κι ἀτσαλιἐς κι ὅλο πηλὰ γεμάτη» Συνών. ἀτσαλωσύνη 3. β) Ἡ κόπρος τοῦ ἀνθρώπου ἢ τοῦ κυνὸς Κρήτ. 8) Πᾶν τὸ ἀπορρίψιμον, οἷον τὰ σκύβαλα, τὰ ζιζάνια κττ. Καππ. (Ἀραβάν κ. ἀ.) Κάρπ Κεφαλλ. Μύκ. Ρόδ. Στερελλ (Κλών.): Πέτα τ᾿ς ἀτσαλιˬὲς ἀπ᾿ τ᾿ ἁλώ’ Κλών. 9) Ἡ ἔμμηνος κάθαρσις τῆς γυναικὸς Κύπρ. Συνών. ἰδ. ἐν λ. ἀτσάλεμα.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
