Look inside pdfἀπόχηρος
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀπόχηρος
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Αρσενικό
Τυπολογία
ἀπόχηρος ὁ, Κέρκ. Κεφαλλ. Πελοπν. (Δημητσάν. Λάκων.) Σκίαθ. κ.ἀ.-ΑΠαπαδιαμ. Πασχαλ. διηγ. 81-Λεξ. Δημητρ. ἀπό’ρους Μακεδ. (Βέρ. Καστορ. Καταφύγ. Σισάν.) ἀπόχερες Σκῦρ. ’πόχηρους Μακεδ. (Ζαπαντ.) ’πό’ρους Μακεδ. (Ζαπαντ.) Θηλ. ἀπόχηρα Πελοπν. (Κάμπος Λακων.)-Λεξ. Δημητρ. ἀπόχηρη ΓΜαρκορ. Ποιητ. ἔργ. 236 ἀπόχηρ’ Μακεδ. (Σισάν.) Οὐδ. ἀπόχηρο ΓΚαλοσγ. ἐν Τέχνῃ 1,278.
Ετυμολογία
Ἐκ τῆς προθ. ἀπὸ καὶ τοῦ οὐσ. χῆρος. Ὁ τύπ. ἀπόχερες κατὰ τροπὴν τοῦ η εἰς ε διὰ τὸ παρακείμενον ὑγρόν. Διὰ τὴν κατάλ. τοῦ αὐτοῦ τύπου ἰδ. ΒΦάβην ἐν Τεσσαρακονταετ. ΚΚόντου 1909, 256 κἑξ.
Σημασιολογία
1)Χῆρος Κέρκ. Κεφαλλ. Μακεδ. (Βέρ. Ζαπαντ. Καστορ. Καταφύγ. Σισάν.) Πελοπν. (Κάμπος Λάκων.) Σκίαθ. Σκῦρ. κ.ἀ.-ΑΠαπαδιαμ. ἔνθ’ ἀν.-Λεξ. Δημητρ.: Κρῖμα ’ς τὰ καλά σου τσαὶ τὲς ἀξιότ’τές σου νὰ πά’ νὰ πάρῃς ἕν’ ἀπόχερε! Σκῦρ. Ἔναι νὰ μὴ κακοβάνῃς, ἀφοῦ οὕλη τὴν ἡμέρα μπαινοβγαίν’ στὸ σπίτ’ της ὁ ἀπόχερες; αὐτόθ. «Οὐδὲν ἄλλο ἔχων πνευματικὸν ποίμνιον εἰ μή ... ἕνα ἄχρηστον ὑποτακτικὸν καὶ ἡλικιωμένον ναυαγὸν τοῦ κόσμου καὶ ἀπόχηρον» ΑΠαπαδιαμ. ἔνθ’ ἀν. || ᾎσμ. Ἔτσι κ’ ἡ κόρ’ ἀνύπαντρη πιρνάει ’ποὺ τοὺν κιρό της, γιˬὰ γέρουντα γιˬὰ ’πόχηρουν γιˬὰ ντὶπ ἀποὺ τοὺν πάτου Μακεδ. (Ζαπαντ.) β)Ὁ χῆρος ὁ ἐλθὼν εἰς δεύτερον γάμον Κεφαλλ. Πελοπν. (Δημητσάν.) κ.ἀ.: Παροιμ. Τοῦ ἀπόχηρου τὸ δέμα τρεῖς ἡμέρες δὲ βαστάει (ὅτι ὁ ἔχων τὴν προσήκουσαν ἐμπειρίαν κατορθώνει νὰ ὑπερνικᾷ τὰ εἰς τὸ ἔργον του παρεμβαλλόμενα προσκόμματα Ἰδ. ΝΠολίτ. Παροιμ. 4, 329. δέμα=μαγικὸς κατάδεσμος προκαλῶν τὴν ἀνδρικὴν ἀνικανότητα) Κεφαλλ. Πελοπν. (Δημητσάν.) 2)Ἐπιθετικ., ὁ ἐστερημένος τοῦ ἐν τῷ βίῳ συντρόφου του ΓΜαρκορ. ἔνθ’ ἀν. ΓΚαλοσγ. ἔνθ’ ἀν.: Ποιήμ. Κ’ ἡ ἀπόχηρη Σουπέργα | παρηγορει͜έται ἀκούοντας ποῦ θὰ κοιμᾶσαι αὐτοῦ ΓΜαρκορ. ἔνθ’ ἀν. Δὲν ἀκούς γιˬὰ παρόμο͜ιο θάνατο νὰ κλαίῃ στὸ φτελεˬὰ τὸ πιστὸ κιˬ ἀπόχηρο τρυγόνι ΓΚαλοσγ. ἔνθ’ ἀν.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
