Voir le fichier PDFἀρα͜ιώνω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀρα͜ιώνω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
ἀρα͜ιώνω λόγ. κοιν. ἀρα͜ιώνω Ἤπ. Θρᾴκ. Πελοπν. κ.ἀ. ἀρα͜ιώνου βόρ. ἰδιώμ.
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ ἀρχ. ἀραιῶ.
Σημασιολογία
Α) Μετβ. 1) Καθιστῶ τι ἀραιὸν κατὰ τὴν σύστασιν, συνήθως ἐπὶ ὑγρῶν σύνηθ.: Ἀραιώνω τὸ γάλα - τὸ κρασὶ κττ. (καθιστῶ αὐτὸ ἀραιότερον διὰ τῆς ἀναμείξεως ὕδατος). 2) Κάμνω πράγματά τινα ἀραιὰ ἢ τάττω κατ’ ἀραιὰ διαστήματα (α) Τοπικῶς σύνηθ.: Ἀραιώνω τὰ καθίσματα - τὰ κουκκιὰ - τὰ λουλούδια - τὰ πιάττα κττ. Τοὺς ζυγοὺς ἀραιώσατε! (παράγγελμα γυμναστικὸν πρὸς ἀραίωσιν τῶν ζυγῶν τῶν γυμναζομένων) λόγ. σύνηθ. || Παροιμ. Τ᾿ ἀρα͜ιώνουν τὰ σκόρδα γιὰ νὰ χοντρίνουν (πβ. κατωτ.) Ἤπ. Καὶ ἀμτβ. Γίνομαι ἀραιός, διατίθεμαι κατ᾿ ἀραιὰ διαστήματα πολλαχ.: Ἄρα͜ιωσαν τὰ σανίδια ἀπὸ τὴν ξέρη (ξηρανθέντα συνεστάλησαν καὶ οὕτω ἐγεννήθησαν μεταξύ των κενὰ διαστήματα) Ἤπ. Ἀραιώσατε! (γυμναστικὸν παράγγελμα) λόγ. σύνηθ. || Παροιμ. Ὅσο ἀρα͜ιώνουν τὰ σκόρδα τόσο χοντρένουν (καθὼς τὰ σκόρδα ἀραιὰ φυτευόμενα ἁδρύνονται, οὕτως εὐδοκιμοῦν οἱ τεχνῖται, ἂν ὀλίγοι ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ ἐργάζωνται τὴν αὐτὴν τέχνην, ἢ εὐημερεῖ πολυμελὴς οἰκογένεια ἢ ἄπορος κοινότης, ἂν ἀποδημήσουν μερικὰ μέλη πρὸς εὕρεσιν τύχης). (β) Χρονικῶς σύνηθ.: Ἀραιώνω τοῖς ἐπισκέψεις μου. 3) Διαλύω: Ἀρα͜ιώνω τὰ μαλλιά μου Πελοπν. (Καρδαμ.) Β) Ἀμτβ. 1) Ἀποχωρίζομαι Σαμοθρ.: Ἄ τὰ ποῦμι γούλα ἀπόψι, γιατὶ ταχεὰ ᾿ὰν ἀρα͜ιώσουμ’ (θὰ τὰ εἴπωμεν ὅλα ἀπόψε, διότι αὔριον θὰ ἀποχωρισθῶμεν). 2) Διαλύομαι ΧΧρηστοβασ. Διηγ. στάνης 177: Ὃταν ἄρχισαν ν᾽ ἀρα͜ιώνουν τὰ σκοτάδια, άποχαιρέτισε τὴν Χρύσω ὁ Κώστας. 3) Γίνομαι σπανιώτερος, ἐλαττώνομαι λόγ. σύνηθ.: Ἀραίωσαν οἱ πελάτες - οι αὐτοκτονίες - τὰ χειροκροτήματα κττ. Εἶχεν ἔρθει τὸ μεσημέρι κ’ οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τοὺς δρόμους εἶχαν ἀραιώσει πολὺ ΔΒουτυρ. Τριανταδύο διηγ. 46. Συνών. λιγοστεύω. Πβ. ἀναρα͜ιάζω, ἀναρα͜ιεύω, ἀναρα͜ιώνω, ἀναρύνω, ἀρα͜ιεύω, ἀρύνω.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
