Voir le fichier PDFἀχλάδα (Ι)
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀχλάδα (Ι)
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Θηλυκό
Τυπολογία
ἀχλάδα ἡ, (Ι) ἀχρὰ Τσακων. ἀχλάδα κοιν. ἀχλάα Κάλυμν. Κῶς.
Χρονολόγηση
Μεσαιωνικό
Ετυμολογία
Τὸ μεσν. οὐσ. ἀχλάδα, ὃ ἐκ τοῦ μεταγν. ἀχλάς παρὰ τὸ ἀρχ. ἀχράς.
Σημασιολογία
1) Τὸ δένδρον ἄπιος ἡ ἀμυγδαλοειδὴς (pyrus amygdaliformis) τῆς τάξεως τῶν ροδωδῶν (rosaceae): Φρ. Τό 'κλεισε μὲ τὴν ἀχλάδα τὸ σπίτι του (δηλ. μὲ ἀκανθώδεις κλάδους, ἐπὶ τοῦ ἀπολέσαντος ὅλους τοὺς οἰκείους του, συνών. φρ. τό ’κλεισε μὲ τὰ παλιούρια) Πελοπν. (Τρίκκ.) Τοῦ ’δωκα ’να κόπανο ποῦ εἶπ' «ἀχλάδα ’ς τὸν ξερόκαμπο» (τὸν ἐξυλοκόπησα ἀγρίως) ΜΛελέκ. ᾿Επιδόρπ. 239. Συνών. ἀγριάπι 2, ἀγριαπιδεˬὰ 1, *ἀγριάπις, ἀγριαχλάδα, ἀγριαχλαδέα, ἀχλαδεˬὰ 1, ἀχλάδι 1β, ἀχλάδουνας, ἀχλαδουνεˬὰ 2, ἀχλαδουρεˬά 1, γκορτσεˬά. β) Ἄκανθα ἀχράδος ’Ικαρ. Λέσβ. κ.ἀ.: Φρ. 'Αbαίνου ἀχλάδα ’ς τὰ μάκιˬα dουν (θὰ προκαλῶ τὸν φθόνον των. ’ὰ=θὰ) Λέσβ. 2). Ἄπιος ἡ κοινὴ (pyrus communis) κοιν.: Φρ. Τὰ κρέμασε ’ς τὴν ἀχλάδα (οὐδὲν σπουδαῖον κατώρθωσε, συνών. φρ. τὰ κρέμασε 'ς τὸν πετεινὸ) Κέως || Παροιμ. Ὅdε σε͜ιοῦσα dὴν ἀχλάδα, | ὅσοι λάχα τόσοι φάγα (ὅτι μόνον κατὰ τὸν καιρὸν τῆς συγκομιδῆς παρέχονται καρποὶ δωρεὰν) Κρήτ. Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. πολλαχ. Συνών. ἀπία, ἀπιδεˬά, ἀπίδι 2, ἀχλαδεˬὰ 2, ἀχλαδούνα 3. 3) Ὁ καρπὸς τῆς ἀγρίας ἀπιδεˬᾶς Ἰων. (Κρήν.) Κρήτ. Μεγίστ. κ.ἀ.: Παροιμ. ᾽Αποποῦ ὥς ποῦ ἡ ἀχλάδα θὰ μο͜ιάσῃ τ᾿ ἀπιδιˬοῦ; (ἐπὶ τῶν παραβαλλομένων πρὸς ἀνωτέρους των) Κρήν. Συνών. ἀγριάπι 1, ἀγριαπίδι 1, ἀγριάχλαδο 1, ἀχλάδι 1, γκόρτσο. 4) Ὁ καρπὸς τῆς ἡμέρου ἀπιδεˬᾶς κοιν.: Φρ. Εἶναι σάν ἀχλάδα (ἐπὶ τοῦ λίαν εὐτραφοῦς) Πάρ. || Παροιμ. Πίσω ἡ ἀχλάδα τὴν οὐρὰ (ὅτι αἱ δυσχέρειαι δὲν ἐμφανίζονται ἀμέσως εἰς τὴν ἀρχήν, ἀλλ’ εἰς τὸ τέρμα) κοιν. Συνών. ἀπίδι 1, ἀχλάδι 2. β) Ὑπὸ τὸν τύπ. ἀχλάδες τοῦ Σιτέbρι, εἶδος ἀπιδίων Σέριφ. 5) Μετων. ἄνθρωπος ἀνόητος, κουτὸς Λεξ. Δημητρ. Συνών. ἀχλάδας. Πβ. ἀχλαδιˬάρις. Π β. ἀχλαδεˬά.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
