Voir le fichier PDFἁρπάχτης
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἁρπάχτης
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Αρσενικό
Τυπολογία
ἁρπάχτης ὁ, Ἰων. (Σμύρν.) Πελοπν. (Μάν.) Σαλαμ. Σύμ. κ.ἀ. ἁρπάχτες Πόντ. (Κερασ.) ἁρπάχτας Πόντ. (Κερασ.) -Λεξ. Δημητρ. ἁρπάχτρης Λεξ. Δημητρ. (λ. ἁρπάχτας) ἁρπαχτὴς Λεξ. Δημητρ. Θηλ. ἁρπάχτρα Ἀθῆν. Ἀμοργ. Ζάκ. Ἤπ. Κέρκ. Πελοπν. (Λακων. Λάστ. Μεσσ.) Σαλαμ. Σῦρ. κ.ἀ. -Λεξ. Περίδ. Αἰν. Βυζ. Βλαστ. Οὐδ. ἁρπάχτικον Πόντ. (Κερασ.)
Ετυμολογία
᾿Εκ τοῦ ρ. ἁρπάζω. Τὸ ἁρπάχτρης κατ᾽ ἐπίδρασιν τοῦ θηλ. ἁρπάχτρα.
Σημασιολογία
Α) Οὐσ. 1) Ὄργανον ἀγκιστροειδὲς διὰ τοῦ ὁποίου ἀνέλκουν τὰ εἰς δεξαμενὰς ἢ φρέατα ἐμπίπτοντα ἀντλήματα καὶ ἄλλα ἀντικείμενα Ἰων. (Σμύρν.) Σύμ. κ.ἀ. Συνών. ἰδ. ἐν λ. ἁρπάγη 1. β) Εἶδος ἀγκίστρου τῶν ναυτικῶν Σαλαμ. 2) Ὁ κυνόδους τοῦ ἀνθρώπου Πελοπν. (Μάν.) Συνών. σκυλλόδοντο, σουβλίτης. 3) Εἶδος μαλακίου ἀραχνοειδοῦς προσκολλωμένου διὰ τῶν πλοκάμων του εἰς πᾶν ἐπιπλέον σῶμα καὶ εἰς τοὺς γυμνοὺς καὶ προξενοῦντος ἰσχυρὸν κνησμὸν καὶ ἐρύθημα Σαλαμ. 4) Θηλ. σαρκώδης μύλη γεννωμένη ἐν τῇ μήτρᾳ τῆς γυναικὸς ὑπὸ τοῦ λαοῦ νομιζομένη ὡς τέρας ὅμοιον πρὸς πτηνόν, τὸ ἔκτρωσιν, ἐνίοτε δε καὶ τῆς μητρὸς τον θάνατον Ἀθην. Ἀμοργ. Ἤπ. Πελοπν. (Λακων. Λάστ.) Σῦρ. κ.ἀ. -Λεξ. Περίδ. Βυζ. Βλαστ.: Ἔχει ἁρπάχτρα μέσα της Λακων. Ἡ ἁρπάχτρα πνίγει τὸ παιδὶ Ἀθῆν. Ἔκαμε μιˬὰ ἁρπάχτρα (ἔκαμε=ἐγέννησε) Ἀθῆν. Σῦρ. Συνών. αἱμορροῦσα. 5) Θηλ. ἐν τῇ ὑφαντικῇ θηλειὰ ἀπὸ κλωστὴν ἐκ τῆς ὁποίας ἐξαρτῶνται τὰ μιτάρια Πελοπν. (Μεσσ.) Β) ᾿Επιθετικ. 1) Ὁ βιαίως ἀφαιρῶν τὰ ξένα, ἅρπαξ, κλέπτης Ζάκ. Κέρκ. Πελοπν. (Λάστ.) Πόντ. (Κερασ.) Σύμ. κ.ἀ. -Λεξ. Δημητρ.: Μὰ σοῦ εἶναι μιˬὰ ἁρπάχτρα ποῦ δὲν ἀφίνει τίποτις! Κέρκ. Συνών. ἰδ. ἐν λ. ἅρπαγας 1. 2) Ὁ ἔχων τὴν ἕξιν τοῦ ἐφορμᾶν καὶ δάκνειν, ἁρπακτικός, μόνον τὸ οὐδ. ἐπὶ κυνὸς Πόντ. (Κερασ.): Ἀτὸς ὁ κύλλον ἁρπάχτικον ἔνι (αὐτὸς ὁ σκύλλος ἀρπαχτικὸς εἶναι. Ἡ σύνταξις μετὰ οὐσ. ἀρσεν. κατὰ τὸ κυλλὶν ἁρπάχτικον).
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
