γανιˬάζω

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

γανιˬάζω

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Ρήμα

Τυπολογία

γανιˬάζω (ΙΙ) σύνηθ. γανιˬάζου πολλαχ. βορ. ἰδιωμ. ἀγανιˬάζω Ἤπ. Χίος ἀγανιˬάζου Ἤπ. (Ζαγόρ. κ.ἀ.) γανιˬάν-νου Λυκ. (Λιβύσσ.) γκανιˬάζω Ζάκ. Ἤπ. Κύθν. Πελοπν. (Βυτίν. Καλάβρυτ.) κ.ἀ. γκανιˬάζου Θεσσ. Θρᾴκ. Στερελλ. (Αἰτωλ.) gανιˬάζω Πελοπν. (Κορινθ.) κανιˬάζου Λῆμν.

Ετυμολογία

Ἐκ τοῦ οὐσ. γανιˬὰ (Ι).

Σημασιολογία

1)Καλύπτομαι ὑπὸ σκωρίας, ὀξιδοῦμαι, ἐπί μεταλλίνων ἀντικειμένων σύνηθ.: Γάνιˬασε ὁ τέντζερης κττ. Γάνιˬασαν τὰ κουτάλιˬα κττ. Β) Ἀλλιοῦμαι χυμικῶς προσλαμβάνων δηλητηριώδη ἰδιότητα, ἐπὶ φαγητῶν ἐντὸς ὀξιδωμένων χαλκίνων σκευῶν Πελοπν. (Βαμβακ. Γέρμ. Κυνουρ. κ.ἀ.): Γάνιˬασε τὸ φαεῖ Βαμβακ. Γάνιˬασε τὸ νερὸ Γέρμ. Νερὸ γανιˬασμένο αὐτόθ. γ) Ἀποκτῶ ἢ ἔχω τὴν γεῦσιν τοῦ μετάλλου Λυκ. (Λιβύσσ.) 2) Καθιστῶ τι ρυπαρόν, μαυρίζω, ρυπαίνω Α.Ρουμελ. (Φιλιππούπ.) Κεφαλλ. Ἤπ. Ἰθάκ. Πελοπν. (Ἀρκαδ. Μάν. κ.ἀ.) Χίος κ.ἀ.: ᾽Αγάνιˬασι τὰ σκουτιˬὰ Ζαγόρ. Καὶ ἀμτβ. ἀμαροῦμαι, ρυπαίνομαι σύνηθ.: Γάνιˬασε τὸ παννί. Γάνιˬασαν τὰ ροῦχα μέσ’ ’ς τὴν σκάφη. Γανιˬασμένο παννὶ-σεντόνι κττ. Γανιˬασμένη πετσέττα. β)Συννεφιάζω Πελοπν. (Γέρμ. Μάν.) Σάμ.: Γανιˬάζει ὁ καιρὸς Γέρμ. Εἶναι γανιˬασμένος ὁ οὐρανὸς καὶ θὰ βρέξῃ Μάν. 3) Ἔχω τὴν γλῶσσαν ἐπικεχρισμένην διὰ λευκοῦ ἐπιχρίσματος ἀπὸ ὑπερβολικὴν δίψαν ἢ ἁλμυρὰν τροφὴν ἢ συνεχῆ καὶ κοπιώδη ὁμιλίαν καταλήγουσαν εἰς ἀθυμίαν καὶ στενοχωρίαν σύνηθ.: Γάνιˬασε τὸ στόμα μου-ἡ γλῶσσα μου ἀπὸ τὰ ἁρμυρὰ ποῦ ’φαγα -νὰ τὸ λέω-νὰ μιλῶ κττ. Στόμα γανιˬασμένο. Γλῶσσα γανιˬασμένη. Μετοχ. γανιˬασμένος, παστωμένος, ἁλίπαστος Θρᾴκ. (Σαρεκκλ.): Παλαμύδες γανιˬασμένες ’ς τ’ ἁλάτι. β) Διψῶ Χίος κ.ἀ. Συνών. ἀγαναχτῶ Α4. γ) Στενοχωροῦμαι, ἀδημονῶ σύνήθως ἀπὸ τὴν ἔλλειψιν ὕδατος σύνηθ.: Γανιˬάζω γιˬὰ νερὸ-ἀπὸ τὴ δίψα κττ. πολλαχ. Εἶνι γκανιˬασμένου τοὺ μ’λάρ’ ἀπ’ τὴ δίψα Αἰτωλ. Εἶνι γκανιˬασμέ’ ἡ γῆ τώρα ἕνα καλουκαίρ’, θέ’ βρουχὴ αὐτόθ. 4)Πληροῦμαι ἀπὸ ἱστοὺς ἀράχνης Λῆμν.: Λείψαμι ἕνα μῆνα ἀπ’ τοῦ σπίτ’ κὶ κάνιˬασι ἡ σκιπὴ παντοῦ.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/