βαρβαρίζω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
βαρβαρίζω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
βαρβαρίζω (Ι) Ἤπ. Πελοπν. (Καλάβρυτ.) βερβερίζω Θήρ. Κρήτ. Μακεδ. (Θεσσαλον.) Πελοπν. (Καλάβρυτ.) Πόντ. (Ὄφ.)-Λεξ. Αἰν. βερβερίζου Εὔβ. ('Ανδρων. Αὐλωνάρ. Κύμ. Ὀξύλιθ.) βιρβιρίζω Ἤπ. Κρήτ. βιρβιρίζου Εὔβ. (Στρόπον.) Ἤπ. (Ζαγόρ.) Μακεδ. (Βλάστ.) Καταφύγ. Κοζ. Σισάν.) Στερελλ. (Αἰτωλ.) βιρβιρνῶ Μακεδ. (Βλάστ.) μπαρbαρίζω Ἤπ. μπαρbαρίζου Ἤπ. (Ζαγόρ.) Θεσσ. (Ζαγορ.)
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. βαρβαρίζω=ὄμιλῶ ὡς βάρβαρος, ἤτοι γλῶσσαν ἀκατάληπτον. Τὸ βερβερίζω=βατταρίζω καὶ μεταγν.
Σημασιολογία
1) Ἐκφέρω ἀνάρθρους φθόγγους Εὔβ (Ἀνδρων. Κύμ.): ᾎσμ. Γέμισ’ ὁ στόμας του αἵματα, τὰ χείληˬα του φαρμάκιˬα, ἡ γλῶσσα του βερβέριξε 'σὰν τὸ χελιδονάτσι Κύμ. β) Τραγουδῶ παραπονετικὰ καὶ λυπηρὰ ᾄσματα Λεξ. Αἰν. γ) Ὁμιλῶ πολὺ καὶ συνεχῶς χωρὶς νὰ μ᾿ ἐννοοῦν οἱ ἀκούοντες, ὁμιλῶ ἀκατάληπτα Κρήτ.: Βερβερίζει καὶ δὲ γατέει εἶdα λέει. δ) Φλυαρῶ Ἤπ. (Ζαγόρ. κ.ἀ.) Θεσσ. (Ζαγορ.) Θήρ. Κρήτ. κ.ἀ.: Μόνο γιˬὰ νὰ βερβερίζῃ εἶναι Κρήτ. Συνών. *βαρβαριˬάζω. ε) Βομβῶ Κρήτ.: Φρ. Βιρβιρίζει ’ς τ’ ἀφτι' μου (μὲ ἐνοχλεῖ μὲ τὴν πολυλογίαν του). ς) Κλαίω καὶ δὴ ἀκαταπαύστως Εὔβ. (Αὐλωνάρ. Κύμ. Ὀξύλιθ.) Πελοπν. (Καλάβρυτ.): Βερβερίζει τὸ παιδὶ Κύμ. Ὀξύλιθ. ζ) Φωνάζω γοερῶς Μακεδ. (Κοζ.) Πελοπν. (Καλάβρυτ.) 2) Καταλαμβάνομαι ὑπὸ μεγάλου τρόμου, φρίττω Ἤπ. (Ζαγόρ. κ.ἀ.) Μακεδ. (Θεσσαλον. Καταφύγ. Σισάν.): Σὶ γλέπου κι' βιρβιρίζου Ἤπ. Βιρβερ’σι οὑ κόσμους ἀπ᾽ ἀπαυτὸν αὐτόθ. Καὶ μετβ. προξενῶ εἴς τινα τρόμον Μακεδ. (Βλάστ. Σισάν.): Οὑ δάσκαλους βιρβέρ’ξι πουλὺ τὰ πιδιˬὰ Σισάν. Βιρβιρίχκι πουλὺ κιˬ ἀπουτότι τοὺν πιˬάν’ μιˬὰ βιρβέρα αὐτόθ. 3) Τρέμω Πόντ. (Ὄφ.): Ἂς σὸ πολλὰ τὸ κρύο βερβερίζ’. 4) Αἰσθάνομαι φρικίασιν εἰς τὸ σῶμα Στερελλ. (Αἰτωλ.): Μὴ μὶ χαιˬδεύ’ς, γιˬατὶ βιρβιρίζ’ τοὺ κουρμί μ’. Ψύλλους νὰ πιράσ’ ἀπ'πάνου μ᾽, βιρβιρίζ’ τοὺ κουρμι' μ’. 5) Αἰσθάνομαι πόνον Εὔβ. (Στρόπον.): Ἔχου τρουϋρίστρα κι᾽ βιρβιρίζου νύχτα μέρα.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA