ἀπάνω-καὶ κάτω

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

ἀπάνω-καὶ κάτω

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Επίρρημα

Τυπολογία

ἀπάνω-και κάτω ἐπίρρ. ἀπαγκαικὰ Πόντ. (Ἀργυρόπ. Κερασ. Τραπ. Χαλδ.) ἀπανταικὰ Πόντ. (Ὄφ.)

Ετυμολογία

Ἐκ τῆς ἐπιρρηματ. συνεκφορᾶς ἀπάνω καὶ κάτω. Περὶ τῆς λ. καὶ τῶν ὁμοίων ἐν Πόντῳ ἐπιρρημάτων ἰδ. ἌνθΠαπαδόπ. ἐν Ἀθηνᾷ 29 (1917) Λεξικογρ. Ἀρχ. 4,148 κἑξ.

Σημασιολογία

1) Πρὸς τὰ κάτω ἔνθ᾽ ἀν.: Ἐδέβεν ἀπαγκαικὰ Χαλδ. Ἐκυλίε τὸ γαρδέλλ’ ἀπανταικὰ ᾽ς σὸ χωράφ’ (γαρδέλλ’=παιδὶ) Ὄφ. 2)’Επάνω καὶ κάτω Πόντ. (Χαλδ): Τρέ’ ἀπαγκαικά. 3) ’Επιθετικ. μετὰ τοῦ ἄρθρ., ὁ παραπάνω κείμενος Πόντ (Χαλδ): Τ’ ἀπαγκαικὰ τ᾿ ὁσπι’τ’ τ’ ἀδελφοῦ μ᾿ ἔν᾿. Τ᾽ ἀπαγκαικὰ τὸ χωράφ’ τ᾿ ἐμὸν ἔν᾽. 4) Χρονικῶς, ὕστερον, κατόπιν Πόντ. (Χαλδ.): Παροιμ. φρ. Ἔπεν ἀπαγκαικὰ τὸ κρύον τὸ νερὸν (ἐπὶ τοῦ νοσφιζομένου ξένον πρᾶγμα). 5) Ὡς οὐσ., ἐπανωφόριον (ὡς ὑπὲρ τὰ ἄλλα ἐνδύματα φορούμενον) Πόντ. (Κερασ.): Φορῶ τ’ ἀπαγκαικά μ᾽ ὀσήμερον, κἄπως κρύος ἔνι. Συνών. ἀπανωκόρμι 5, πανωφόρι.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/