γραβαλίζω

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

γραβαλίζω

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Ρήμα

Τυπολογία

γραβαλίζω Ζάκ. (Κερ. Μαχαιρᾶδ. κ.ἀ.). Ἤπ. (Τσαμαντ.) Θεσσ. (Συκαμν.) Κέρκ. (Ὄρος Σιναραδ. κ.ἀ.) Πελοπν. (Γαργαλ. Δίβρ. Ἦλ. Μάν. Μεσσην.) - Α. Καρκαβίτσ., Παλ ἀγάπ, 29 γραβαλίζου Μακεδ. (Βλάστ. Γηλοφ. Κοζ.) γραβαλάω Κέρκ. γραβαλῶ Θεσσ. (Ὄλυμπ.) γραβαλνῶ Μακεδ. (Κοζ.) γραβαλνάου Μακεδ. (Βλάστ. Δεσκάτ.)

Ετυμολογία

Ἐκ τοῦ οὐσ. γράβαλο (Ι), τὸ ὅτι:. βλ.

Σημασιολογία

1) Ἀνακινῶ ἢ ἀποσύρω μὲ τὸ γράβαλον τοὺς πυρωμένους ἄνθρακας τοῦ φούρνου Ζάκ. Πελοπν. (Μάν.) 2) Ἀνακινῶ μὲ τὸ γράβαλον τὴν ἁπλωμένην εἰς τὸ ἁλώνι σταφίδα, διὰ νὰ ξηρανθῇ καλύτερον ἢ διὰ νὰ ἀποχωρισθοῦν οἱ ποδίσκοι ἀπὸ τὰς ρῶγας Ζάκ. (Μαχαιρᾶδ. κ.ἀ.) Πελοπν. (Γαργαλ. Ἦλ.) - Α. Καρκαβίτσ., ἔνθ᾽ ἀν.: Φέρ᾽ τὸ γράβαλο νὰ γραβαλίσω τὴ σταφίδα Ζάκ. Αὔριο πρέπει νὰ γραβαλίσουμε, γιˬατὶ παραψήθηκε ἡ σταφίδα Μαχαιρᾶδ. Πᾶρε τὸ γράβαλο καὶ πάγαινε νὰ γραβαλίσῃς τὴ σταφίδα ᾽ς τ᾽ ἁλώνι Γαργαλ. Ἄρχισα νὰ γραβαλίζω, γιˬὰ νὰ σωριˬάσω τὸ πρῶτο χέρι Α. Καρκαβίτσ., ἔνθ᾽ ἀν. 3) Συγκεντρώνω τι μὲ τὸ γράβαλον Κέρκ. (Σιναρᾶδ.) 4) Σκαλίζω, ξύω Θεσσ. (Ὄλυμπ.) Κέρκ.: Παροιμ. Ἡ κόττα γραβαλίζοdας βγάνει τὸ φίδι καὶ τὴν dρώει (ἐπὶ τῶν δι᾽ ἀτόπων ἐνεργειῶν προκαλοὐντων τὴν ἑαυτῶν καταστροφὴν) Κέρκ. Συνών. Παροιμ. Σκάβοντας ἡ κόττα μὲ τὰ νύχιˬα της βγάνει τὰ ἴδιˬα της τὰ μάτιˬα. 5) Θραύω τοὺς βώλους τοῦ χώματος καλλιεργηθέντος ἀγροῦ Ἤπ. (Τσαμαντ.) Κέρκ. (Σιναρᾶδ.) Συνών. βωλοκοπῶ, κυλῶ. β) Μασῶ Μακεδ. (Βλάστ. Γήλοφ. Κοζ. κ.ἀ.): Δὲ μπουρῶ νὰ γραβαλήσου τοὺ ψουμὶ Μακεδ. Τοὺ σ᾽λλὶ γραβαλνάει ἓνα κόκκαλου Βλάστ. || Φρ. Νὰ σὶ γραβαλήσ᾽ οὑ λύκους (= νὰ σὲ ξεσκίσῃ ὁ λύκος· ἀρὰ) Κοζ. 6) Μεταφ., θωπεύω γυναίκα εἰς ὅλον της τὸ σῶμα Κέρκ. (Σιναρᾶδ.): Ἀφοῦ τὴ γραβάλιζε τόσο gαιρό, ἐξέκοψε (= την ἐγκατέλειφε). Συνών. πασπατεύω. 7) Κακολογῶ τινα Μακεδ. (Δεσκάτ.) 8) Κεντρίζομαι ὑπὸ τῆς ἐπιθυμίας νὰ πράξω τι Θεσσ. (Συκαμν.): Μὲ γραβαλίζ᾽ ν᾽ ἀνιβῶ απάν᾽ τοὺ β᾽νό.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/