Voir le fichier PDFγροθίζω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γροθίζω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
γροθίζω Ἀθῆν. Αἴγιν. Θήρ. Ἰων. (Κρῆν. Πέργαμ.) Κρήτ. (Ἐννέα Χωρ. Κίσ. Κυδων. Σέλιν. Σφακ.) Κύθν. Νάξ. (Μον.) Σῦρ. Ψαρ. - Α. Λασκαράτ., Ποιήμ., 70 - Λεξ. Βάιγ. Μπριγκ. Δημητρ. γροθίζου Θεσσ. (Ζαγορ.) γρουθίζου Λέσβ. γροτ-θίζου Ρόδ. γροτίζ-ζω Κάλυμν. γροτθίντζω Λέρ. γροκτίζω Κύπρ. βροτ-τίτζω Σύμ. βροτθίζω Σύμ. δροθ-θίζω Ρόδ. βρουθέω Κύπρ. γροτ-θῶ Ρόδ.
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ Βυζαντ. ρ. γρονθίζω. Πβ. Θεοφάν. 246, 13 (ἔκδ. Boor., σ. 246): «ὕβρισεν αὐτὸν ἐσχάτως, ἐπιτρέψας τοῖς κουβικουλαρίοις γρονθιζόμενον ἐξαγαγεῖν αὐτὸν ἐπὶ σιλεντίου». Ἡ λ. καὶ εἰς Γερμ. καὶ Βλάχ.
Σημασιολογία
1) Κτυπῶ τινα διὰ τῶν γρόνθων, γρονθοκοπῶ Θήρ. Κρήτ. (Κίσ. Κυδων. Σέλιν. Σφακ.) Κύπρ. Λέσβ. Σύμ. Σῦρ. - Α. Λασκαράτ., ἔνθ᾽ ἀν - Λεξ. Βάιγ. Μπριγκ. Δημητρ.: Γρόθισέ μου τόνε, νὰ σπάσῃς τὰ πλευρά dου Κρήτ. Θὰ σὲ γροθίσω θέλει Σφακ. Θὰ σὲ γροθίσω Σῦρ. Γιˬὰ ἔbα, ἀφέdη, μέσα, νὰ γροθίσῃς, νὰ κλοτσήσῃς (ἐκ παραμυθ.) Θήρ. Καλά ᾽καμε gαὶ βρότ-τισέ dο Σύμ. || Ποίημ. Κιˬ ἀπὸ λόγο σὲ λόγο χερακώνουνται καὶ πέφτουνε ᾽ς τὸ πάτωμα κουβάρι γροθίζονται, κλοτσε͜ιῶνται, ἀντιστελώνουνται Α. Λασκαράτ., ἔνθ᾽ ἀν. Συνών. γροθιˬάζω 2, γροθοκοπανίζω, γροθοκοπῶ, μπουνιˬάζω. β) Ἀπωθῶ βιαίως, σπρώχνω Κύπρ. 2) Γροθιˬάζω 2β Αἴγιν. Θεσσ. (Ζαγόρ.) Ἰων. (Κρήν. Πέργαμ.) Κάλυμν. Κρήτ. (Ἐννέα Χωρ. Κισ. κ.ἀ.) Κύθν. Κύπρ. Λέρ. Νάξ. (Μον.) Ρόδ. Σύμ. Ψαρ.: Τὴ ζύμη τὴ γροθίζει καλὰ Αἴγιν. Γροθίζω τὴ ζύμη Κύθν. Βρέχομε τὰ χέριˬα μας καὶ γροθίζομε τὸ ζυμωτὸ Ψαρ. Εἶναι σφιχτὴ ἡ ζύμη καὶ θέλει νὰ γροθίσῃς ἀκόμη Κρήν. Γροθίζω τὸ ἀλεύρι Μον. Γροτθίντζω τὴ ντζύμη Λέρ. Βροτ-τίτζω τὸ τζουμάρι Σύμ. Δροθ-θίζω τὰ ψωμιˬὰ Ρόδ. ᾽ἐν τὸ γρόκτισες καλὰ τὸ ζυμάριν Κύπρ. 3) Ἐκδέρω ζῷον ἀποσπῶν τὸ δέρμα αὐτοῦ διὰ παρεμβολῆς καὶ ὠθήσεως τῶν γρόνθων μου μεταξὺ τοῦ δέρματος καὶ τῆς σαρκὸς τοῦ ζώου. Ἀθῆν.: Δὲ γροθίζονται οἱ χοῖροι καὶ τὰ χοντρὰ πράματα (= ζῶα).
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
