Voir le fichier PDFἀτιμάζω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀτιμάζω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
ἀτιμάζω κοιν. καὶ Πόντ. (Κερασ. Οἰν. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.) ’τιμάζω Κύπρ. ἀτιμάω Πελοπν. (Ἀρκαδ. Λάκων. Λάστ.) ἀτιμῶ Ζάκ. Θρᾴκ. (Αὐδήμ. Μυριόφ. Σαρεκκλ.) Κρήτ. - ΔΣολωμ. 95 Μετοχ. θηλ. ἀτιμισμένη Μακεδ. (Γρεβεν.)
Χρονολόγηση
Αρχαίο
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. ἀτιμάζω.
Σημασιολογία
1) Προσβάλλω τὴν τιμήν, καταισχύνω τινὰ διὰ λόγων ἢ πράξεων κοιν. καὶ Πόντ. (Κερασ. Οἰν Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.): Αὐτὴ ἡ κατάστασι ἀτιμάζει τὸν τόπο μας. Μ’ αὐτὸ ποῦ ἔκανε ἀτίμασε τὴν οἰκογένειά του - τὸ σπίτι του - τ’ ὄνομά του. Αὐτὴ ἀτιμάζει τὸν ἄντρα της (τὸν ἀπατᾷ) κοιν. Ἀτὸ ἡ δουλεία ἀτιμάζ’ μας Χαλδ. Συνών. ἀποτιμῶ 1 2) Ἀφαιρῶ τὴν τιμὴν παρθένου, διαφθείρω κοιν.: Τ᾽ ἀτίμασε τὸ κορίτσι καὶ τὸ παράτησε κοιν. || ᾎσμ. Ὀπίσω σκύλλα, πίσω Βρα͜ιά, πίσω ἀτιμισμένη Γρεβεν. Ποίημ. Δὲ σ’ εἶδα ποτὲ δάκρυα νὰ χύσῃς παρὰ λίγη στιγμὴ πρὶν μ’ ἀτιμήσῃς ΔΣολωμ. ἔνθ’ ἀν. Συνών. ἀποτιμῶ 1 β. 3) Ὑβρίζω διὰ λόγων, προπηλακίζω Θρᾴκ. (Αὐδήμ. Μυριόφ.) Κρήτ. Κύπρ. Πελοπν. (Ἀρκαδ. Λάστ.) κ.ἀ.: Μὲ ἀτιμάει ὁ ἄντρας μου Αὐδήμ. Αὐτὸς μὲ ἀτίμ’σε Μυριόφ. Ἐθύμωσε ὁ Μάρτις πολύ, γιˬατὶ τὸν ἀτίμησε ἡ γρα͜ιὰ Ἀρκαδ. Ὅσο τὴν ἀτιμάζεις καὶ τὴν κακοθελᾷς, τόσο περισσότερο τὴν ἀγαπῶ ΙΚονδυλάκ. Πρώτη ἀγαπ. 64 || Γνωμ. Τὸ φρόνιμο ἀτίμαζε, τὸ gουζουλὸ χαιρέτα Κρήτ. Τίμα τὸν ἄτιμο νὰ μὴ σὲ ἀτιμήσῃ Λακων. || ᾎσμ. Εἶdα νὰ κάμω, νὰ γενῶ, μὲ μιˬὰν κακὴν γεναῖκα ποῦ βγαίνει καὶ ’τιμάζει με τούρκικα καὶ ρωμαίκα Κύπρ. Ἡ σημ. καὶ μεσν. Πβ. Μαχαιρ. 1, 214 (ἔκδ. RDawkins) «ἐτίμασέν την ἀντροπιασμένα λογία λαλῶντα της». Συνών. ἀτιμώνω 1, βρίζω. 4) Βλασφημῶ, καταρῶμαι Κρήτ. Κύπρ.: Ἐτίμασεν τὸν τύριν του πεθαμ-μένον Κύπρ. ’Τιμάζει τοὺς γονεˬούς του αὐτόθ. ᾽Τιμάζει τὸ παιδίν της νὰ τὸ δῇ δαυλὶν καμ-μένον αὐτόθ. || ᾌσμ. ἡ παπαδκιˬὰ ’τιμάζει με νὰ μὲν κάμω χαΐριν αὐτόθ. Μὴ βλαστημᾷς, μὴν ἀτιμᾷς, γιˬὰ τὸ βασιλικὸ σου, μὰ ἐγώ ‘μαι ποῦ τὸν ἔκοψα κ᾽ εἶμ᾽ ἀγαπητικός σου Κρήτ. Συνών. ἀποτιμῶ 2, βλαστημῶ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
