Voir le fichier PDFἀπογύρισμα
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀπογύρισμα
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Ουδέτερο
Τυπολογία
ἀπογύρισμα τό, Θήρ Κάρπ. Κίμωλ. Μακεδ. Σκῦρ. Χίος ἀποΰρισμα Κάρπ. Νάξ. (Ἀπύρανθ.) ἀπιγύρισμα Μακεδ. ’πογύρισμα Νίσυρ. ’πογύρισμαν Κύπρ. ’πιγύρισμα Μακεδ. ’πιγύρ’σμα Ἴμβρ. Μακεδ.
Ετυμολογία
᾿Εκ τοῦ ρ. ἀπογυρίζω.
Σημασιολογία
1) Ἀπογύρι 1, ὃ ἰδ., Κύπρ.: Ἔκαμεν πολλὺν ’ποΰρισμαν γιˬὰ νὰ πάῃ ’ς τῆς ἀγαπητιτῆς του γιˬὰ νὰ μὲν τὸν δοῦν. β) Μεταφ. περιστροφή, ἐλιγμός, ἐπὶ λόγου Κύπρ.: Λάλε νὰ ᾿οῦμεν τιˬ ἄφησ’ τὰ ’ποϋρίσματα! Συνών. ἰδ. ἐν λ. ἀπογύρι 1β 2) Καμπή, στροφὴ Νίσυρ.: ᾎσμ. ᾿Εδῶ κοντὰ ’ς τὴν Παναγιˬὰ ᾽ς τὰ ᾽ποϋρίσματά της μιὰν πέρδικαν ἀγάπησα, χρυσᾶ ’τον τὰ φτερά της. Πβ. ἀπογυρίδα 1 β. 3) Τὸ γύρισμα. πρὸς τὰ ἐντὸς τῆς ἄκρας τοῦ ὑφάσματος καὶ ραφὴ αὐτοῦ Ἴμβρ.: Τό ’ρραψα τοὺ ’πιγύρ’σμα ’ς τοὺ χέρ’. 4) Ἀναστροφή, ἀναποδογύρισμα πράγματός τινος Μακεδ.: Φρ. Κάμι ἀπογύρισμα! (ἀνάστρεψε πέτραν πρὸς ἀποτροπὴν κακοῦ τινος). Συνών. ἰδ. ἐν λ. ἀναποδογύρισμα. 5) Τὸ κατὰ τὰ ὅρια τοῦ ἀροτριωμένου ἀγροῦ μέρος τὸ μὴ δυνάμενον νὰ καλλιεργηθῇ καὶ καλλιεργούμενον ἐν τέλει διὰ καθέτου αὐλακώσεως Μακεδ. 6) Τὸ διὰ κυκλοτεροῦς κινήσεως τοῦ κοσκίνου καθάρισμα τῶν γεννημάτων, σταφίδος κττ., ἀπὸ τῶν ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας ἐπικαθημένων ἀχρήστων οὐσιῶν, τῶν σκυβάλων Θήρ. Κάρπ. Σκῦρ. κ.ἀ.: Ἔκαμα σήμερα ἀποΰρισμα μὲ τοὶς σταφίδες Θήρ. Ἐγὼ δὲ μποροῦ νὰ καταφέρω τ᾿ ἀπογὐρισμα Σκῦρ. Συνών. ἀπογυριστὸς 2. β) Λίκμησις συμπληρωματικὴ δημητριακῶν Κίμωλ. 7) Ἡ μετὰ τὸν ἀροτριασμὸν ἰσοπέδωσις τοῦ καλλιεργηθέντος ἀγροῦ Μακεδ. 8) Περισυναγωγή, συνήθως ἐπὶ. ποιμνίου Κάρπ.: ’Σ τὸ ’ποΰρισμα λάωσα τὸ πόϊ τοῦ ὀζοῦ. 9) Προσοχή, φροντίς, ἐπιμέλεια περί τι Νάξ. (Ἀπύρανθ.): Τ’ ἀποϋρισμάτου, παιδί μου, ’ναι ποῦ φαίνεται νεˬά. Συνών. ἀπογυρισμός. 10) Καλὴ ἀγωγὴ, καλοὶ τρόποι Χίος: Ἀπογύρισμα ἔχει τὸ κορίτσι.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
