ἀφαρπάζω

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

ἀφαρπάζω

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Ρήμα

Τυπολογία

ἀφαρπάζω ἀμάρτ. ἀπαρπάζω Κάρπ. Πόντ. (Ἀργυρόπ. Κερασ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ.) ἀπαρπάζω Κάρπ. ᾽πηρπάζω Κύπρ. Μέσ. ἀφαρπάζομαι κοιν. ἀφαρπάζουμι πολλαχ. βορ. ἰδιωμ. ἀπαρπάζομαι Νίσυρ. ’φαρπάζομαι Εὔβ. κ.ἀ. ᾿φααπάζουμ’ Σαμοθρ. 'παρπάχκουμαι Πόντ. (Κερασ.) ᾽περπάχκουμαι Πόντ. (Κερασ.) ᾽πορπάζομαι Κάλυμν.

Ετυμολογία

Τὸ ἀρχ. ἀφαρπάζω=ἁρπάζω, ἀποσπῶ. Ἀόρ. ἐπέρπαξα καὶ ἐν Ἐρωτοπ. 34 (ἔκδ. Hesseling-Pernot) «καὶ τίς μοῦ τὸ ἐπέρπαξε τὸ ὡραῖόν μου τὸ πουλλάκιν;»

Σημασιολογία

Α) Ἐνεργ. 1) Λαμβάνω ταχέως ἢ αἰφνιδίως, ἐξαρπάζω Κάρπ. Πόντ. (Ἀργυρόπ. Κερασ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ.): Ἐπέρπαξεν ἀτον ἀσ’ σό έρ' (τὸν ἅρπαξεν ἀπὸ τὸ χέρι) Τραπ. Ἐπέρπαξέ με ἕναν πόνος ἀσ’ σὰ μέσ᾽ ἀπέσ’ Τραπ. Χαλδ. || ᾌσμ. Ἀτεῖν’ τὸ νν ἐπέρπαξαν κ᾽ ἔχουνε καὶ πάγουν Τραπ. Τὸν ἐπέρπαξαν οἱ κύλλ' Ἑβραῖοι ἀσ’ σ’ ἀκρόντικα κι ἀσ’ σὴν καρδίαν Χαλδ. Τὸ σταμνὶν ἐπέρπαξεν, τὴν νύφην ἐπέπλωσεν (ἅπλωσε, ἔδωσε) Κερασ. Μαύρ' ὄρνεα τὀν ἐτρώασι κι ἄσπρα τὸν ἀπορποῦσα Κάρπ. Συνών. ἁρπάζω Α 1. 2) Ἀνευλαβῶς διακόπτω τινὰ ὁμιλοῦντα, θρασέως φέρομαι πρός τινα Πόντ. (Ἀργυρόπ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ.): Ὅνταν θὰ καλατεύω, πάντα ἀπαρπάζ’ με (καλατεύω=ὁμιλῶ) Χαλδ. Ντ’ ἀπαρπάεις με; Ἀργυρόπ. Συνών. ἀναρπάζω 2, ἀρπάζω Β1. 3) Περικαίω, ἐπιδρῶ καυστικῶς Κύπρ.: ᾎσμ. Κρατεῖ δεντρὸν μονόρριζον ’ποῦ τὸ δεξὶν του έριν, νὰ κάμνῃ -ιˬὸν τοῦ μαύρου του μὲν τὸν ᾽πηρπάξ᾿ ὁ ἥλιος. (-σιὸν=σκιάν). Συνών. ἀδράχνω Α2, ἁρπάζω Α2. Β) Μέσ. 1) Τρομάζω, ἐκπλήττομαι Νίσυρ.: Ἀπαρπάχτηκα μὲ τοὶς φωνές σου Νίσυρ. Συνών. ξαφνίζομαι (ἰδ. ξαφνίζω), ξυπάζομαι (ἰδ. ξυπάζω). 2) Εἶμαι εὐέξαπτος, ὀργίζομαι ἐκ μικρᾶς ἀφορμῆς, παραφέρομαι σύνηθ.: Ἀφαρπάζεται μὲ τὸ πρῶτο-μὲ τὸ τίποτε κττ. πολλαχ. ᾽Φαρπάζεσαι ταὶ δὲν ξέρεις τί λέεις Εὔβ. Ἀφαρπάζουντι αὐτεῖ’, τό ᾽χ’ τοὺ σόι τ᾿ς Στερελλ. (Αἰτωλ.) Ἀφαρπάστ’να τσαὶ μάλωκα Σκῦρ. Μὴ ’bορπάζεσαι Κάλυμν. Συνών. ἁρπάζω Β4. 3) Διαπληκτίζομαι, συμπλέκομαι Πόντ. (Κερασ.) Συνών. ἁρπάζω Α1β.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/