ἀλαφρὰ

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

ἀλαφρὰ

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Επίρρημα

Τυπολογία

ἀλαφρὰ ἐπίρρ. ἐλαφρὰ πολλαχ. ἀλαφρὰ κοιν. καὶ Πόντ. (Τραπ. κ.ἀ.) ἀλαβρὰ Κύπρ. (καὶ ἀλαφρὰ) ἀφρὰ Τσακων. ἀλαφρεˬὰ σύνηθ. ’λαφρὰ Πόντ. (Χαλδ.) κ.ἀ. ’λαφρεˬὰ πολλαχ.

Ετυμολογία

᾿Εκ τοῦ ἐπιθ. ἀλαφρός. Ὁ τύπ. ἀλαφρεˬὰ κατὰ τὸ ἀντίθ. βαρεˬά. Τὸ ’λαφρὰ ἤδη μεσν. Πβ. Χρον. Μορ. Η στ. 3239 (ἔκδ. JSchmitt) «νὰ ἔχῃ τὴν συμπάθειον του, ’λαφρὰ νὰ τὸ ἀπεράσῃ». Τὸ ἐλαφρὰ καὶ παρὰ Πορτ.

Σημασιολογία

1)Ἄνευ πολλοῦ βάρους, ἐλαφρῶς, κούφως σύνηθ.: Ντύνομαι ἀλαφρὰ (φορῶ ἐνδύματα ὄχι χονδρὰ καὶ βαρέα, ἀλλὰ λεπτά). Τρώγω ἀλαφρὰ (δὲν ὑπερπληρῶ τὸν στόμαχον, τρώγω ὀλίγον) σύνηθ. || Φρ. ’Λαφρεˬὰ ζυγίζ’ (ἐπὶ τοῦ κουφόνου Ἡ μεταφ. ἐκ τῆς ἑτέρας τοῦ στατῆρος πλευρᾶς τῆς μικρὸν βάρος ἑλκούσης) Θρᾴκ. (Σηλυβρ.) 2)Οὐχὶ μετὰ δυνάμεως, οὐχὶ ἐντόνως, ἀλλ’ ἀσθενῶς, ἐν τῇ περιπτώσει δὲ ταύτῃ πολλάκις πρὸς μείζονα ἔξαρσιν τῆς σημ. ἐπαναλαμβάνεται ἐφ’ ἑαυτῷ σύνηθ. καὶ Πόντ. (Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.): Χτυπῶ τὴν πόρτα ἀλαφρὰ. Μιλῶ ἀλαφρὰ (χαμηλῇ τῇ φωνῇ). Περπατῶ ἀλαφρὰ (χωρὶς κρότον ἰσχυρόν, ἀκροποδητί. Πβ. ἀλαφροπάτης) σύνηθ. Ἐπῆεν ἀλαβρὰ ἀλαβρὰ ’πουπίσω της (τὴν ἡκολούθησεν ἀκροποδητὶ) Κύπρ. Ἀλαφρὰ συντέσον (χαμηλῇ τῇ φωνῇ ὁμίλει) Τραπ. Ἀλαφρὰ ἀλαφρὰ σ’κῶσον ἄν’ τὸ ποτήρ’ νὰ μὴ ύεται τὸ νερὸν (σήκωσε ἐπάνω τὸ ποτήριον νὰ μὴ χυθῇ τὸ ὕδωρ) αὐτόθ. ’Λαφρὰ ’λαφρὰ πορπάτ’ (περιπάτει) Χαλδ. Ἀέρας ’ὰ πάρῃ σήμ-μερο ἀλαφρὰ (ὁ ἀὴρ θὰ πνεύσῃ σήμερον ἐλαφρῶς) Σύμ. || Φρ. Τὸ παίρνω ἀλαφρὰ (οὐχὶ ὑπὸ σοβαράν, σπουδαίαν ἔποψιν. Ἐκ μεταφ. τοῦ ὡς τύχῃ ἐλαφρὸν πρᾶγμα ἀνεγείροντος, δι’ ὃ δὲν εἶναι ἀνάγκη οὔτε νὰ σκεφθῇ οὔτε ἰσχυρὰς σωματικὰς δυνάμεις νὰ καταβάλῃ. Ἀντίθ. φρ. τὸ παίρνω βαρεˬὰ) σύνηθ. Πβ. ἀγάληˬα 1, σιγά. β)Ἡσύχως Τσακων. κ.ἀ.: Μ’ ἐπέτζε ἀφρὰ ἀφρὰ (μοῦ εἶπε κτλ.) Τσακων. 3)Οὐχὶ βαθέως, ἐπὶ ὕπνου σύνηθ: Κοιμᾶμαι ἀλαφρά. Συνών. φρ. κοιμᾶμαι σὰ λαγός, ἀντίθ. κοιμᾶμαι ἀδιάνο͜ιωτος-βαθεˬὰ.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/