γλυκοαίματος

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

γλυκοαίματος

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Επίθετο

Τυπολογία

γλυκοαίματος ἑπίθ. κοιν. γλυκουαίματους βόρ. ἰδιώμ. γλυκογαίματος Ἰόνιοι Νῆσ. Κύπρ. Σκῦρ. γλυκουγαίματους Μακεδ. (Ἐπανομ.) Σαμοθρ. γλυκόαιμος Πελοπν. (Γαργαλ.) - Λεξ. Δημητρ.

Ετυμολογία

Ἐκ τοῦ ἐπιθ. γλυκὸς καὶ τοῦ οὐσ αἶμα. Διὰ τὸν τύπ. γλυκόαιμος πβ. γαλαζόαιμος, διὰ τὸ ὁπ. βλ. γαλαζοαίματος.

Σημασιολογία

Α) Κυριολ. 1) Αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἔχει γλυκόγευστον αἷμα πολλαχ. Εἶνι γλυκουαίματος κὶ τοὺν τσ᾿μπᾶν τὰ κ᾿φὰ (ἀθόρυβα κουνούπια) Στερελλ. (Σπάρτ.) Συνών. καλόσαρκος, καλόχυμος Ἀντίθ. κακόσαρκος, κακόχυμος, ξινοαίματος. 2) Αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἔχει, κατὰ τὴν πίστιν τοῦ λαοῦ, αἷμα γλυκὺ καὶ δι᾿ αὐτὸ ἑπουλοῦνται ταχέως αἱ πληγαί του Ἤπ. (Ζαγόρ.) κ.ἀ. Συνών. καλοαίματος, καλόσαρκος. Β) Μεταφ., αὐτὸς ὁ ὁποῖος προσελκύει τὴν συμπάθειαν, τὴν ἀγάπην, ὁ ἀξιέραστος διὰ τὴν, κατὰ τὴν λαϊκὴν πίστιν, γλυκύτητα τοῦ αἵματός του κοιν.: Τὸν ἀγαποῦν ὅλες οἱ γυναῖκες· εἶναι γλυκοαίματος κοιν. Δὲν εἶδα πιˬὸ γλυκοαίματον ἄνθρωπο κοιν. Γλυκοαίματ᾿ εἶναι. Ὅλοι οἱ νιˬοὶ dοῦ χωριˬοῦ τσῆ κάνου bροξενιˬὲς Νάξ. (Ἀπύρανθ.) Δὲν ἔχει πιˬὸ γλυκοαίματον ἄθρωπο. Ποτὲς δὲν εὑρέθη gανεὶς νὰ πῇ τὸ κακό τζη αὐτόθ. Εἶναι γλυκοαίματος πολύ· δὲν εἶδες πῶς τοὺς μαζεύει τοὺς ἀνθρώπους κοντά του! Πελοπν. (Αἰγιάλ.) Γλυκοαίματό ᾿ναι τὸ σιχαμένο, κιˬ ὅπου gιˬ ἂ bάῃ, τ᾿ ἀγαποῦνε Κρήτ. (Μεραμβ.) Ἔ, μ᾿ ἀγαπᾶν ἰμένα γλέπ᾿ς! Εἶμι γλυκουγαίματους Μακεδ. (Ἐπανομ.) Αὐτὸς  εἶι γλυκουγαίματους κὶ πάν᾿ ἡ κόσμους ᾿ς τοὺ μαγαζί τ᾿ (πάν᾿ = πηγαίνει) Σαμοθρ. Ἡ Χριστίν᾿ ἀγαποῦσε τὴ Χρυσούλα, γιˬατ᾿ ἦταν γλυκοαίματη, καλόβολη κ᾿ εὔμορφη Γ. Ξενόπ., Ὁ κακὸς δρόμ., 16. || ᾎσμ. Τοῦ γλυκουγαίματου οἱ γροθιˬές, χάδιˬα καὶ κανακάριˬα Ἰόνιοι Νῆσ. || Ποίημ. Ἡ πόρνη ἡ γλυκοαίματη, καὶ πῆρε σου τὸ νοῦ κι ἀνοίγοντας τὰ χέριˬα σου, γιˬὰ νὰ τὴν ἀγκαλιˬάσῃς ἔρριξες τ᾿ ἅγιˬο κόνισμα ᾿ς τὰ σάπιˬα τοῦ αὐλακιˬοῦ Κ. Παλαμ., Ἀσάλ. Ζωη2, 67. Συνών. καλοαίματος.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/