Voir le fichier PDFἀγκαθεˬὰ
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀγκαθεˬὰ
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Θυληκό
Τυπολογία
ἀγκαθεˬὰ ἡ, (I) ἀγκαθέα Πελοπν. (Λεῦκτρ.) ἀgαθὲ Δ.Κρήτ. ἀγκαθεˬὰ Αἴγιν. Α.Ρουμελ. (Σωζόπ.) Ἤπ. Ἰων. (Σμύρν.) Μακεδ. (Βελβ.) Πελοπν. (Γορτυν. Δημητσάν. Καλάβρυτ. Κλουτσινοχ. Λάστ. Σουδεν. κ.ἀ.) Στερελλ. (Αἰτωλ.) κ.ἀ. ἀκθ-θὰ Ἀπουλ. (Καλημ.) ἀχαντέα Πόντ. (Χαλδ. κ.ἀ.)
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ οὐσ. ἀγκάθι, παρ᾿ ὃ καὶ ἀχάντιν, ὅθεν τὸ ἀχαντέα.
Σημασιολογία
I)1)Φυτὸν ἀκανθῶδες, ἄκανθα ἐν γένει Αἴγιν. Α.Ρουμελ. (Σωζόπ.) Ἤπ. Ἰων. (Σμύρν.) Δ.Κρήτ. Μακεδ. (Βελβ.) Πελοπν. (Καλάβρυτ. Κλουτσινοχ. Λάστ. Λεῦκτρ. Σουδεν.) Στερελλ. (Αἰτωλ.) κ.ἀ.:Μ᾿ ἀγκέλουσι μιˬὰ ἀγκαθεˬὰ ᾿ς τοὺ χέρ᾿ (μὲ ἐκέντησε μία ἄκανθα εἰς τὴν χεῖρα, ἤτοι ἐκαρφώθη εἰς τὴν χεῖρα) Αἰτωλ. Φέρω ἀγκαθεˬὲς νὰ φράξω τὸν τῆπο Κλουτσινοχ. || ᾎσμ. Πρόβαλε, μῆλο κόκκινο καὶ ρόδο μου βαμμένο, ὅλο τὸ χρόνο κρύβεσαι ᾿ς τῆς ἀγκαθεˬᾶς τὴ ρίζα, τὸ Μάι μῆνα φαίνεσαι ᾿ς τοῦ βασιλεˬὰ τὰ χέριˬα Αἴγιν. β)Ἡ βελονοειδὴς ἀπόφυσις φυτοῦ ἀκανθώδους Πελοπν. (Γορτυν. Δημητσάν. Καλάβρυτ. Κλουτσινοχ. Σουδεν. κ.ἀ.): Ἡ ἀγκαθεˬὰ τοῦ ἐλάτου (τὸ ἀκανθῶδες φύλλον τῆς ἐλάτης) Σουδεν. Ἡ τρικοκκεˬὰ ἔχει ἀγκαθεˬὲς Καλάβρυτ. Μοῦ μπῆτε μιˬὰ ἀγκαθεˬὰ ᾿ς τὸ πόδι Κλουτσινοχ. || Παροιμ. φρ. Ἡ ἀγκαθεˬὰ ᾿ς τὸ πόδι | πονεῖ καὶ ἀγκυλώνει (ὁ ἔχων κρύφιόν τι κακὸν εἶναι περίφροντις ὡς ὁ ἔχων ἄκανθαν ἐμπεπηγμένην εἰς τὸν πόδα πονεῖ αἰσθανόμενος ἑκάστοτε νυγμοὺς) Γορτύν. Δημητσάν. 2)Βάτος Πελοπν. (Σουδεν.):Μὲ βάρεσε μὲ ἀγκαθεˬὰ. 3)Μικρὰ ἀχρὰς ἀγρία καὶ ἀκανθώδης Πελοπν. (Γορτυν.) 4)Τὸ φυτὸν ἠρύγγιον τὸ ἀρουραῖον (eryngium campestre) ΘΧελδράιχ. 38. 5)Τόπος πλήρης ἀκανθῶν Ἀπουλ. (Καλημ.) Στερελλ. (Αἰτωλ.) Συνών. ἀγκαθεˬὰς 1, ἀγκαθερὸ 1, ἀγκαθεˬῶνας, ἀγκαθοτόπι, ἀγκαθότοπος, ἀγκαθῶνας. Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. Αἰτωλ. Ἤπ. κ.ἀ. II)Κτύπημα δι᾿ ἀκανθώδους φυτοῦ Πόντ. (Χαλδ.):Ἐντῶκεν ἀτον ἕναν ἀχαντέαν (κατὰ τὴν σύστοιχον σύντ. τὸν ἐκτύπησεν ἓν κτύπημα ἀγκαθεˬᾶς).
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
