Voir le fichier PDFἀγγούρι
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀγγούρι
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Ουδέτερο
Τυπολογία
ἀγγούρι τό, ἀγγούριν Κύπρ. Λυκ. (Λιβύσσ.) Πόντ. (Κερασ. Οἰν.) ἀγγούρι κοιν. καὶ Ἀπουλ. (Καλημ.) Καππ. Πόντ. (Οἰν.) Τσακων. ἀgούρι πολλαχ. ἀγγούρ᾿ βόρ. ἰδιώμ. καὶ Πόντ. (Κοτύωρ. Κρώμν. Ὄφ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.) ἀgούρ᾿ βόρ. ἰδιώμ.
Ετυμολογία
Τὸ μεσν. οὐσ. ἀγγούριν.
Σημασιολογία
1)Ὁ καρπὸς τῆς ἀγγουρεˬᾶς, πέπονος τοῦ ἡμ΄ρου (cucumis sativus) τῆς τάξεως τῶν κολοκυνθωδῶν (cucurbitaceae), σικυὸς κοιν. καὶ Ἀπουλ. (Καλημ.) Καππ. Πόντ. (Κερασ. Κοτύωρ. Κρώμν. Οἰν. Ὄφ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.):Φρ. Δὲν ἀξίζ᾿ ἕν᾿ ἀgούρ᾿ (ἐπὶ πράγματος εὐτελεστάτου) Θρᾴκ. (Αἶν.) Τὰ βρῆκε ἀγγούριˬα (εὑρέθη πρὸ δυσκολιῶν) πολλαχ. (Συνών. φρ. τὰ βρῆκε μπαστούνιˬα). Ξεφύτρωσ᾿ ἕν᾿ ἀγγούρι (συνών. τῇ προηγουμένῃ) πολλαχ. Ἐτοῦτο εἶναι τ᾿ ἀgούρι (ἐδῶ ἔγκειται ἡ δυσκολία) Κεφαλλ. Μοῦ ᾿βγαλε ἀgούριˬα (ἐπρόβαλεν ἐμπόδια) Σῦρ. (Ἑρμούπ.) Ἀγγούρια! (πρὸς τὸν λέγοντά τι, ὅπερ ὁ ἀκούων θεωρεῖ ψευδὲς καὶ ἀποδοκιμάζει) πολλαχ. (Συνών. φρ. ἀγγουρένεν ἔν᾿! κολοκύθια!) || Παροιμ. Μὴ χορεύῃς φούριˬα φούριˬα | κιˬ ὁ χορὸς δὲν εἶν᾿ ἀγγούριˬα (ἐνέργει βραδέως καὶ προσεκτικῶς) Προπ. (Κύζ.) Συνών. ἀμελέτητο, ἀμίλητο, δροσινό, δροσίτης, καστραβέτσι, κατσούνι, νεράγγουρο, παράξενο, συμπάθειο, τρυφερό. Πβ. ἀντζούρι, ξυλάγγουρο, τετράγουρο. Πληθ. Ἀγγούριˬα τοπων. Θρᾴκ. β)Μεταφ. τὸ ἀνδρικὸν αἰδοῖον Πελοπν. (Λακων.) Πόντ. (Κερασ. Ὄφ. Τραπ.) Στερελλ. (Τριχων.) γ)Τὸ φυτὸν ἀγγουρεˬὰ Πόντ. (Κοτύωρ.): Ἀρδεύω τ᾿ ἀγγούρ᾿. Συνών. ἀγγουρεˬὰ I1. δ)Παιδιὰ ἐπὶ ἀμμώδους ἐδάφους, καθ᾿ ἣν δύο συμπλέκοντες τὰς χεῖρας ὁριζοντίας δέχονται ἐπ᾿ αὐτῶν τρίτον συμπαίκτην πρηνῆ καὶ ἐρωτοῦν αὐτὸν «τί σοῦ ᾿φερε ὁ πατέρας σου;», εἰς τὴν ἀπάντησιν δὲ αὐτοῦ «ἕν᾿ ἀγγούρι» ἀποκρίνονται «πέσε κάτω σὰ γαϊδούρι» καὶ τὸν ἀφίνουν νὰ πέσῃ Πελοπν. (Κυνουρ.) 2)Ὁ καρπὸς σικυοῦ τοῦ ὑδροπέπονος (citrullus vulgaris) Θήρ. Θεσσ. (Τρίκκ.) Συνών. καρπούζι, χειμωνικό. 3) Ὁ ἄωρος καρπὸς πέπονος τοῦ κοινοῦ (cucumis melo) Θεσσ. Κύθν. 4)Εἶδος ἀποστήματος Σύμ. [**]
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
