Voir le fichier PDFἅγιˬ-Ἀντώνις
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἅγιˬ-Ἀντώνις
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Αρσενικό
Τυπολογία
ἅγιˬ-Ἀντώνις ὁ, κοιν. ἅγιˬ-Ἀντώνιˬος Κεφαλλ. ἅγιˬ-Ἀντώνιˬους Μακεδ. (Βελβ.) ἅγιˬ-Ἀdώνις Α. Ρουμελ. (Σωζόπολ.) Κρήτ. Πελοπν. (Μάν.) κ.ἀ. ἅγιˬ-Ἀντών᾿ς Μακεδ. (Σέρρ. κ.ἀ.) Στερελλ. (Αἰτωλ. Ἀκαρναν.) κ.ἀ. ἅγιˬ-Ἀdών᾿ς Θρᾴκ. (Αἶν.) ἅι-Ἀντώνις Ἤπ. Παξ. κ.ἀ. ἅι-Ἀντών᾿ς Ἤπ. Θρᾴκ. κ.ἀ. ἁε-᾿Ντώντς Πόντ. (Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.)
Ετυμολογία
Ἐκ παραθέσεως τοῦ ἐπιθ. ἅγιος καὶ τοῦ ὀν. Ἀντώνις.
Σημασιολογία
Ὁ ἅγιος Ἀντώνιος, ἀσκητὴς καὶ ἀρχηγὸς τοῦ μοναστηριακοῦ βίου, ἑορταζόμενος τὴν 17ην Ἰανουαρίου ἔνθ᾿ ἀν.:Φρ. Εἶναι γιὰ τὸν ἅγιˬ-Ἀντώνι (εἶναι παράφρων, ὅστις πρέπει νὰ κλεισθῇ εἰς μοναστήριον τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου διὰ νὰ νοσηλευθῇ, διότι ὁ ἅγιος Ἀντώνιος θεωρεῖται διώκτης τῶν δαιμόνων καὶ σωτὴρ καὶ θεραπευτὴς τῶν δαιμονιζομένων) Ἤπ. Β᾿βαμὸς τ᾿ ἅγιˬ-Ἀντουνιˬοῦ! (νὰ σὲ πιάσῃ ὁ βουβαμός, ἡ ἁφασία τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου! Ἀρὰ πρὸς τοὺς φωνασκοῦντας ἢ φλυαροῦντας. Ἡ φρ. προῆλθεν ἐκ τῆς παραδ., ὅτι ὁ ἅγιος ἐρραβδίσθῃ ποτὲ ὑπὸ τῶν δαιμόνων τόσον πολύ, ὥστε ἐπὶ πολλὰς ὥρας ἔμεινεν ἄφωνος καὶ διὰ τοῦτο μάλιστα ἐνομίσθη καὶ ὡς νεκρὸς) Αἶν. Εἶναι σωστὸς ἅγιˬ-Ἀdώνιος (ἐπὶ τοῦ ἀδυνάτου καὶ ἰσχνοῦ ὡς παρίσταται ἐν εἰκόνι ὁ ἅγιος Ἀντώνιος) Κεφαλλ. Νὰ σὲ κάψῃ τ᾿ ἅγιˬ-Ἀντωνιˬοῦ ἡ φωτιˬὰ (ἀρὰ) Ἀθῆν. || Παροιμ. Ἀναμορεύτηκε σὰν ὁ ἅγιˬ-Ἀντώνις τὸ γουρούνι (ἐπὶ τοῦ συμπαθοῦντος ἢ ἐρωτευομένου πρόσωπον ἀνάξιον συμπαθείας καὶ ἀγάπης. Ἡ φρ. ἐκ παραδ., καθ᾿ ἣν ὁ ἅγιος Ἀντώνιος ἀντὶ ἄλλου ζῴου προὐτίμησεν ὡς σύντροφον τὸν χοῖρον. Πρόκειται πάντως περὶ τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου τῆς Παδούης, ὅστις συνεταυτίσθη πρὸς τὸν ἅγιον Ἀντώνιον τῆς Ἀνατολικῆς ἐκκλησίας. Πβ. ΝΠολίτ. Παροιμ. 1,226) Κεφαλλ. Γνωμ. Κακὴ ρουπὴ τ᾿ ἅγιˬ-Ἀντουνιˬοῦ (ὅτι κατὰ τὰ μέσα Ἰανουαρίου ἐνσκήπτει ἐνίοτε βαρὺς χειμὼν) Αἰτωλ. Ἀκαρναν. ᾿Σ τσοὶ δεκαφτὰ τοῦ Γεναριˬοῦ | εἶναι, κερὰ, τ᾿ ἅγιˬ-Ἀdωνιˬοῦ, τοπεσάς, κερὰ μαdόννα, εἶν᾿ ἡ φούριˬα τοῦ χειμῶνα (ὁ δριμύτερος χειμὼν συμπίπτει εἰς τὰ μέσα Ἰανουαρίου) Κρήτ. Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. πολλαχ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
