ἅγι - Νικόλας

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

ἅγι - Νικόλας

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Ουσιαστικό

Γένος

Αρσενικό

Τυπολογία

ἅγι-Νικόλας ὁ, Καππ. (Σινασσ.) κ.ἀ. ἅι-Νικόλας σύνηθ. καὶ Καππ. (Ἀνακ.) ἅγις-Νικόλας Α. Ρουμελ. (Φιλιππούπ.) Κύθν. Κύπρ. Σύμ. κ.ἀ. ἅις-Ἁνικόλας Πελοπν. (Καλάβρυτ.) ἅγιˬο-Νικόλας Πελοπν. (Καλάβρυτ. Μεσσ. κ.ἀ.) ἁ-Ν᾿κόλας Μακεδ. (Βελβ.) Σάμ. κ.ἀ. ἁε-Νικόλας Πόντ. (Ἀμισ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.)

Ετυμολογία

Ἐκ παραθέσεως τοῦ ἐπιθ. ἅγιος καὶ τοῦ ὀν. Νικόλας. Ἐν τῷ ἅις-Ἁνικόλας ἐκ τοῦ ἁ-Νικόλας, ἐν ᾦ τὸ ἁ ἐνομίσθη ὡς ἀνῆκον τῷ ὀν.

Σημασιολογία

1)Ὁ ἅγιος Νικόλαος, ὁ ὁποῖος ἑορτάζεται τὴν 6ην Δεκεμβρίου κοιν. καὶ Καππ. (Ἀνακ. Σινασσ.) Πόντ. (Ἀμισ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.): Ὁ ἅις-Ἁνικόλας νὰ μοῦ δώσῃ κακὴ ροπὴ ἅμα λέ᾿ ψέματα! Καλάβρυτ. Τ᾿ ἅι-Νικόλα ἡ μῆνας (ὁ Δεκέμβριος) Μεγίστ. || Γνωμ. Ἡ Βαρβάρα βαρβαρίζει | καὶ ὁ Σάββας σαβανώνει καὶ ἅγιˬο-Νικόλας πλάκωσε | τὰ χιˬόνιˬα φορτωμένος (ἡ χιὼν ἀρχίζει μὲν νὰ πίπτῃ ἀπὸ τῆς 4ης Δεκεμβρίου, αὐξάνεται τὴν 5ην καλύπτουσα τὴν γῆν ὡς σάβανον καὶ γίνεται πυκνοτάτη τὴν 6ην τοῦ μηνός. Πβ. παραλλαγὰς ἐν ΝΠολίτ. Παροιμ. 1,238 κἑξ.) Μεσσ. Ἅι-Νικόλα, βόηθα! –Κούνα καὶ τὸ χέρι συ! (ὅτι σὺν τῇ ἐπικλήσει τῆς θείας ἀρωγῆς ὀφείλομεν νὰ ἐνεργήσωμεν καὶ ἡμεῖς. Πβ. ἀρχ. «σὺν Ἀθηνᾷ καὶ χεῖρα κίνει») Ἤπ. Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. κοιν. 2)Ὁ μὴν Δεκέμβριος (ὠνομάσθη οὕτω διὰ τῆν κατ᾿ αὐτὸν τελουμένην ἑορτὴν τοῦ ἁγίου Νικολάου) Α. Ρουμελ. (Φιλιππούπ.) Καππ. (Ἀνακ. Σινασσ.) Πελοπν. Πόντ. (Ἀμισ.) κ.ἀ.: Φρ. Ἁε-Νικόλας κώλ χαεύ᾿ (ὁ Δεκέμβριος κώλους καίει. Ἐπὶ δριμέος ψύχους κατὰ τὸν μῆνα τοῦτον) Ἀμισ. Συνών. Ἁγινικολάτης, Ἁγινικολιˬάτης.

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/