Objects All centers

<< 10 10 >>

Total: 316214

The Socio-Political Views of Heraclitus of Ephesus

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Σκοπός του συγγραφέα αυτής της μελέτης είναι να δείξει, ότι η κρατούσα αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η στάση του Ηρακλείτου απέναντι στους πολλούς είναι υπερβολικά αρνητική, δεν είναι ορθή. Έτσι, πολλοί μελετητές του Ηρακλείτου, διαφόρων μάλιστα πολιτικών αποχρώσεων, τον θεωρούν πεπεισμένο αντιδημοκράτη και αντιδραστικό. Σ΄ αυτούς ανήκουν, όπως ενδεικτικά αναφέρει ο συγγραφέας, οι Th. Gomperz, V. F. Asmus, Α. F. Losev και Κ. R. Popper. Απ΄ αυτούς ο Α. F. Losev βλέπει στον Ηράκλειτο μια σύνθεση αριστοκρατικής και δημοκρατικής νοοτροπίας. Την αριστοκρατική του διάθεση την βλέπει στις κοινωνικές και πολιτικές του αντιλήψεις, ενώ τη δημοκρατική του αντίληψη τη βλέπει στην κοσμολογία του. Ο συγγραφέας βρίσκει ενδιαφέρουσα την άποψη εκείνων που δέχονται (Πβ. Μ. Marcovich και G. Vlastos) ότι ο Ηράκλειτος ήταν τελικά υπέρμαχος μιας μετριοπαθούς δημοκρατίας, γιατί είχε αντιληφθεί καλά ότι ο καιρός της αριστοκρατικής κυριαρχίας είχε πια παρέλθει. Όταν λοιπόν ο Ηράκλειτος εμφανίζεται υπέρμαχος μιας άκρατης αριστοκρατίας «εις εμοί μύριοι, εάν άριστο...

The Spider in the Sphere. Eudoxus' Arachne

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η μελέτη αυτή αποτελεί αναθεωρημένη και γενικευμένη παρουσίαση της ανακοινώσεως που έγινε στο «Διεθνές Συνέδριο για την ιστορία της Μετρήσεως και το ρόλο των κανόνων της στον πολιτισμό» (Βουδαπέστη, Απρίλιος 1976). Το γενικό θέμα του Συνεδρίου περιώρισε την ανακοίνωση στην αρχαιότατη ιστορία της μετρήσεως γωνιών. Οι φιλοσοφικές επιπτώσεις της τεχνικής των μετρήσεων, που αναλύονται εδώ, δεν συζητήθηκαν στο συνέδριο. Στην περίληψη αυτή συγκεφαλαιώνομε τους συλλογισμούς, που μας ωδήγησαν στην ανακατασκευή της «αράχνης», του κυρίου οργάνου μετρήσεως γωνιών του Ευδόξου. Συμπερασματικά προσπαθούμε να δείξωμε πως η μέθοδος που χρησιμοποιείται στο όργανο αυτό εγκαινιάζει μια νέα δυναμική αντίληψη του κόσμου. Ως αφετηρία στην έρευνά μας πήραμε τη «μεγάλη αρμονία» του Πλάτωνος στο Τίμαιο, με βάση την υπόθεση ότι το οικοδόμημα της ψυχής του κόσμου συναρμολογήθηκε είτε με πλαίσιο αναφοράς το κοσμολογικό σύστημα του Ευδόξου είτε προωθώντας το σύστημα αυτό. Στη συνέχεια ανακαλύψαμε ότι η τιμή της λοξώσεως της εκλειπτικής, που χρησιμοποίησε ο Πλάτων και...

The Stoic Theory of Perceiving and Knowing

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται ζωηρό ενδιαφέρον για τις φιλοσοφικές θεωρίες της Ελληνιστικής περιόδου. Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθή ότι η Στωική Φιλοσοφία και ιδιαίτερα η Στωική Επιστημολογία ευρίσκονται στο επίκεντρο πολλών ερευνών στο χώρο της φιλοσοφικής αυτής περιόδου. Επιφανείς ερευνητές φθάνουν στο σημείο να συγκρίνουν π.χ. την έννοια του λεκτού με τις θεωρίες των προτάσεων των Russell και Frege. Παρ’ όλον όμως ότι εργασίες όπως αυτές των Hicks, Bréhlier, Pohlenz, Philipson, Sandbach, Sambursky, Reesor, Mates, Watson, Viricux-Reymonc, Pembroke, Rist, Gould και άλλων έχουν αυξήσει σημαντικά τις γνώσεις μας σχετικά με τη θεωρία της γνώσεως των Στωικών, ωστόσο ερμηνευτικά προβλήματα που σχετίζονται με τη σημασία βασικών όρων παραμένουν ανοικτά. Το παρόν δοκίμιο περιορίζεται κυρίως στο πρόβλημα της αντιλήψεως, και θα πρέπει να θεωρηθή ως μια απόπειρα να επανερμηνεύση στο φως των πρόσφατων συμπερασμάτων της φιλολογικής έρευνας τους βασικούς όρους της Στοάς αίσθησις, πνεύμα, τύπωσις, ετεροίωσις, οικείωσις, λόγος, φαντασία, κα...

The University Asylum and its Vilations

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

The burnt Pillar Constantinople

Ενότητα: Sketches from the Journals of James Skene
Δεν υπάρχει περιγραφή

The concept of time in Aristotle and the Access to the Being qua kinesis

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
H οντολογική δομή του χρόνου συνιστά ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα στο πεδίο της δυτικής διανόησης. Οι προσπάθειες που κατεβλήθησαν προς επίλυσή του από τον Αριστοτέλη χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, δοθέντος ότι όλες οι μετέπειτα έρευνες επί του φαινομένου του χρόνου έχουν αντλήσει, ως επί το πλείστον, από τη δική του προσέγγιση επί του θέματος. Ιδιαίτερα ο Martin Heidegger, μετά τον Hegel, επεδείξατο βαθιά γνώση της αριστοτελικής φύσεως στη δυτική διανόηση. Ιδιαίτερα, η αριστοτελική αντίληψη του χρόνου, επηρέασε σε τέτοιο βαθμό την μετέπειτα φιλοσοφία ώστε να μην παρουσιαστεί καμία πρωτότυπη ερμηνεία επί του φαινομένου. Από τη μια πλευρά ο Heidegger αναγνωρίζει ότι ο Αριστοτέλης έφερε στο φως την προ-οντολογική αντίληψη του όντος ανάγοντάς την στο αξίωμα της έννοιας, άλλα από την άλλη, του καταλογίζει το γεγονός ότι δεν κατάφερε να υπερπηδήσει το εμπόδιο μιας σοφιστικιστικής φαινομενολογίας της καθημερινότητας. Κατά τον Heidegger, πράγματι, η καθημερινότητα κυριαρχείται από την ενασχόληση με τον περιβάλλοντα κόσμο και από την ενασχ...

The dynamic aspects of Inspiration. An essay on the phenomenon of authentically Being inspired

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Οι δυναμικές όψεις της εμπνεύσεως, το κέντρο βάρους του τελευταίου κειμένου μας, «έμπνευση πρόσωπο με πρόσωπο» διερευνά το νόημα της ζωής. Αυτή είναι για πολλούς χρόνος αναζητήσεως και προβληματισμού. Ο Η. Bergson είπε κάποτε: «να ακολουθείς πάντα την έμπνευσή σου». Η σύλληψη του ανθρώπινου όντος από τον Bergson ως άμετρης δυνατότητας δείχνει το μέγεθος της εμπνεύσεως. Η έμπνευση είναι η πιο δημιουργική ενέργεια του ανθρώπινου όντος. Είναι άμεση και φαίνεται μόνο όταν ενεργοποιείται από το πρόσωπο που έχει δεχθεί έμπνευση. Έρχεται πέραν του εαυτού, φωτίζει τον εμπνεόμενο και αποκαλύπτει προσωπικά νοήματα κάτω από καινούργιο φως. Πρόκειται εδώ για μια διαλεκτική της εμπνεύσεως — μεταδόσεως της εμπνεύσεως, μια αμοιβαία διαδικασία. Οι τρεις ακόλουθες θέσεις περιγράφουν τη δυναμική αυτής της εμπειρίας: (I) Μετάδοση της εμπνεύσεως. Το εμπνεόμενο άτομο φθάνει στη δεδομένη κατάσταση σε ετοιμότητα και είναι «ανοικτό» στην ανακάλυψη καινούργιου νοήματος. Το εμπνεόμενο άτομο, χωρίς να είναι παθητικός δέκτης και χωρίς να διακατέχεται από την έμπνευση...

The faithful within the jurisdiction of the Metropolite of Larisa to the Patriarch of Constantinople and the Holy Synod

Ενότητα: Ελληνική Επανάσταση - Ενότητα αρχείων KEMNE
Δεν υπάρχει περιγραφή

The imagery of Lampadedromia in Heraclitus

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Κατά τον συγγραφέα ο Ηράκλειτος δεν είχε μια κανονική κοσμολογία μιλησιακού τύπου άλλα ένα πλήθος συμβολικών μοντέλων του κόσμου, τα οποία περιέγραφε με διαφόρους μεταφορικούς κώδικες. Η γλώσσα αυτών των κωδικών συνήθως κατάγεται από την ορολογία διαφόρων «τεχνών». Αυτό το γεγονός, που είναι θεμελιακό για την ερμηνευτική των Ηρακλείτειων αποσπασμάτων, το έχει ήδη προσέξει ένας αρχαΐος αναγνώστης του Ηρακλείτου, ο γραμματικός Διόδοτος (στον Διογ. Λαερτ. IX, 15), κατά τον οποίον το σύγγραμμα του Ηρακλείτου δεν είναι περί φύσεως... αλλά περί πολιτείας, τα δε περί φύσεως εν παραδείγματος είδει κείσθαι. Η μαρτυρία του Διοδότου δεν σημαίνει ότι το βιβλίο του Εφεσίου σοφού δεν ήτο παρά ένα κρυπτογραφικό πολιτικό pamphlet, αλλά μάλλον ότι το βασικό ενδιαφέρον του αποτελούσαν οι παραδειγματικές σχέσεις μεταξύ φύσεως και κοινωνίας, μεταξύ μακρό- και μικροκόσμου, δηλ. ο «θείος νόμος». Επομένως οι μεταφορικοί κώδικες του Ηρακλείτου δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως ένα καθαρώς καλλιτεχνικό ή ρητορικό (ή κρυπτογραφικό) μέσον, αλλά να τεθούν στα πλαίσια μιας...

The impasse of Planck΄s Epistemology

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η θεωρητική φυσική τράβηξε εξαρχής την προσοχή του Planck ως ένα πεδίο που επηρεάζει αποφασιστικά τη γνωσιοθεωρία. Έτσι, όταν βρήκε στην αθροιστική μέθοδο, ως διαφορετική από τον απειροστικό λογισμό, το κλειδί για την ακτινοβολία του μελανού σώματος, έβγαλε αμέσως το συμπέρασμα ότι η συνέχεια των αιτιακών σχέσεων μπορεί να αναιρεθεί. Απρόθυμος να εγκαταλείψει την απόλυτη αιτιότητα, στην οποία έβλεπε τη μόνη εγγύηση για τη (γνωστική) σύλληψη της πραγματικότητας εκ μέρους του ανθρώπου, προσπάθησε, μισό σχεδόν αιώνα, να βγει από το ακόλουθο αδιέξοδο: αφενός υποστήριζε την απόλυτη εγκυρότητα της ακριβούς μέτρησης κάθε αλληλεπίδρασης (μέτρηση), την οποία θεωρούσε ως τη μόνη απόδειξη της αυστηρής αιτιότητας και άρα της πραγματικότητας της αλληλεπίδρασης: αφετέρου αποδεχόταν την εγκυρότητα της στατιστικής η ασυνεχούς φύσης των κβαντομηχανικών διαδικασιών, για τη θεμελίωση των οποίων πολύ βοήθησε η ανακάλυψή του του κβάντου δράσης. Ο Planck αναζήτησε μια διέξοδο (αυτού του αδιεξόδου) καταφεύγοντας στο ανώτερο πνεύμα του Laplace, που, κατέχοντας μ...

The importance of self-consciousness

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

The new way of ideas: Plato, Locke and their romantic readers

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η Πλατωνική θεωρία των ιδεών έχει αφήσει τέτοια ανεξίτηλα σημάδια πάνω στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία (και λογοτεχνία) που ήταν σχεδόν αναπόφευκτο για τον Locke, πρωτεργάτη του βρεταννικού εμπειρισμού, να υιοθετήσει τον όρο «ιδέα» στην προσπάθειά του να αποδώσει το περιεχόμενο του νου, έχοντας πλήρη επίγνωση του νέου τρόπου (ή δρόμου) αντίληψης και χρήσης μιας λέξης που αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη γένεση και εξέλιξη της φιλοσοφικής σκέψης. Μεταφράζοντας την πλατωνική οντολογία σε επιστημολογία, ο Locke χρησιμοποιεί την «ιδέα» στην ψυχολογική της διάσταση, ενώ παράλληλα ξεκινά μια πολεμική ενάντια στη θεωρία των «έμφυτων εννοιών» (innate ideas) που κατά τη γνώμη του αποσκοπεί στην πνευματική (πολιτική και θρησκευτική) καταδυνάστευση του υποκειμένου. Η προσέγγιση στο θέμα της σχέσης του Locke με τον Πλάτωνα, όπως παρουσιάζεται σ΄ αυτή την εργασία, είναι διττή: από τη μια προσδιορίζονται οι βασικές διαφορές ανάμεσα στους δύο στοχαστές που επικεντρώνονται γύρω από τον όρο «ιδέα» — αντικειμενική (αληθινή) οντότητα για τον Έλληνα «ιδεαλιστή» και ...
<< 10 10 >>