Objets Tous les centres

<< 10 10 >>

Total: 316214

La raison du temps

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η δυτική φιλοσοφική παράδοση του χρόνου εμφανίζεται με τον Πλάτωνα και συνεχίζεται με σύγχρονους φιλοσόφους, Kierkegaard, Heidegger, Bergson, Bachelard, J. Guitton, μέσα από μια προσπάθεια εξήγησης και εμβάθυνσης των αντιπάλων και ανταγωνιστικών σχέσεων των δύο αδελφών, Χρόνου και Καιρού. Ο χρόνος στη δυτική φιλοσοφία εμφανίζεται μέσα σε μια διττή διαδικασία: το είναι εμφανίζεται ως το ουσιώδες, το εκτός χρόνου· ο χρόνος συνδέεται με το κατά συμβεβηκός· διαχωρίζεται από την αιωνιότητα και περιορίζεται στο εφήμερο, στο ανώδυνο στο μη υπαρξιακό, εφ΄ όσον η αιωνιότης, ως άρνηση του γίγνεσθαι νοείται ως το καθ΄ αυτό στοιχείο του είναι και κατά συνέπεια του ανθρώπου - ο άνθρωπος είναι σε θέση να φθάσει σε ένα επίπεδο γνώσης που να απελευθερώνει από αυταπάτες συνδεδεμένες με αισθητά φαινόμενα. Έτσι έγινε προσπάθεια για την ερμηνεία της στιγμής ή καλύτερα της «τελειωμένης πράξης μέσα στη στιγμή». Κάθε τι που βιώνεται, ξαναβρίσκεται σε κάθε χρονική στιγμή, που η αποθέωσή της συναντιέται στην τέχνη. Η άλλη πορεία είναι κατά τον J. Guitton η πορεία...

La sensation-perception dans le Corpus Hippocratique

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Αδυνατώντας ν΄ αποφασίσω το θέμα της ανακοίνωσής μου στο VIIe Colloque International Hippocratique (Σεπτ. 1990, Μαδρίτη), ζήτησα από τον καθηγητή J. Jouanna να μου διαλέξει θέμα. Μου πρότεινε να μελετήσω τι σημαίνει αίσθησις στην Ιπποκρ. Συλλ. Το αποτέλεσμα ήταν η άμεση διαπίστωση ότι ο κλασικός αυτός όρος καλύπτει και τις δύο σύγχρονές μας έννοιες «αίσθηση» και «αντίληψη». Ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει επιστημονικός ορισμός της διαφοράς τους. Όλοι όμως παραδέχονται ότι επιβάλλεται η διάκριση: η αντίληψη ενέχει κάποια διανοητική ενέργεια. Το ιπποκρατικό λεξιλόγιο της αναισθησίας καλύπτει από την απώλεια της αίσθησης ως την ηλιθιότητα (Επιστολή τον Ιπποκράτη στο Δαμάγητο 2) ή την παραφροσύνη (Επιστολή των Αβδηριτών στον Ιπποκράτη). Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουμε κι εξετάζοντας τα χωρία όπου το ρήμα αισθάνομαι, στο γ΄ πρόσωπο με υποκείμενο τον άρρωστο, εκφέρεται αρνητικά. Ο άρρωστος δεν έχει αντανακλαστικά ιδεοληπτικά και αμυντικά. Όσο για κείνον που δεν αισθάνεται ότι πονάει κάποιο μέρος του σώματός του, είναι άρρωστη η γνώμη του. Το ακαθ...

La solution de la question d'Orient

Ενότητα: Βιβλία του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού
Δεν υπάρχει περιγραφή

La solution de la question d'Orient

Ενότητα: Εκδόσεις έργων από τη βιβλιοθήκη της οικογένειας Ραγκαβή
Δεν υπάρχει περιγραφή

La supression du principe d' isomérie et sa restauration

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Μέχρι του 1956 κοινή ήταν η πεποίθηση στους φυσικούς, ότι μαζί με κάθε δυνατό φαινόμενο στη φύση θα έπρεπε να είναι δυνατή και η εικόνα του σ’ ένα (επίπεδο) κάτοπτρο, καθώς και το αντίστροφο. Αυτό αποτελεί ότι λέγομε στη Φυσική κατοπτρική συμμετρία και είναι η βάση για την αρχή της δυικότητος (parité). Ένα φαινόμενο όμως, που παρουσιάσθηκε από τότε στην Πυρηνική Φυσική και που οφείλεται σε πειράματα των T.D. Lee και C.N. Yang, έθεσε σε αμφισβήτηση την ισχύν της υπ’όψη γενικής αρχής, πράγμα άλλωστε που δεν άργησε να επιβεβαιωθή και πειραματικά. Την κατάρριψη τότε της αρχής της δυικότητος, που ήταν απαραίτητη για την αξιωματική δόμηση της Θεωρητικής Φυσικής, ακολούθησε και η κατάρριψη άλλων αρχών, όπως π.χ. της αρχής της συμμετρίας του χρόνου, σύμφωνα με την οποίαν οι φυσικοί νόμοι δεν έπρεπε να εξαρτώνται από την φορά ροής του χρόνου. Ωστόσο οι προσπάθειες που έγιναν από το 1956 και που οφείλονται σε ομάδα φυσικών ωδήγησαν σε μια επανερμηνεία της κατοπτρικής συμμετρίας. Η επανερμηνεία αυτή συνίσταται στη θεώρηση και της συμμετρίας φορτίου...

La theologie d΄Antistheme

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η θεολογία του Αντισθένους αγνοημένη από τους περισσότερους ερμηνευτές μας επιτρέπει να ανασυγκροτήσουμε μερικές σημαντικές ιδέες ενός φιλοσόφου, ο οποίος υπήρξε στενά συνδεδεμένος με το σοφιστικό κίνημα, παραμένοντας ωστόσο ένας αληθινός σωκρατικός και μάλιστα έντονα επικριτής ορισμένων σύγχρονών του σοφιστών. Η θεολογία αυτή βασίζεται σε δύο θέσεις: 1) ο Αντισθένης αντιτάσσει το κατά νόμον των πολλαπλών θεών της μυθολογίας και της θρησκείας, της αναγνωρισμένης από το κράτος, στο κατά φύσιν του μοναδικού θεού, όπου φθάνει η λογική σκέψη. 2) Αυτός ο μοναδικός θεός δεν μπορεί να συλληφθεί με τις αισθήσεις, δεν μοιάζει με τίποτα και με κανένα καμμία εικών δεν θα μπορούσε να μας δώσει μια ιδέα του. Θεωρημένες από ιστορική άποψη, οι θέσεις αυτές αποτελούν μια επανάληψη και μια πρωτότυπη επεξεργασία ορισμένων σημαντικών ιδεών του Ξενοφάνη· ξεκινώντας από εδώ ο Αντισθένης προτίθετο να δώσει απάντηση στα δύο ερωτήματα τα οποία είχε θέσει παίρνοντας σαν αφετηρία το βιβλίο του Πρωταγόρα περί θεών, και κυρίως να θέσει υπο συζήτηση τη δημοκρίτεια θεο...

La théorie du pluralisme international de Georges Scelle

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Αντικείμενο της μελέτης είναι να καταδείξει, από το ένα μέρος, τη συμβολή του Georges Scelle στη θεωρία του νομικού πλουραλισμού και γενικότερα στην κοινωνιολογία και φιλοσοφία του δικαίου, και, από το άλλο μέρος, να επισημάνει την ευρύτερη σημασία της στην εν γένει μεθοδολογία των κοινωνικών επιστημών. Η θεωρητική κατασκευή του δικαίου από τον Scelle ξεκινάει από μια αρνητική τοποθέτηση και κριτική της θετικιστικής θεωρίας της νομικής προσωπικότητας, ιδιαίτερα της νομικής προσωπικότητας του κράτους και της συναφούς προς αυτήν αντιλήψεως της διεθνούς κοινωνίας ως απλώς διακρατικής κοινωνίας. Στην αντίληψη αυτή ο Γάλλος θεωρητικός του δικαίου και του κράτους αντιτάσσει την έννοια του ατόμου ως αποκλειστικής νομικής προσωπικότητας. Αντιλαμβάνεται ωστόσο το άτομο όχι ως μεμονωμένη υποκειμενική βούληση και ενέργεια, αλλ΄ ως φορέα και εκτελεστή ενός συγκεκριμένου, απλού ή πολλαπλού ρόλου, του οποίου η σημασία προσδιορίζεται αντικειμενικά, στην τομή των αντιθετικών πόλων που χαράσσει, στην αενάως εξελισσόμενη ζωή των ανθρωπίνων κοινωνιών, η δια...

La transstructuration tragique du mythe

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Πολύ απέχει της πραγματικότητος η αντίληψη κατά την οποίαν η τραγωδία είναι απλή ερμηνεία του μύθου θεωρούμενου ως προς την πολυσθένειάν του ή έστω κι ως προς την αμφισημίαν του. Έργο τέχνης με σπουδαιότητα, η τραγωδία είναι μύθος καθ΄ εαυτήν, προβαλλόμενος, πραγματοποιούμενος και επιβαλλόμενος δίκην δομής καθοριστικής και παγιούσης, επι των συνειδήσεων των ανθρώπων προσώπων κι ομάδων. Συλλαμβάνοντάς την, ο τραγικός ποιητής συμπυκνώνει περιληπτικώς την ανθρωπότητα κατά την μυθοποιητικήν της λειτουργία. Ωστόσο, δημιουργός ο ίδιος, συχνά χωρεί σ΄ υπερβάσεις: εμπνέεται ολιγώτερον από ένα παρελθόν συνηρημένον σε μιάν επικήν αναφοράν παρά από ένα μέλλον στο οποίον προσφέρει εξ αρχής ένα πρότυπο για δομή συμπεριφοράς. Δημιουργία που θέλει να είναι παραδειγματική, και που συχνά καταφέρνει να είναι, η τραγωδία, μύθος η ίδια, παραμένει ένα επέκεινα ως πρός τον μύθον τον οποίον επεκτείνει: μια εικόνα του μύθου εκείνου, βέβαια, αλλά που πολλαπλασιαζόμενη, μεγεθυνόμενη επ΄ άπειρον και, προπάντων, έχουσα αξίαν καθ΄ εαυτήν, τον καταπολεμεί προκειμένου, ...

La viet et la mort selon Platon et Plotin

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η έκθεση και διερεύνηση της σχέσης της ζωής και του θανάτου στη διανόηση του Πλάτωνος και στην πλωτινική μυστική είναι «πάμπολυ έργον», του οποίου όμως τα κύρια σημεία ευρίσκονται στις εργασίες ερευνητών, όπως π.χ. οι: L. Robin, A.J. Festugiere, V. Goldschmidt, R. Schaerer, H. Joly, J. Trouillard, M. de Gandillac κ.α. Η μελέτη μου περιορίζεται στην ανίχνευση των συνιστωσών των δύο διδασκαλιών, των αποκλίσεων, καθώς και ορισμένων δυσχερειών που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τον σύγχρονο άνθρωπο. Ορισμένα χωρία των Διαλόγων και των Εννεάδων επιτρέπουν την άμεση πρόσβαση στη διδασκαλία του «θείου» Πλάτωνος και του «εξηγητού» του Πλωτίνου, και είναι αποκαλυπτικά της αισιοδοξίας του πρώτου, αισιοδοξίας την οποία καθορίζει η δυναμική και αξιολογική οντολογία του, και του ιδεώδους της επιστροφής στο ένα της μυστικής διδασκαλίας του δεύτερου....

La vision de la mort en tant que principe d une éthique de l action chez Homère

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ότι στα ομηρικά έπη ενυπάρχει μια φιλοσοφία της ζωής μέσα στην κοινωνία και πέραν αυτής, μια φιλοσοφία του ανθρώπου και του προορισμού του, οι Έλληνες της κλασσικής περιόδου το είχαν ακριβώς συνειδητοποιήσει, εφόσον θεωρούσαν τα έπη ως τη σύνοψη μιάς ηθικής και παιδαγωγικής από τις πλέον διαρκείς. Η βαθιά αλήθεια που ανιχνεύεται εδώ είναι ότι η ευθύνη των πράξεων παγιώνεται αιώνια στα βάθη μιάς ανεξάλειπτης μνήμης. Πράξεις και κοινωνική συμπεριφορά συναρθρώνονται στον κανόνα, στον οποίο συναίνεσε ο Σωκράτης: ο θάνατος και η θυσία είναι συμπλήρωμα της αρετής. Ο Όμηρος, πρώτος μεγάλος πολιτικός στοχαστής —ή, απλά, στοχαστής όλης της ανθρωπότητας— ανοίγει νέες οδούς με ποικίλες κατευθύνσεις. Αξίζει πράγματι να πορευθεί κανείς σ΄ αυτούς τους δρόμους με αφετηριακό σημείο μια θεμελιακή φιλοσοφία της ζωής και του θανάτου....
<< 10 10 >>