Τεκμήρια από Όλα τα κέντρα

<< 10 10 >>

Σύνολο: 316214

Aristotelian and Plotinian influences on St. Augustine΄s views of time

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Το πρόβλημα της φύσεως και της ουσίας του χρόνου απησχόλησε δια μακρών την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Ο Πλάτων ώρισε τον χρόνο ως: «εικών κινητός αιώνος μένοντος εν ενί κατ΄ αριθμόν ιούσα αιώνιος εικών», καθ΄ όσον ο ίδιος αντιλαμβάνεται την χρονικότητα ως εικόνα της αιωνιότητος. Ο Αριστοτέλης, όπως και ο Πλάτων, διακρίνει στην έννοια του χρόνου και της κινήσεως μιαν αμοιβαία σχέση, δεδομένου ότι μέσω της κινήσεως συντελείται η διάκριση του προτέρου από το ύστερον. Η έννοια του «νυν» αποτελεί το διακριτικό σημείο μεταξύ του προτέρου και του υστέρου, καθ΄ όσον στο σημείον αυτό γίνεται η πλήρης συνειδητοποίηση της χρονικής φοράς. Ο Αριστοτέλης διατυπώνει τον ορισμό του χρόνου: «τούτο γάρ έστιν ο χρόνος, αριθμός κινήσεως κατά το πρότερον και ύστερον» (Φυσ. κροάς. Δ11, 219 b 1-2) και τον ερμηνεύει ως το αριθμητό σημείο της κινήσεως. Εάν ένα γεγονός «έρχεται» για να περάση μέσα στον χρόνο, αυτό σημαίνει ότι είναι αριθμητό από τον χρόνο (πρβλ. αυτόθι, vb 5-9). Όχι μόνον η κίνηση σχετίζεται με τον χρόνο, αλλά και η ύπαρξη νοείται «εν χρόνω» (πρβλ....

Aristotle and Evolutionary Altruism

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Από την επιστήμη της κοινωνιο-βιολογίας (Ε. Ο. Wilson, Michael Ruse, Richard Dawkins) μαθαίνουμε πως ο αλτρουισμός συνδέεται προς το ερώτημα: «γιατί να είναι κάποιος ηθικός». Ο απώτατος, ίσως και ασυνείδητος, στόχος του αλτρουισμού είναι η γονιδιακή διατήρηση και επέκταση. Πιστεύω πως, ενώ ο αλτρουισμός είναι μια ιδέα ελκυστική, δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες μιας ηθικής καθολικής ισχύος. Ο Αριστοτέλης επεσήμανε μια σειρά αλτρουιστικών χαρακτηριστικών στη συμπεριφορά των ζώων, αλλά αναγνώρισε τη φιλαυτία ως χαρακτηριστικό του ανθρωπίνου είδους. Η φιλία υφίσταται μόνον μεταξύ ενάρετων ανθρώπων και, καθ' όσον ο αλτρουισμός εξαρτάται από την αρετή, δεν μπορεί να συνιστά την πηγή των κινήτρων της ενάρετης συμπεριφοράς. Επιπλέον η φιλία μπορεί να ενεργοποιείται μόνον εντός του στενού κύκλου των φίλων....

Aristotle and the Philosophy of Mathematics

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στην εργασία αυτή, υστέρα από μια σύντομη έκθεση των απόψεων του Πλάτωνος για τα Μαθηματικά, εξετάζεται η συμβολή του μαθητού του Αριστοτέλους στην θεωρία της φύσεως των Μαθηματικών, συμβολή που φανερώνει μια ακόμη έξοχη πτυχή της καθολικότητας του αριστοτελικού πνεύματος. Για τον Αριστοτέλη τα Μαθηματικά ασχολούνται με τις ιδιότητες και σχέσεις εκείνων των «μορφών» του, τις οποίες ημπορεί κανείς να τις διακρίνη εννοιολογικά από την αντίστοιχη ύλη. Όπως είναι γνωστόν, οι μορφές κατά τον Αριστοτέλη ενυπάρχουν στην ύλη και είναι αδιαχώριστες απ’ αυτήν, μόνο δε η διάνοια ημπορεί να τις διακρίνη. Έτσι, αν ο μαθηματικός παραβλέπη στα γεωμετρικά σχήματα την φυσική τους υπόσταση, όμως τα θεωρεί ως πραγματικές οντότητες, μιας και ως μορφές περιέχονται σε πραγματικά αντικείμενα. Έργο του μαθηματικού δεν είναι αυτές οι οντότητες καθ’εαυτές, αλλά οι ιδιότητες και οι σχέσεις τους. Τα κύρια τώρα επιτεύγματα του Αριστοτέλους στην Φιλοσοφία των Μαθηματικών ημπορούν να συνοψισθούν στα εξής: Στην αρχή είναι η ανάλυση της δομής μιας επιστήμης για την οποία...

Aristotle and the Welfare Economics

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
1. Είναι γνωστόν ότι η Οικονομική της Ευημερίας άρχεται από του Fr. Hutcheson και του J. Bentham υποστηρίξαντος «την μεγαλυτέραν ευτυχίαν δια τον μεγαλύτερον αριθμόν ατόμων», αν και περί ευημερίας ωμίλησεν ο Περικλής εις τον «Έπιτάφιον» του, καθώς και ο Αριστοτέλης εις την «Ρητορική» του (Α 5, 1360 b 5 - 30). Μέσω του J. S. Mill, μαθητού του Bentham, όστις διετύπωσεν την ιεραρχίαν των ωφελιμοτήτων και την εξ αυτής κοινωνικήν αρμονίαν, και του Α. Marshall, η Οικονομική της Ευημερίας εσυστηματοποιήθη υπο του Α. C. Pigou (1877-1959), όστις εις το έργον του The Economics of Welfare (1920) φωτογραφίζει το «κράτος ευημερίας», μισόν αιώνα πριν αυτό καταστεί πραγματικότητα. 2. Συμφώνως πρός τον Άγγλον οικονομολόγον η Οικονομική Επιστήμη ναι μεν είναι θεωρητική, αλλά αυτή πρέπει να έχη υπόψιν την πράξιν και να κατευθύνεται υπο πρακτικού ενδιαφέροντος. Δια τούτο και σκοπός είναι η παροχή μέτρων ευνοούντων την ευημερίαν, ήτοι πρακτικών μέτρων. Η μη δικαία διανομή του εισοδήματος δημιουργεί εμπόδια εις την επίτευξιν της ευημερίας. Δια τον λόγον τούτο...

Aristotle's Theory of Mathematics as a Science of Quantities

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν είναι σπάνιο μια γενεά να θέλη να εξυμνή τα δικά της επιτεύγματα και να υποτιμά η ακόμη να αγνοή τα επιτεύγματα των γενεών που πέρασαν. Εξαίρεση σ’ αυτό δεν κάνουν ούτε οι γενεές του αιώνα μας. Αν τώρα η τάση αυτή οφείλεται σε ψυχολογική αδυναμία ή γίνεται για να κάνη εντύπωση στους πολλούς, ίσως το κακό να μην είναι τόσο μεγάλο· αν όμως υιοθετήται από επιστήμονα ή από φιλόσοφο, που ασχολείται με τη φιλοσοφία της Επιστήμης αλλά δεν μελετά και την ιστορία της, τότε η τάση αυτή συντελεί στην παραπλάνηση του επιστημονικού κοινού. Κάτι τέτοιο συνέβη και με την ιστορία του ορισμού ως και με αυτή την Φιλοσοφία των Μαθηματικών κατά την διάρκεια τουλάχιστον της τελευταίας εκατονταετίας Διαπρεπείς μαθηματικοί και φιλόσοφοι, που επεχείρησαν να προτείνουν ορισμό για τα Μαθηματικά, ή έδωσαν απλοϊκή αναφορά της συμβολής του παρελθόντος ή αγνόησαν τελείως την συμβολή αυτή. Έτσι, επιδεικνύοντες μια τέτοια αντιεπιστημονική συμπεριφορά, όχι μόνον δεν συνέβαλαν σε οποιαδήποτε πρόοδο αλλά και επανέλαβαν ιστορικά λάθη. Η αναγωγή κατά τον Russell των Μαθ...

Aristotle, Theophrastus, and Simplicius on Anaximander

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Οι μόνες λέξεις που προκύπτουν από την πραγματεία του Αναξίμανδρου, ευρίσκονται στην παράθεση ενός χωρίου από το έργο του Θεοφράστου, το οποίο έχει χαθεί (εκτός ίσως από ορισμένες τέτοιου είδους παραθέσεις). Η ερμηνεία του Αναξιμάνδρου από τον Θεόφραστο, οφείλεται σε εκείνην του Αριστοτέλους δεν είναι όμως ταυτόσημη με αυτήν, όπως η τελευταία αυτή διαμορφώνεται από διάφορα χωρία προερχόμενα από πραγματείες του. Φρονώ ότι κανείς πρέπει να ξεκινήσει την προσπάθειά του, από τον διαχωρισμό των χωρίων του Θεοφράστου μέσα από το κείμενο του Σιμπλικίου και κατόπιν να προσπαθήσει να κατανοήσει τα κείμενα αυτά με όρους Περιπατητικής Φιλοσοφίας. Οι διαφορές μεταξύ Αριστοτέλους και Θεοφράστου δύνανται να εξηγηθούν. Το δύσκολο εξηγητικό μοντέλο του Θεοφράστου που συνοψίζεται στη φράση: «οι ουρανοί και οι κόσμοι που ενυπάρχουν σ΄ αυτούς» μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια μιας κοσμογονίας σε δύο στάδια (όπως και στο χωρίο από τους Στρωματείς του Ψ/Πλουτάρχου). Μία εξαντλητική έρευνα για παρόμοιες, παράλληλες εκφράσεις με εκείνες που χρησιμοποιούνται α...

Aristotle. On Coming-to-be and Passing-Away (De Generatione et Corruptione). Some Comments with Reference to Byzantine Commentators

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Τo πρόβλημα της γενέσεως και φθοράς των όντων έχει αντιμετωπισθή κυρίως από τον Αριστοτέλη στο ομώνυμο έργο του, καθώς και από τους σχολιαστές του Σταγιρίτη. Στη μελέτη μας αυτή θα επιχειρήσουμε την ανάλυση των σχετικών προς το όλο θέμα εννοιών του αριστοτελικού κειμένου εν σχέσει πάντοτε προς τις παρατηρήσεις και τα σχόλια κυρίως του Ιωάννου του Φιλοπόνου, του Ιωάννου του Δαμασκηνού, του Μιχαήλ Ψελλού και του Ιωάννου του Ιταλού. Οι έννοιες αυτές, όπως γένεσις, φθορά, μεταβολή, κίνησις, αλλοίωσις, αποσύνθεσις, φθορά και φθίσις, εκφράζουν πολλές σημασίες από την ερμηνεία των οποίων εξαρτάται και η πορεία της σχετικής ερεύνης. I. Ο όρος γένεσις και ο συμπληρωματικός όρος όλεθρος αποτελούν τη βάση της φυσικής φιλοσοφίας σε συνάρτηση προς τους όρους αγέννητον και ανώλεθρον. Η διδασκαλία της εκ του μηδενός δημιουργίας του Χριστιανισμού θεωρείται ασυμβίβαστη προς το αξίωμα «εκ του μηδενός ουδέν γίγνεται» της ελληνικής φιλοσοφίας, καθ΄ όσον, όπως υποστηρίζεται από τον Αριστοτέλη «γένεσις εκ μη προϋπαρχούσης αιτίας είναι τελείως αδύνατη». Η γένεσ...

Arles Dufour προς Ιωάννη Κωλέττη

Ενότητα: Ελληνική Επανάσταση και Συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους. Ψηφιοποιημένες συλλογές του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού
Δεν υπάρχει περιγραφή

Arpád Szabό, Anfänge der griechischen Mathematik, Budapest, Akadémiai Kiadό-München/Wien, Oldenbourg 1969, 494 σελ. + 27 πίνακες

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Arrival of a Caravan at Ephesus

Ενότητα: Sketches from the Journals of James Skene
Δεν υπάρχει περιγραφή

Art as an axiology of man

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Από χιλιάδες χρόνια η τέχνη καθρεφτίζει την ανθρώπινη ζωή στην πληρέστερην έκφρασή της, κι όχι τον κόσμο, όπως μονομερώς υποστηρίζει η μαρξιστική θεωρία. Είναι το φανέρωμα της ανθρώπινης αυτοσυνειδησίας, το φανέρωμα της ίδιας της ύπαρξης του ανθρώπου. Χαρά και λύπη, αγάπη και μίσος, γέννηση και θάνατος, γυναίκα και παιδί, γνώση και άγνοια, παρελθόν και παρόν, μαζί με διάφορες άλλες θεματικές κατηγορίες, με μια λέξη όλη η ανθρώπινη εμπειρία, είναι καταγεγραμμένα σε καλλιτεχνικές μορφές, φύσης και σημασίας διαφορών. Η τέχνη παραμένει η πιο σπουδαία απόδειξη της δημιουργικής παρουσίας του ανθρώπου. Ωστόσο η τέχνη δεν είναι μονάχα ένα είδος υλικού που ο άνθρωπος αφήνει πίσω του ως απόδειξη της παρουσίας του· ως τοιαύτη έχει σημασία μόνο για όσους μελετούν την καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Πάνω απ΄ όλα η τέχνη έχει σημασία για τον ίδιο τον άνθρωπο-δημιουργό της· όχι μόνο εκφράζει τις εμπνεύσεις του αλλά και τον βοηθεί να λάβει συνείδηση του υπαρξιακού τους καταστατικού, ν΄ ανακαλύψει μιαν πολυσθενή σημασία στην ύπαρξή του, και, τέλος, να βρει...

Art, Presentation and Evaluation

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
H άποψη ότι «το αναπαραστατικό στοιχείο σ' ένα έργο τέχνης είναι πάντοτε άσχετο» δεν μπορεί να υιοθετηθή, διότι εν τοιαύτη περιπτώσει ο λόγος της τέχνης χάνει κάθε νόημα. Έκτος όμως από την αναπαραστατική λειτουργία των έργων τέχνης, ότι επίσης χαρακτηρίζει θεμελιωδώς αυτά είναι το αξιολογικό τους νόημα. Οι δύο λειτουργίες της τέχνης, η αναπαραστατική και η αξιολογική, οι οποίες δεν ταυτίζονται κατά το περιεχόμενο τους, δεν πρέπει να νοούνται επί οντολογικού επιπέδου, δεδομένου ότι μία τέτοια μεταφυσική υπόθεση δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες. Ο συσχετισμός μεταξύ των δύο αυτών νοημάτων της τέχνης επιτυγχάνεται με την προϋπόθεση μιας καθολικής αξιολογικής αρχής. Η άποψη για την καθολικότητα στην τέχνη δεν αντιφάσκει με την έννοια της μοναδικότητας, που αναμφιβόλως χαρακτηρίζει τα έργα τέχνης. Απεναντίας, καθολικότης και μοναδικότης συγκλίνουν στο ίδιο σημείο, την κατανόηση του λόγου και της σημασίας της τέχνης....
<< 10 10 >>