Objects Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας

<< 10 10 >>

Total: 4244

Philosophie et vie. Sur quelques idées majeures de la pensée grecque contemporaine

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Παρά τα όσα λένε κάποιοι σύγχρονοι «θανατολόγοι» - αμφισβητίες της σοβαρότητας του ρόλου της Φιλοσοφίας, οι φιλοσοφικές ιδέες εξακολουθούν να είναι μέσο, με το οποίο η θνητή φύσις ζητεί κατά το δυνατόν αεί τε είναι και αθάνατος (Πλάτων, Συμπόσιον 207 d). Με γνώμονα ακριβώς την αποτελεσματικότητά τους στην ιστορική ζωή και το δυναμογόνο χαρακτήρα τους, επιλέγονται στη μελέτη αυτή ορισμένες θέσεις της σύγχρονης ελληνικής φιλοσοφίας, που την παρουσιάζουν αντίμαχη στη σύγχρονη μισανθρωπία και λογομαχία, ως κριτική συμπεριφορά αναπόσπαστη απ;o την πραγματική ζωή και ως «ψυχαγωγία», λόγο με κατευθυντική και ευθυντική δύναμη. Σ΄ αυτή τη θεώρηση της σύγχρονης Φιλοσοφίας δεν έχουν θέση όσοι απλά διδάσκουν Φιλοσοφία, αλλά μόνο όσοι συγκρότησαν τη σκέψη τους με έγνοια για το νόημα της παρουσίας του ανθρώπου στον κόσμο και τη δύναμη της λογικής του, για την ηθική προκοπή του σύγχρονου Ελληνισμού (π.χ. I. Ν. Θεοδωρακόπουλος, Κ. Τσάτσος, Π. Κανελλόπουλος, Εύ. Παπανούτσος, Κ. Δεσποτόπουλος), οι «Γεννήτορες», όπως θα έλεγε ο Jaspers, που ο γραπτός τους λ...

Philosophy, Arts and the Acquisition of Knowledge

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεδομένης της αδυναμίας της τέχνης να εκφράσει προτασιακές κρίσεις, τίθεται το ερώτημα εάν η τέχνη δύναται να διατυπώσει αλήθειες, όπως για παράδειγμα ηθικές ή φιλοσοφικές αλήθειες, με έναν μη προτασιακό λόγο. Μολονότι η τέχνη δεν παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία για τη διατύπωση λογικών επιχειρημάτων, εντούτοις δύναται να μας παρακινήσει να επανεκτιμήσουμε τη γνώση που ήδη κατέχουμε και να προκαλέσει μια περαιτέρω γνωστική έρευνα. Η ίδια η φύση της τέχνης προϋποθέτει την καταλυτική παρουσία αισθητικών στοιχείων τα οποία περιορίζουν τη χρήση προτασιακού λόγου σε σημείο ώστε ένα έργο τέχνης, ασχέτως της οποίας φιλοσοφικής του διάστασης, να θεωρείται μόνον τέχνη και όχι φιλοσοφία. Εντούτοις, ο ρόλος της τέχνης στην απόκτηση γνώσης μέσω της παραγωγικής λειτουργίας της φαντασίας και πέραν της άμεσης αντίληψης είναι ζωτικός· γνώση την οποία μπορούμε να προσεγγίσουμε μέσω του ενστίκτου και του συναισθήματος. Αυτό σηματοδοτεί και μια πιθανή εξέλιξη στην έρευνα για το άγνωστο, το άφατο επέκεινα των λογικά θεμελιωμένων πεποιθήσεών μας....

Phénoménologie de l΄aventure

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ο όρος «περιπέτεια» σημαίνει έλευση κάποιου γεγονότος που αποτελεί ένα κλειστό, αυτοδύναμο σύνολο σε σχέση με τη ζωή (G. Simmel, Philosophische Kultur, Potsdam, 3η εκδ. 1923, σ. 13-30). Είναι εκείνη η ξεχωριστή εμπειρία, η χαρακτηριζόμενη από ένα ξεκίνημα γεμάτο κινδύνους, απ όπου δεν ξέρουμε αν θα ξαναγυρίσουμε (Α. Malraux, La Corde et les Souris, VI), και μπορεί να πάρει κάθε μορφή από τον απλό αστεϊσμό ως την ηρωική πράξη, όντας κάτι εντελώς διαφορετικό από την καθημερινή, αυστηρά ρυθμισμένη ζωή μας. Χρωματίζεται έτσι από μια αίσθηση νεανικότητας, μυστήριου και ελευθερίας, μια και εκείνος που την επιχειρεί αφήνεται στο μέλλον και την τύχη χωρίς να είναι σε θέση να κάνει καμιά πρόβλεψη (Jankélévitch, U Aventure, Γ ennui, le sérieux). Γι΄ αυτόν μόνο το παρόν έχει σημασία, η ευκαιρία, ο «καιρός» που δεν θα παρουσιαστεί πάλι. Εδώ θα πρέπει να διακρίνουμε τον κυνηγό της περιπέτειας από τον δον ζουάν, ο οποίος χρησιμοποιεί κάποια τεχνάσματα ή παγίδες προσχεδιασμένες, χωρίς να διακινδυνεύει τίποτα, επαναλαμβάνοντας κάθε φορά τις ίδιες σχεδόν ...

Pier Paolo Ottonello: Dialogo e Silenzio, Genova, Studio Editoriale di Cultura, 1990, 188 pp.

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Pierre Rodrigo, Aristote, l' eidetique et la phénomenologie, Grenoble, Jerome Millon, 1995, 240 σσ.

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Pietro Prini, Introduzione a Rosmini, Roma, Laterza, 1997, 198 pp.

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Pietro Prini, Lo scisma sommerso, Roma, Studio GDue, 1998, 104 pp.

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Plato Logographos: Defense of Socrates

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Έχει προ πολλού επισημανθεί ότι το προοίμιο του υπερασπιστικού λόγου του Πλάτωνος για τον Σωκράτη παρωδεί βασικά στοιχεία των δικανικών λόγων της Αθηναϊκής δημοκρατίας, και ότι ο συγκεκριμένος λόγος απηχεί συχνά την Υπέρ Παλαμήδους Απολογίαν του Γοργία. Υποστηρίζω ότι στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος του πλατωνικού λόγου είναι μία αριστουργηματική φανταστική υπεράσπιση του Σωκράτους, προορισμένη για ένα δημοκρατικό δικαστήριο, στο οποίο κατά την άποψη του Πλάτωνος δεν είναι απαραίτητο να ειπωθεί η αλήθεια. Έτσι, παραδείγματος χάριν, ο Πλάτων τροποποιεί το κατηγορητήριο ώστε να διατυπώνει κατηγορίες εναντίον του Σωκράτους που μπορούν εύκολα να καταρριφθούν· βάζει τον Μέλητο να ισχυρισθεί ότι ο Σωκράτης είναι άθεος, κάτι που επίσης δεν περιλαμβάνεται στο αρχικό κατηγορητήριο και το οποίο μπορεί εξίσου εύκολα να καταρριφθεί· επισημαίνει ότι οι μαθητές του Σωκράτη ακολουθούσαν απλώς τις μεθόδους αντίκρουσης επιχειρημάτων του δασκάλου τους και όχι την αντιδημοκρατική του διδασκαλία όπως έγραψε ο Ξενοφών. Η ακρίβεια του χρησμού που έλαβε ...

Plato and Aristotle on War and Peace

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στη μελέτη αυτή διερευνώνται οι συνέπειες της κλασσικής θεωρίας σχετικά με τον πόλεμο και την ειρήνη, όπως αυτή απαντά στα έργα του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους. Οι Έλληνες φιλόσοφοι ασχολήθηκαν με τις αιτίες του πολέμου και τις προϋποθέσεις της ειρήνης και επιχείρησαν να λύσουν τα σοβαρά προβλήματα που προκύπτουν από αυτές, καθώς τις θεωρούσαν ως τις περισσότερο σημαντικές αντιθετικές συνθήκες της μακροπολιτικής. Εδώ θα ερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι δύο φιλόσοφοι εκθέτουν και εξηγούν την ύπαρξη οργανωμένης βίας σε μεγάλη κλίμακα, και τις σχετικές προτάσεις τους για την εγκαθίδρυση και διατήρηση ενός καλύτερου και ειρηνικότερου κόσμου. Παρότι οι ιδέες και η πρακτική των Ελλήνων πριν από εικοσιπέντε αιώνες υπήρξαν απλώς και μόνο ένα μεμονωμένο παράδειγμα στην παγκόσμια ιστορία, τα φιλοσοφικά τους οράματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως καθολικές αρχές και να συμβάλουν έτσι στην επίλυση σύγχρονων προβλημάτων....

Plato and Aristotle on the Soul

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Αναφορικά με την έννοια της ψυχής στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη διαπιστώνουμε όχι μόνο θεμελιώδεις ομοιότητες αλλά και διαφορές. (I) Η βασική ομοιότητα είναι ότι η ψυχή είναι και για τους δύο φιλοσόφους πηγή ζωής. Ειδικότερα, στον Αριστοτέλη η ψυχή είναι αιτία ζωής (ως causa formalis, causa efficiens και causa finalis) μόνο του οργανικού σώματος. Τα σώματα που δεν είναι οργανικά, όπως λ.χ. τα ουράνια σώματα, δεν έχουν ψυχή. Με τον περιορισμό αυτό καταρρίπτεται ο ισχυρισμός ότι στον Αριστοτέλη όλα τα όντα εφόσον μετέχουν υπάρξεως έχουν ψυχή. Κατά συνέπεια δεν μπορούμε να μιλήσουμε για κοσμική ψυχή στον Αριστοτέλη. Στον Πλάτωνα το γεγονός ότι η ψυχή είναι αιτία ζωής φαίνεται τόσο στο Φαίδωνα όσο και σε άλλους διάλογους. Στον Πλάτωνα όμως η ψυχή είναι βέβαια αιτία ζωής αλλά όχι μόνο του οργανικού σώματος. (Τίμαιος, Νόμοι, Φαίδων) (II) Συνεπώς, η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των δύο φιλοσόφων σε ό,τι άφορα την ψυχή είναι ότι, για τον Αριστοτέλη, η ψυχή είναι η εντελέχεια του οργανικού σώματος και η αιτία ζωής μέσα σε αυτό. Για τον Πλάτωνα αντ...

Plato and Homer. The philosopher's Opinion of the great poet

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Plato on what «being» is not

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στο διάλογο Σοφιστής 243b24e θέτει ο Πλάτων τρία αινίγματα σχετικά με θεωρίες που αποφαίνονται για τον αριθμό των πραγμάτων που υπάρχουν. Οι περισσότεροι σχολιαστές του διαλόγου θεωρούν αυτά τα παράδοξα, όπως θα τα αποκαλώ, ως αναίρεση μόνο μερικών προγενέστερων θεωριών για το ον και τίποτε περισσότερο. Σύμφωνα μ΄ αυτή την άποψη τα παράδοξα θεωρούνται ότι έχουν μικρή συστηματική σημασία καθαυτά. Στο άρθρο αυτό υποστηρίζω την άποψη ότι περιέχουν τα παράδοξα κάποια σημαντικά διδάγματα για την ερμηνεία του θετικού λόγου για το ον του ίδιου του Πλάτωνος. Ιδιαίτερα προβάλλουν τη θέση ότι ο Σοφιστής προσφέρει μια έκθεση για το ον ως τυπική έννοια και όχι απλώς ως ένα ειδικό είδος ενός καθολικά περιεκτικού γενικού όρου. Η «στρατηγική» του άρθρου είναι απερίφραστη: Αν ο ίδιος διάλογος μας προσφέρει παράδοξα και μια θετική θεωρία του όντος, έχουμε τότε κάθε δικαίωμα να περιμένουμε να δώσει η θεωρία μια λύση στα παράδοξα. Αν λοιπόν τα παράδοξα τείνουν να πραγματεύονται το ον ως έννοια πρώτης τάξης, μπορεί κανείς να περιμένει λύση με τη μορφή μιας θ...
<< 10 10 >>