Objects Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας
<< 10
10 >>
<< 10
10 >>
Total: 4244
The concept of time in Aristotle and the Access to the Being qua kinesis
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
H οντολογική δομή του χρόνου συνιστά ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα στο πεδίο της δυτικής διανόησης. Οι προσπάθειες που κατεβλήθησαν προς επίλυσή του από τον Αριστοτέλη χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, δοθέντος ότι όλες οι μετέπειτα έρευνες επί του φαινομένου του χρόνου έχουν αντλήσει, ως επί το πλείστον, από τη δική του προσέγγιση επί του θέματος. Ιδιαίτερα ο Martin Heidegger, μετά τον Hegel, επεδείξατο βαθιά γνώση της αριστοτελικής φύσεως στη δυτική διανόηση. Ιδιαίτερα, η αριστοτελική αντίληψη του χρόνου, επηρέασε σε τέτοιο βαθμό την μετέπειτα φιλοσοφία ώστε να μην παρουσιαστεί καμία πρωτότυπη ερμηνεία επί του φαινομένου. Από τη μια πλευρά ο Heidegger αναγνωρίζει ότι ο Αριστοτέλης έφερε στο φως την προ-οντολογική αντίληψη του όντος ανάγοντάς την στο αξίωμα της έννοιας, άλλα από την άλλη, του καταλογίζει το γεγονός ότι δεν κατάφερε να υπερπηδήσει το εμπόδιο μιας σοφιστικιστικής φαινομενολογίας της καθημερινότητας. Κατά τον Heidegger, πράγματι, η καθημερινότητα κυριαρχείται από την ενασχόληση με τον περιβάλλοντα κόσμο και από την ενασχ...
The dynamic aspects of Inspiration. An essay on the phenomenon of authentically Being inspired
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Οι δυναμικές όψεις της εμπνεύσεως, το κέντρο βάρους του τελευταίου κειμένου μας, «έμπνευση πρόσωπο με πρόσωπο» διερευνά το νόημα της ζωής. Αυτή είναι για πολλούς χρόνος αναζητήσεως και προβληματισμού. Ο Η. Bergson είπε κάποτε: «να ακολουθείς πάντα την έμπνευσή σου». Η σύλληψη του ανθρώπινου όντος από τον Bergson ως άμετρης δυνατότητας δείχνει το μέγεθος της εμπνεύσεως. Η έμπνευση είναι η πιο δημιουργική ενέργεια του ανθρώπινου όντος. Είναι άμεση και φαίνεται μόνο όταν ενεργοποιείται από το πρόσωπο που έχει δεχθεί έμπνευση. Έρχεται πέραν του εαυτού, φωτίζει τον εμπνεόμενο και αποκαλύπτει προσωπικά νοήματα κάτω από καινούργιο φως. Πρόκειται εδώ για μια διαλεκτική της εμπνεύσεως — μεταδόσεως της εμπνεύσεως, μια αμοιβαία διαδικασία. Οι τρεις ακόλουθες θέσεις περιγράφουν τη δυναμική αυτής της εμπειρίας: (I) Μετάδοση της εμπνεύσεως. Το εμπνεόμενο άτομο φθάνει στη δεδομένη κατάσταση σε ετοιμότητα και είναι «ανοικτό» στην ανακάλυψη καινούργιου νοήματος. Το εμπνεόμενο άτομο, χωρίς να είναι παθητικός δέκτης και χωρίς να διακατέχεται από την έμπνευση...
The imagery of Lampadedromia in Heraclitus
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Κατά τον συγγραφέα ο Ηράκλειτος δεν είχε μια κανονική κοσμολογία μιλησιακού τύπου άλλα ένα πλήθος συμβολικών μοντέλων του κόσμου, τα οποία περιέγραφε με διαφόρους μεταφορικούς κώδικες. Η γλώσσα αυτών των κωδικών συνήθως κατάγεται από την ορολογία διαφόρων «τεχνών». Αυτό το γεγονός, που είναι θεμελιακό για την ερμηνευτική των Ηρακλείτειων αποσπασμάτων, το έχει ήδη προσέξει ένας αρχαΐος αναγνώστης του Ηρακλείτου, ο γραμματικός Διόδοτος (στον Διογ. Λαερτ. IX, 15), κατά τον οποίον το σύγγραμμα του Ηρακλείτου δεν είναι περί φύσεως... αλλά περί πολιτείας, τα δε περί φύσεως εν παραδείγματος είδει κείσθαι. Η μαρτυρία του Διοδότου δεν σημαίνει ότι το βιβλίο του Εφεσίου σοφού δεν ήτο παρά ένα κρυπτογραφικό πολιτικό pamphlet, αλλά μάλλον ότι το βασικό ενδιαφέρον του αποτελούσαν οι παραδειγματικές σχέσεις μεταξύ φύσεως και κοινωνίας, μεταξύ μακρό- και μικροκόσμου, δηλ. ο «θείος νόμος». Επομένως οι μεταφορικοί κώδικες του Ηρακλείτου δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως ένα καθαρώς καλλιτεχνικό ή ρητορικό (ή κρυπτογραφικό) μέσον, αλλά να τεθούν στα πλαίσια μιας...
The impasse of Planck΄s Epistemology
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η θεωρητική φυσική τράβηξε εξαρχής την προσοχή του Planck ως ένα πεδίο που επηρεάζει αποφασιστικά τη γνωσιοθεωρία. Έτσι, όταν βρήκε στην αθροιστική μέθοδο, ως διαφορετική από τον απειροστικό λογισμό, το κλειδί για την ακτινοβολία του μελανού σώματος, έβγαλε αμέσως το συμπέρασμα ότι η συνέχεια των αιτιακών σχέσεων μπορεί να αναιρεθεί. Απρόθυμος να εγκαταλείψει την απόλυτη αιτιότητα, στην οποία έβλεπε τη μόνη εγγύηση για τη (γνωστική) σύλληψη της πραγματικότητας εκ μέρους του ανθρώπου, προσπάθησε, μισό σχεδόν αιώνα, να βγει από το ακόλουθο αδιέξοδο: αφενός υποστήριζε την απόλυτη εγκυρότητα της ακριβούς μέτρησης κάθε αλληλεπίδρασης (μέτρηση), την οποία θεωρούσε ως τη μόνη απόδειξη της αυστηρής αιτιότητας και άρα της πραγματικότητας της αλληλεπίδρασης: αφετέρου αποδεχόταν την εγκυρότητα της στατιστικής η ασυνεχούς φύσης των κβαντομηχανικών διαδικασιών, για τη θεμελίωση των οποίων πολύ βοήθησε η ανακάλυψή του του κβάντου δράσης. Ο Planck αναζήτησε μια διέξοδο (αυτού του αδιεξόδου) καταφεύγοντας στο ανώτερο πνεύμα του Laplace, που, κατέχοντας μ...
The importance of self-consciousness
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
The new way of ideas: Plato, Locke and their romantic readers
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η Πλατωνική θεωρία των ιδεών έχει αφήσει τέτοια ανεξίτηλα σημάδια πάνω στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία (και λογοτεχνία) που ήταν σχεδόν αναπόφευκτο για τον Locke, πρωτεργάτη του βρεταννικού εμπειρισμού, να υιοθετήσει τον όρο «ιδέα» στην προσπάθειά του να αποδώσει το περιεχόμενο του νου, έχοντας πλήρη επίγνωση του νέου τρόπου (ή δρόμου) αντίληψης και χρήσης μιας λέξης που αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη γένεση και εξέλιξη της φιλοσοφικής σκέψης. Μεταφράζοντας την πλατωνική οντολογία σε επιστημολογία, ο Locke χρησιμοποιεί την «ιδέα» στην ψυχολογική της διάσταση, ενώ παράλληλα ξεκινά μια πολεμική ενάντια στη θεωρία των «έμφυτων εννοιών» (innate ideas) που κατά τη γνώμη του αποσκοπεί στην πνευματική (πολιτική και θρησκευτική) καταδυνάστευση του υποκειμένου. Η προσέγγιση στο θέμα της σχέσης του Locke με τον Πλάτωνα, όπως παρουσιάζεται σ΄ αυτή την εργασία, είναι διττή: από τη μια προσδιορίζονται οι βασικές διαφορές ανάμεσα στους δύο στοχαστές που επικεντρώνονται γύρω από τον όρο «ιδέα» — αντικειμενική (αληθινή) οντότητα για τον Έλληνα «ιδεαλιστή» και ...
The notion of Beauty in Plotinus and Hegel
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η διαφορά μεταξύ Πλωτίνου και Hegel ως προς την έννοια του κάλλους είναι η διαφορά μεταξύ ενός χριστιανού και ενός αρχαίου (μη-χριστιανού) φιλοσόφου. Παρ΄ όλον ότι η διαλεκτική και των δύο αυτών φιλοσόφων έχει μυστικιστικό χαρακτήρα και παρά το γεγονός ότι ο Hegel στή θεωρία του για το ωραίο και το καλό επηρεάστηκε από τον Πλωτίνο, ο καθένας τους ακολουθεί τις ιδέες και τη θρησκεία της εποχής του. Η παρούσα μελέτη έχει στόχο να διερευνήσει και να αναλύσει ακριβώς αυτή τη διάκριση: συγκεκριμένα, ενώ για τον Πλωτίνο το εν είναι κάλλος {Ένν. Ι. 6.8, III. 8.8), για τον Hegel το απόλυτο (τέλειο) είναι ωραίο αλλά δεν ταυτίζεται με το κάλλος. Εάν ο Hegel είχε ταυτίσει το κάλλος με το απόλυτο, τότε θα κατέληγε να υποστηρίξει ότι το κάλλος (το οποίο περιλαμβάνει το αληθές, το καλό και το ωραίο) είναι τόσο σημαντικό και υπερέχον, όσο και το απόλυτο, και άρα το ίδιο με αυτό....
The αναίσθητος χρόνος in art (an aesthetical interpretation of Aristotle)
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Theodor Ebert, Sokrates als Pythagoreer and die Anamnesis in Platons Phaidon, Stuttgart, Franz Steiner Verlag (Akademie der Wissenschaftenund dert Literatur, Mainz, Abhandlungen der Geistes-und Sozialwissenscaftlichen Klasse, Jg. 1994, Nr.13), 1994, σελ. 106.
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Theosebeia in Plethon' s work: a concept in transition
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ο Πλήθων θεωρείται σήμερα ο σύνδεσμος ανάμεσα στην βυζαντινή και νεότερη ελληνική φιλοσοφία· είναι ο τελευταίος βυζαντινός φιλόσοφος και ο πρώτος νεοέλληνας που διατύπωσε τα προβλήματα ενός φθίνοντος ελληνισμού. Η έννοια της θεοσέβειας παρουσιάζεται στο έργο του Πλήθωνα σαν μια μεταβατική έννοια ανάμεσα στην αρχαιότητα και τον νεότερο ελληνισμό του 19ου αιώνα, κατά τον οποίο διανοητές όπως ο Κ. Κούμας, ο Γ. Κοζάκης – Τυπάλδος, ο Θ. Καϊρης καθόρισαν την έννοια της θεοσέβειας σε σχέση με τη λατρεία του Θεού και τον άνθρωπο, την αθανασία και τη θεία πρόνοια. Ακόμη οι στοχαστές αυτοί επαλήθευσαν τη θεωρία του Πλήθωνα για το ρόλο που παίζει η θρησκεία και η θεοσέβεια στις τύχες του ελληνισμού....
Timaeus 48e-51 b: Plato s Theory of Space
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Το άρθρο αποτελεί βασικά μιαν εξήγηση του χωρίου 48e – 51b του Τιμαίου, όπου ο Πλάτωνας καταπιάνεται με τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ φαινομένων και ιδεών. Η έρευνα αυτού του «τρίτου πράγματος» δεν είναι εύκολη γιατί απαιτεί «να επιδιώξουμε να φέρουμε στο φως και να περιγράψουμε ένα είδος χαλεπόν και αμυδρόν». Ο Πλάτωνας υιοθετεί μιαν ηρακλείτεια άποψη για τον κόσμο των φαινομένων, ότι δηλ. Τίποτα δεν είναι απολύτως καθορισμένο, αλλά παρ’ όλ’ αυτά ο κόσμος των φαινομένων δεν στερείται τελείως τη δυνατότητα καθορισμού. Η λύση αυτού του παραδόξου βρίσκεται στο «τρίτο πράγμα», το οποίο, όπως οι ιδέες, είναι σταθερό και αναλλοίωτο. Το τρίτο πράγμα είναι κάτι ανάλογο, από μιαν άποψη, με το χρυσάφι που χρησιμοποιεί ο χρυσοχόος, αλλά έχει και διαφορές από αυτό, οι οποίες οδηγούν τον Πλάτωνα να αποκλείσει τη δυνατότητα, το τρίτο πράγμα να είναι κάτι υλικό. Ο χαρακτήρας του τρίτου πράγματος φαίνεται να βρίσκεται, κατά παράδοξο τρόπο, στην έλλειψη χαρακτηριστικών. Έτσι το τρίτο πράγμα, που αποδεικνύεται να είναι χώρος (αλλά όχι με την γεωμετρική σ...
