Objects Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας
<< 10
10 >>
<< 10
10 >>
Total: 4244
Réalité ou fiction politique dans les philosophies classiques du contrat: De l' argument phénoménologique à la nécessité ontologique
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Με την έλευση μιας συγκεκριμένης σχολής σκέψης από το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και μετά, το να επικαλείται κανείς μια οντολογική αναγκαιότητα της περιοχής του πολιτικού τον οδηγεί κατ΄ανάγκη στο να εξερευνά τις φαινομενολογικές πτυχές του τελευταίου, προκειμένου να βεβαιώσει την ουσία και υπόστασή του. Αυτή ή κριτική πού αφορά στα φαινόμενα μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε στο εξής την διάκριση μεταξύ της «πολιτικής», ως δομικής μορφής, και του «πολιτικού», ως οντολογικού περιεχομένου αυτού πού αυτά τα δύο μοιράζονται από κοινού, και το οποίο καλούμαστε να τυπικοποιήσουμε. Υπό αυτή την έννοια, διανοίγεται μια τάση τού στοχασμού, η οποία είναι κριτική έναντι σε φιλοσοφίες του συμβολαίου, οι οποίες και θεμελιώνονται πάνω στον «μύθο της κατά φύσιν κατάστασης» που αναπαριστά, υποτίθεται, την υποβάθμιση της συλλογικής υπαρξιακής πραγματικότητας και την βελτίωση και άμεση διόρθωσή της ευθύς αμέσως το συμβόλαιο θεμελιωθεί. Πώς λοιπόν να συμφιλιώσουμε την θεωρία και την πραγματικότητα με την οποίαν αντιπαραβάλλεται; Πώς μπορούμε να εγκαταλ...
Réflexions sommaires sur le déclin moral
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Για να εκτιμήσει κάνεις αν και κατά πόσο εκείνο που χαρακτηρίζει την εποχή μας είναι η ηθική κατάπτωση, θα πρέπει να έχει εμπρός στα μάτια του το κριτήριο της ηθικής αρετής, όπως το είχαν διαπλάσει οι προηγούμενοι αιώνες στις πολιτισμένες κοινωνίες της Δύσεως. Ο Roger Garaudy, σε πρόσφατο άρθρο του διαπιστώνει την κατάπτωση στο γεγονός της υποκαταστάσεως των «μέσων» στους σκοπούς, δηλαδή στην επικράτηση ενός τυφλού πραγματισμού. Τούτο όμως, παρατηρεί ο σ. αυτής της μελέτης, μας οδηγεί στις αρχές της καντιανής ηθικής, την οποία θεωρεί ως το απαύγασμα έξι αιώνων ουμανιστικής παιδείας, στο καλλιεργημένο ήδη από τον Χριστιανισμό έδαφος της Ευρώπης. Ο σ. συνοψίζει ακολούθως το ουσιαστικό περιεχόμενο αυτής της ηθικής, με έρεισμα την αναγωγή του προσώπου ως φορέα δικαιωμάτων αλλά και υποχρεώσεων σε αντικειμενικό κριτήριο της ηθικής τελειώσεως του ατόμου και της κοινωνίας ή, ακριβέστερα, του γένους των ανθρώπων ως ιδεατού συνόλου. Όμως, παρατηρεί, η θεμελιακή αυτή ενότητα του υποκειμένου κλονίζεται στην εποχή μας, ακριβώς λόγω του κατακερματισμού ...
S. Tzitzis, Qu΄est-ce que la personne?, Paris, Armand Colin, U, 1999, 122pp. 120f.
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Sappho and the Astral sciences
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Schlicks Zeichentheorie der Erkenntnis und ihre Stellung Innerhalb der Geschichte des Neueren Empirismus
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στην εργασία αυτή εξετάζομε ωρισμένα βασικά γνωσιολογικά και επιστημολογικά προβλήματα, που προκύπτουν από μια κριτική ανάλυση της σημειωτικής θεωρίας της γνώσης του M. Schlick και επιχειρούμε μια φιλοσοφική αποτίμησή της σε σχέση πάντα με τη θέση που κατέχει η θεωρία αυτή στην ιστορία του νεώτερου εμπειρισμού και στο βαθμό που προετοιμάζει τη γένεση του Κύκλου της Βιέννης. Κύριο γνώρισμα της σημειωτικής θεωρίας του Schlick είναι ότι αποδεσμεύεται από το γνωσιοθεωρητικό πρότυπο του κλασσικού εμπειρισμού, σύμφωνα με το οποίο η γνώση συνίσταται σε μιαν απεικονιστική σχέση ανάμεσα στο δεδομένο και το υποκείμενο και η αλήθεια θεμελιώνεται στην αισθητηριακή ενέργεια. Ο Schlick είδε καθαρά ότι δεν είναι δυνατό να οικοδομήσωμε, στα πλαίσια πάντα του εμπειρισμού, μια συνεπή θεωρία της γνώσης ξεκινώντας από μια προ-γλωσσική εμπειρική βάση, από ένα καθαρό δεδομένο που δεν έχει υποστή κανένα εννοιολογικό σχηματισμό. Μια καθαρή με τη σημασία αυτή εμπειρία δεν μπορεί να λειτουργήση ως βάση της γνώσης. Τα προβλήματα που συνδέονται με την έννοια αυτή τη...
Sein und Werden bei Parmenides
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Πολύ σημαντική για τήν έννοια του Είναι στον Παρμενίδη είναι η γνωστή ταύτιση του Είναι με το «νοείν». Μια ταυτότητα πού δεν πρέπει να συγχέεται ούτε με τον ιδεαλισμό ούτε με την απόλυτη ιδεοκρατία (Hegel). Το αληθινό νόημα αυτής τής ταυτότητας μας το δίνει ο ίδιος ο Παρμενίδης, ο όποιος αντιλαμβάνεται το Είναι (Sein) ως παρουσία τής μιας και ενιαίας πραγματικότητας. Προϋπόθεση όμως αυτής τής παρουσίας, τής αποκάλυψης δηλαδή τής πραγματικότητας τού Κόσμου, είναι το Νοείν. Το Είναι δηλαδή αποκαλύπτεται μέσα από το Νοείν, γι΄ αυτό και βρίσκεται σε αναγκαία συνάρτηση με το τώρα, γιατί ή νοητική σύλληψη τής πραγματικότητας δεν μπορεί να είναι ούτε παρελθοντική ούτε μελλοντική. Αυτό είναι το νόημα των λόγων τού Παρμενίδη: «ει γαρ έγένετ΄, ουκ έστι, ούδ΄ ει ποτε μέλλει έσεσθαι» (Fr. 8.20). `Η ταύτιση δηλ. του Είναι με το νοείν δεν σημαίνει τίποτ΄ άλλο παρά τήν εγγύηση τού Νοείν για την ύπαρξη τού Είναι: «λεύσσε δ΄ όμως απεόντα νόω παρεόντα βεβαίως» (Fr. 4). Την αναγκαία αυτή συνάρτηση που υπάρχει ανάμεσα στο Είναι και το Νοείν, και κατά συνέπεια...
Seneca NQ, 6, 17, 3 e le Questioni naturali di Asclepiodoto
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Το άρθρο ασχολείται με το χωρίο του Σενέκα, Naturales Quaestiones, 6, 17, 3: quod apud Asclepiodotum invenies, auditorem Posidonii, in his ipsis quaestionum naturalium causis. Το χωρίο παρουσιάζει το ζήτημα του κατά πόσον η φράση in his ipsis quaestionum naturalium causis πρέπει ή δεν πρέπει να θεωρηθεί ως μετάφραση ή παράφραση από τα Ελληνικά ενός τίτλου έργου του Ασκληπιόδοτου. Οι λύσεις που προτείνονται είναι δύο: α) να εξοβελισθεί το quaestionum και να εκληφθεί το naturalium causae ως μετάφραση/παράφραση ενός έργου που ο τίτλος του στα Ελληνικά άρχιζε με το «περί»· β) να διατηρηθεί το quaestionum και να διορθωθεί το causis σε acroasi ή acroasibus.
Sensation et temporalité chez Marcel Proust
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
H μεγάλη ανακάλυψη του Proust είναι, αναμφίβολα, ότι η καλύτερη κινητήρια δύναμη της μνήμης δεν είναι η νοητική ανάμνηση και η αναπαράσταση, άλλα μάλλον μια ψυχική εμμονή, θεωρούμενη ως κατώτερη, εύθραυστη και εφήμερη: η αίσθηση. Η αίσθηση αυτή, που ανήκει άλλωστε, στις πιο ευτελείς αισθητικές καταγραφές - όπως η γεύση και η αφή - είναι ικανή να συγκρατήσει στις πτυχές της, κάθε τι από τη ζωή μας που νομίσαμε ότι λησμονήσαμε, και που όμως, επανέρχεται άθικτο, χάριν σ' αυτήν, με τρόπο θαυμαστό. Καθ' όσον το παρελθόν επανέρχεται ως παρόν από τη μικρή διαδρομή δύο ταυτόσημων αισθήσεων, είναι σαν να εξαφανιζόταν ο χρόνος, μετακινημένος σε μια αιώνια διάρκεια. Πρέπει λοιπόν, να αγαπήσουμε ό,τι πάντα μπορούμε να δούμε δυο φορές. Μια εμπειρία αισθητική και χρονική μπορεί να μας οδηγήσει στο κατώφλι της αιωνιότητας, να μας δώσει τη χαρά και την αίσθηση ότι είμαστε αθάνατοι. Αυτό είναι το «μάθημα του ιδεαλισμού» του Marcel Proust, ενός ιδεαλισμού που δεν ανήκει παρά σ' αυτόν αποκλειστικά και που τον εντάσσει στο γένος των μεγάλων στοχαστών του 20ο...
Similarité et altérité dans la philosophie de Plotin
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Socrates and Populism. An Inquiry into the Origins of Gregory Vlastos' s Career
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ο Γρηγόριος Βλαστός (1907-1991) απέκτησε μεγάλη επιρροή στην Βορειοαμερικανική φιλοσοφική σκηνή επειδή ήταν αυτός που εισήγαγε στην μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας την μεθοδολογία της αναλυτικής σχολής. Ωστόσο, οι απαρχές του ως στοχαστή ήταν εντελώς διαφορετικές. Στο τελευταίο βιβλίο που έγραψε, με θέμα τον Σωκράτη, ο Βλαστός ομιλεί περί «λαϊκιστικής σύλληψης της φιλοσοφίας» στον ιστορικό Σωκράτη. Η έννοια «λαϊκισμός» προέρχεται από τις πολιτικές επιστήμες, ενώ το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι πολύ δύσκολο να ορισθεί με ξεκάθαρο τρόπο, έξω από τις συγκεκριμένες κάθε φορά ιστορικές εμφανίσεις του· ο Βλαστός, όμως, είχε προσωπική εμπειρία του λαϊκισμού. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, από Έλληνα πατέρα και Έλληνο-σκωτσέζα μητέρα, φοίτησε στο Ροβέρτειο (Αμερικανικό) Κολλέγιο της πόλης και υπήρξε, σύμφωνα με τα λεγόμενα του μαθητή του Αλ. Νεχαμά, «ένα περίεργο μείγμα Έλληνα και πρεσβυτεριανού». Ανώτερες σπουδές πραγματοποίησε στη Θεολογική Σχολή του Σικάγο, όπου και συνέγραψε διπλωματική εργασία με θέμα τις περί θρησκείας αντιλήψεις ...
Socratic Anthropine Sophia and the Concert of Techne. Analogies and differences
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η προσωπικότητα του Σωκράτη επισφραγίζει την πολιτιστική και πολιτική κίνηση που τάραξε την κοινωνικο-οικονομική ισορροπία της Αθήνας κατά τον 5ο αι. π.Χ. Τα θέματα που σηματοδοτούν την εποχή του είναι πρακτικά και πολιτικά, ενώ και ο ίδιος προσπάθησε να αλλάξει τη ζωή των πολιτών. Ο Σωκράτης θεώρησε απαραίτητο να καλλιεργήσει μία νέα θεώρηση του κόσμου σε σχέση με μία νέα αντίληψη για τον άνθρωπο, περισσότερο συμβατή με την πνευματική αλλαγή της εποχής. Ή δημιουργία αυτής της νέας Weltanschauung, δεν ήταν δυνατόν να τελειοποιηθεί με τους φιλοσόφους της φύσεως, οι οποίοι είχαν βρεθεί σε κατάσταση αδιεξόδου και απέρριπταν αλληλοαμφισβητούμενοι τις υποθέσεις περί κόσμου. Ο Σωκράτης, υπήρξε ερμηνευτής της πνευματικής αναρχίας και της προοδευτικής αποσύνθεσης των αρχέγονων θέσεων περί ηθικής συμπεριφοράς στην οποία είχε περιέλθει η Αθήνα, στην οποία νόμοι, παράδοση και θρησκεία, είχαν εμφανώς αμφισβητηθεί από τη σοφιστική. Διότι η «τεχνοκρατική» θεώρηση του κοινωνικού βίου, ενέδιδε σε ένα όραμα ισχυρά οργανωτικό του εταιρικού βίου και, ιδιαίτε...
