Objets Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας

<< 10 10 >>

Total: 4244

Le roi-philosophe, spectateur et acteur d apres Platon

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Αν ο φιλόσοφος θεωρείται ως ο μόνος που διαθέτει την ικανότητα να ενατενίζει και να φτάνει στον κόσμο του Αληθινού είναι και ο μόνος που έχει τη δύναμη να δρα με πλήρη συνείδηση των πράξεών του. Μαρτυρία της γνώσης του είναι η ικανότητα του να αναδιοργανώνει τον αισθητό, τον διασκορπισμένο, τον γεμάτο σύγχυση και άπειρα πολλαπλό κόσμο, στρέφοντάς τον, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των ανωτέρων παραδειγμάτων, στη νοητική ενότητα. Αντίθετα από τους Σοφιστές, που παραμένουν στην υπηρεσία ενός αποσπασματικού και διαιρεμένου μη όντος, που βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση, ο φιλόσοφος στέκει αυθεντικός εκπρόσωπος του μοναδικού και ακινήτου Όντος. Αφού έφτασε τη νοητική ενότητα, μπορεί να γονιμοποιήσει και να προσαρμόσει την αισθητή, την μέσα στο γίγνεσθαι πολλαπλότητα. Γίνεται κατ’ αυτό τον τρόπο δημιουργός, που πλάθει την άμορφη ύλη έχοντας ως μέσα τις καθολικές ιδέες, τα μαθηματικά και τη γεωμετρία. Ο Λόγος του ισοδυναμεί με τον παντοδύναμο και αιώνιο Νόμο, που μάχεται ενάντια στην πρόσκαιρη «δόξα». Το φιλοσοφικό τούτο εγχείρημα θα πρέπει να εξετάζετα...

Le rôle du tempérament (krâsis) dans les textes physiognomoniques de l' antiquité grecque

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η φυσιογνωμονική ήταν ευρέως διαδεδομένη στην Αρχαία Ελλάδα και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς για να ερμηνεύσει τον ανθρώπινο χαρακτήρα μέσω της εξωτερικής εμφάνισης. Τα περισσότερα χωρία με φυσιογνωμονικό ενδιαφέρον δεν ασχολούνται καθόλου με την αναζήτηση των αιτίων των υπαρχουσών αναλογιών μεταξύ της εξωτερικής εμφάνισης και του χαρακτήρα. Ο Ιπποκράτης, ο Αριστοτέλης και κυρίως ο Γαληνός, όμως, αναζήτησαν τη λογική βάση επί της οποίας στηρίζονται οι παρατηρήσεις της φυσιογνωμονικής. Για τον Αριστοτέλη η αιτία είναι η κράση του αίματος, για τον Ιπποκράτη η κράση των εποχών και των τόπων που εξηγούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της εμφάνισης και στοιχεία του χαρακτήρα. Ο Γαληνός συνδύασε τις ιπποκρατικές και τις αριστοτελικές θεωρίες με τη θεωρία των χυμών και τις δικές του κλινικές παρατηρήσεις προκειμένου να διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο εξηγητικό μοντέλο της φυσιογνωμονικής....

Le temps de la Préhistoire et la venue de l' homme et des cultures sur la terre

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Προέλευση του ανθρώπου Είναι πιθανό ότι τα πρώτα ανθρωποειδή επικοινωνούσαν μεταξύ τους με τη φωνή που εξελίχθηκε σε γλώσσα και ότι είχαν επίσης ανακαλύψει τα οπτικά και ενδεχόμενα τα ακουστικά σύμβολα. Το σύμβολο είναι δείγμα ευφυίας και επιτρέπει τη μετάδοση γνώσεων. Τα ζώα σε αντίθεση με τον άνθρωπο είναι ικανά να μεταδίδουν μόνο στοιχειώδεις γνώσεις. Ο άνθρωπος από την παλαιοντολογική ακόμη εποχή ήταν σε θέση να δίνει ένα νόημα στις γνώσεις, πεποιθήσεις και τεχνικές της εργασίας του, από όπου προήλθε ο πνευματικός πολιτισμός (κουλτούρα). Όσο αφορά το θάνατο, τον θεώρησε ως μια διακοπή μεταξύ της ζωής εδώ κάτω και ενός χρόνου εκείθεν. Έτσι ο άνθρωπος συνειδητοποιεί για πρώτη φορά ότι κυριαρχεί ένα μυστήριο της ύλης και του χρόνου στο οποίο προσπάθησε να δώσει απάντηση, εξήγηση. Αυτή είναι και η αρχή του Μύθου. Εφόσον τώρα ο χρόνος γίνεται αντιληπτός μόνο γιατί η ύλη των πραγμάτων αλλάζει κατά τη διάρκεια του χρόνου, χρόνος και ύλη αποτελούν ένα πράγμα με δύο πλευρές την υλική και τη χρονική. Ακόμη, επειδή το σύνολο της ύλης αποτελεί ...

Le temps et l΄espace chez Xenophane

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Le tragique comme histoire chez Hegel

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η ανακοίνωση είναι μέρος μιας μελέτης, που διερευνά την έννοια του τραγικού ως ιστορίας στη Φαινομενολογία του Πνεύματος και ανιχνεύει τις παράλληλες με ορισμένες φιλοσοφίες της ύπαρξης θέσεις καθώς και τις βασικές διαφορές. Οι στόχοι αυτοί περιορίζονται εδώ στην εξέταση δύο θεμάτων που ανήκουν στην προβληματική της πράξης, στην εγελιανή διαλεκτική του ατομικού και του γενικού: πρόκειται για την εγωιστική δραστηριότητα και για το θετικό χαρακτήρα κάθε πράξης της ατομικής συνείδησης στη ροή του κόσμου. Από την άλλη μεριά δείχνουμε τη σχέση της αντιμετώπισης της πράξης στον Έγελο, φιλόσοφο της οδύσσειας του πνεύματος, όπου οδύσσεια είναι η ιστορία, και στον Γκαμπριέλ Μαρσέλ, φιλόσοφο της διυποκειμενικότητας, όπου η φιλοσοφία είναι οδύσσεια πνευματική. Η εγελιανή σύλληψη της πράξης εγείρει ενστάσεις: Η άποψη ότι το όλο είναι πνεύμα ισοδυναμεί με «απατηλή αισιοδοξία», αφού η εγωιστική δραστηριότητα δεν οδηγεί σε μια νηφάλια έλευση του πνεύματος· κάτι τέτοιο ισχύει μόνο για μια σκέψη, που, παρά την οξυδέρκειά της, επιζητεί τη συμφιλίωση των αν...

Lecture annotee de textes juveniles de Nietzsche

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Έχω από χρόνια στα σκαριά μια εργασία για τη Γέννηση της τραγωδίας κι ένα δοκίμιο αφιερωμένο στην Ελληνική Πολιτεία του Νίτσε. Φυσικά η μελέτη των άλλων περίπου σύγχρονων κειμένων του Νίτσε μου ήταν απαραίτητη. Τα κείμενα που παρουσιάζω εδώ έχουν τις δυσκολίες τους που μπορούν, κατά τη γνώμη μου, να μας οδηγήσουν σε χρήσιμες σκέψεις. Τα σχόλιά μου δεν τα κρίνω αρκετά τα δημοσιεύω με την ελπίδα να τραβήξουν άλλους γνώστες των αρχαίων ελληνικών κειμένων να μελετήσουν αυτά τα νεανικά κείμενα του Νίτσε που δείχνουν πως, από τη φιλολογική του εμπειρία της ελληνικής αρχαιότητας, διαπλάθει σταδιακά μα γρήγορα το φιλοσοφικό του στοχασμό. I. Όμηρος και κλασική φιλολογία. Είναι το εναρκτήριο μάθημα του Νίτσε στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, στις 28.5.1869. Ο Νίτσε αναπτύσσει το ομηρικό ζήτημα μεταφέροντας επανειλημμένα το κοινό του από την αρχαιότητα (όπου οδεύει αναδρομικά, με αφετηρία την αλεξανδρινή φιλολογία και κατεύθυνση την πριν απ΄ τον Πεισίστρατο εποχή) στην μετά τον Βόλφ γερμανική κλασική φιλολογία, κι αντίστροφα. Συσχετίζει τις νεώτερες ο...

Legislation et dialectique d' après la «Republique» de Platon

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η πολιτική Επιστήμη έχει τη μορφή πρακτικής «αρχιτεκτονικής» επιστήμης, που περιλαμβάνει την Ηθική σαν επιστήμη των σκοπών και την Ανθρωπολογία σαν επιστήμη των κινήτρων της πράξης. Ταυτίζεται με την νομοθετική. Η πολιτική τάξη είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής στην ατομική και κοινωνική πράξη του αιτήματος της λογικής συνοχής και της αρχής της μη αντίφασης. Από αυτήν απορρέει η έννοια της δικαιοσύνης. Η πολιτική τάξη αποσαφηνίζει και εκφράζει την έννοια αυτή σε σχέση με την κοινωνική οργάνωση. Η πολιτική τάξη εκφράζει τη βούληση του φορέα της νομοθετικής εξουσίας, που πρέπει να είναι ενιαίος. Ο φορέας αυτός ενεργεί σε σχέση με την κοινωνία, όπως ο λόγος σε σχέση με τα άλλα δύο μέρη της ψυχής. Στο βαθμό που η διαλεκτική λειτουργία προϋποθέτει τον ίδιο φορέα και πραγματοποιείται σύμφωνα με την αρχή της μη αντίφασης, αποτελεί το υπόδειγμα της νομοθετικής λειτουργίας. Η λειτουργία όμως αυτή διαφοροποιείται από τη διαλεκτική, γιατί αποβλέπει στην πραγμάτωση της ωφέλειας της πόλης ενώ ο διαλεκτικός θέλει να γνωρίση τις «χωριστές» ουσίες των φαινο...

Leibniz, Hume, Aristotle on what is possible

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ο Χιούμ, στηριζόμενος στη διαίρεση του Λάιμπνιτς ανάμεσα σε αλήθειες δυνάμει του λόγου και αλήθειες δυνάμει των γεγονότων, διαίρεση για την αντικειμενικότητα της οποίας ο ίδιος ο Λάιμπνιτς είχε εύλογες επιφυλάξεις, διακήρυξε ότι κάθε πρόταση η οποία δεν αντιφάσκει με τον εαυτό της είναι πλήρως δυνατή. Χρησιμοποιώντας αυτό το κριτήριο, το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, είναι συνθήκη απλώς αναγκαία για τη δυνατότητα κάποιου πράγματος και άρα όχι και συνθήκη επαρκής, ο Χιούμ συνεπέρανε ότι οποιαδήποτε πρόταση δεν περικλείει αντίφαση, οσοδήποτε και αν φαίνεται κατά τα άλλα εξωφρενική - π.χ. «ο ήλιος δεν θα ανατείλει αύριο» - εκφράζει μια κανονική δυνατότητα και επ΄ ουδενί μπορεί να προαποκλειστεί. Την ίδια ιδέα επεξέτεινε και στην περίπτωση των αιτιακών κρίσεων (εκφερομένων ως υποθετικών λόγων με υπόθεση και απόδοση - conditionals - ) την υποθετική πρόταση των οποίων μπορεί κανείς να δεχθεί, ενώ την απόδοση όχι, χωρίς ωστόσο να αρθρώσει κάτι το αντιφατικό, δεδομένης της λογικής τους διαφοράς. Συνεπώς και των αιτιακών κρίσεων το αντίθετο θα είναι επ...

Les Académies et leur vocation scientifique culturelle et sociale

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Les académies et leur vocation

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Les contraintes esthétiques de l' éthique

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή

Les deux discours panégyriques du Timée et du Critias: La perfection de lordre de l' univers et la mémoire altérée de l' Athènes Idéale

Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ακολουθώντας το παράδειγμα του ποιητού της Ιλιάδος, ο οποίος αφηγήθηκε την καλλιτεχνική δημιουργία του κόσμου όπως αυτή απεικονίζεται στην ασπίδα του Αχιλλέως, καθώς και την νίκη του Αχιλλέως επί του Έκτορος, ο Πλάτων συνέθεσε τον Τίμαιο και τον Κριτία, των οποίων οι λόγοι, που υποτίθεται πως εξεφωνήθησαν κατά τον εορτασμό των Παναθηναίων, συνιστούν δυό διαφορετικές και συμπληρωματικές εκδοχές της ρητορικής τέχνης του Φαίδρου. Ο αληθοφανής λόγος του Τίμαιου συνιστά, κατ΄ εικόνα του κόσμου που δημιουργήθηκε και υποβαστάζεται από τον θείο νού, έναν αληθινόν Άτλαντα, ένα σώμα ολοκληρωμένο και αρμονικό. Ο φιλαλήθης λόγος του Κριτία, δημιούργημα ανάμνησης, παραμένει ανολοκλήρωτος- διακόπτεται πριν από την εξιστόρηση της ήττας και της καταστροφής της ισχύος του Άτλαντος που συνιστά αλληγορία περί της ιμπεριαλιστικής δύναμης των Αθηνών, η οποία εξέλιπε μετά τους Πελοποννησιακούς πολέμους. Ο λόγος αυτός αποτελεί, τελικώς, ένα μνημείον προς τιμήν της παιδείας του αθηναίου πολίτη....
<< 10 10 >>