Άγιος Ηλίας
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Άγιος Ηλίας
Αριθμός
6
Κοινότητα
Άγιος Ηλίας
Επαρχία
Μεσολογγίου
Νομός
Αιτωλοακαρνανίας
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Πριν γίνουν οι Κοινότητες το 1914, το έλεγαν Άι-Λια Αμυγδαλιάς.
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Όχι
Αν όχι, υπάρχουν μήπως οικογένειες που ανήκουν σε κάποια ή σε κάποιες από τις παραπάνω ομάδες; Πόσες περίπου;
Όχι
Ποιές διαλέκτους μιλούσαν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού;
Την Ελληνική, όπως και σήμερα.
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
Μία η κύρια και δύο εξωκκλήσια. Το 1860 ή 1870 και στη θέση της χτίστηκε καινούρια το 1923.
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
Οχι
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Δύο. Το ένα επί τουρκοκρατίας κ' το 2ο το 1911
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Το 1904
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Κτηνοτροφία, καλλιέργεια καπνού, σιταριού, βρώμης, αραβοσίτου, ελαιών. Είχαν και λίγα αμπέλια.
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Σιτάρι, βρώμη, αραβόσιτος, ελιές.
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Ο καπνός, η βρώμη και ο αραβόσιτος προορίζονταν για το εμπόριο, τα δε άλλα για αυτοκατανάλωση. Πουλούσαν δε και λίγο τυρί.
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Εξακολουθούν οι ίδιιες καλλιέργειες, με αύξηση παραγωγικότητας στον καπνό, σιτάρι, αραβόσιτο.
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Όχι
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Όχι
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Από 100 και πάνω
Πόσοι απο τους κατοίκους του χωριού είχαν τέτοιους μεγάλους κλήρους;
Τριάντα περίπου
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
Πενήντα <50> στρέμματα
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Ναι
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Μετά το 1940
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Όχι
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Όχι
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Όχι. Το 1915 λειτούργησε λιγνιτορυχείο μέχρι το 1965 και απασχολούσε ξένους καθώς και μερικούς εργάτες από εδώ.
Εξακολουθούν να λειτουργούν ή σταμάτησαν;
Σταμάτησαν το 1965.
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Μέχρι το 1914 υπαγόνταν στο Δήμο Ωλενείας και μετά έγιναν Κοινοτικά συμβούλια.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Εφτά <7>. Το ανδρόγυνο με τα παιδιά και ο πατέρας και η μητέρα του άνδρα.
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Πατέρα και μάνα.
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον πατέρα του πατέρα του;
Παπούλη
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Βάβα
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Παπούλη
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Βάβα
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Εγγονάκι μ' ή αγγονάκι μ'
Πώς προσφωνούσε η γιαγιά τα εγγόνια της;
Εγγονάκι μ' ή αγγονάκι μ'
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τους αδελφούς του;
Με το όνομά του
Πώς τις αδελφές του;
Με το όνομά τους
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Οχι
Για τη μεγαλύτερη αδελφή;
Οχι
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Με το όνομά του
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Μπάρμπα
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Θεια
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Μπάρμα και θεια
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Με το όνομά τους
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Το όνομα του παππού.-
Πώς ονομάζοντν τα παιδιά απο άλλον πατέρα ή άλλη μητέρα;
Με το όνομά τους
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Διπλάρκα
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Συμπέθεροι
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Πατέρα
Πώς την πεθερά της;
Μάνα
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Κουνιάδο και κουνιάδα
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Πεθερέ
Πώς την πεθερά του;
Πεθερά
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Κουνιάδο και κουνιάδα
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Γαμπρέ
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Γαμπρέ
Πώς προσφωνούσαν το γαμπρό τα αδέλφια της νύφης;
Συμπέθερε
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Νύφ'
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Νύφ'
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Γυναίκα ή στο όνομά της και αυτή αφέντ' ή στο όνομά του
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Το 1ο έπαιρνε το όνομα του παππού από τον πατέρα. Το 1ο κορίτσι το όνομα της γιαγιάς από τον πατέρα. Στα υπόλοιπα ότι ήθελε ο νουνός ή σε νεκρό αδελφό.
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Πέρα από τις δουλειές του σπιτιού, δούλευαν στις αγροτικές δουλειές.
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Καπνά και ελιές.
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Κουβαλούσαν το γάλα από το μαντρί στο κεφάλι και έπηζαν το τυρί.
Αν στο χωριό υπήρχαν βιοτεχνίες περιγράψτε, αν είναι δυνατόν, ποια ήταν η συμμετοχή των γυναικών:
Στο λιγνιτορυχείο μερικά κορίτσια καθάριζαν το λιγνίτη από το χώμα.
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Η κτηνοτροφία, τα ξύλια για το χειμώνα και η όργωση και σπορά των σιτηρών.
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Από 10 ετών μόνο στα καπνά. Να μαζεύουν και ν'αρμαθιάζουν καπνό αγόρια και κορίτσια.
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Εάν ένα αγόρι και ένα κορίτσι της οικογένειας είχαν περίπου την ίδια ηλικία προηγούνταν το κορίτσι. Διαφορετικά δεν υπήρχε διάκριση.
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
Από 20 και πάνω. Η γυναίκα έπρεπε να είναι μικρότερη από τον άντρα.
Η συνήθεια ήταν ο γαμπρός και η νύφη να είναι απο το ίδιο χωριό; Αν όχι απο ποια χωριά διάλεγαν συνήθως τους γαμπρούς και απο ποια τις νύφες; Μπορείτε να τα ονοματίσετε;
Οχι. Από Σταμνά, Γουριά, Αγγελόκαστρο, Πεντάλοφο, Ρίγανη (όλα τα γύρω χωριά).
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Στο σπίτι του γαμπρού.
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Όλοι μαζί στο ίδιο πατρικό. Εργασία, φαγητό ύπνο. Εάν κανείς δεν ήθελε, έχτιζε δικό του.
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Ναι. Εκτός εάν κάποιος ήθελε να χωρίσει, τότε έπαιρνε το μερίδιό του.
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Όταν πέθαινε ο πατέρας. Ο χωρισμός ήταν πρόωρος, όταν η γυναίκα ήταν ανάποδη.
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Με το μεγαλύτερο γιό
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Όταν δεν είχε άλλο κληρονόμο, εκτός από την κόρη.
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Οχι.
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Έγραφε μέρος της περιουσίας.
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Το ίδιο το επώνυμο του Πατέρα.
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Οχι.
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Ναι
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Μπορούσαν
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Όχι
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Ο νονός του γαμπρού.
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Το πρώτο ο νονός και σε μερικές περιπτώσεις βάφτιζε όλα τα παιδιά.
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Συνήθως τον ίδιο, αλλά στη 2η περίπτωση κάποιος καλός νοικοκύρης.
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Απαγορευόταν
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Όχι
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Υπήρχε
Η προικοδοσία γινόταν προφορικά ή με προικοσύμφωνα; Πως ελέγοντο τα προικοσύμφωνα;
Και με τα δύο. Προικοσύμφωνα.
Ποιοι συνέτασσαν και ποιοι υπέγραφαν τα προικοσύμφωνα;
Ο πατέρας του γαμπρού και ο πατέρας της νύφης με μάρτυρες
Εκτός απο τα είδη οικοσυσκευής και το ρουχισμό τι άλλο έπαιρνε συνήθως ένα κορίτσι ως προίκα; -Χρήματα; Πόσα περίπου;
Χρήματα. 1.500 δρχ.
Σπίτι; Επιπλωμένο;
Όχι
Χωράφια;
Ναι
Δέντρα; ζωα; καϊκια;
Δέντρα, ζώα.
Όλα τα κορίτσια μιας οικογένειας έπαιρναν την ίδια προίκα; Μήπως κάποιο απο αυτά (λ.χ η πρωτότοκη) έπαιρνε κατ έθιμο μεγαλύτερο μερίδιο;
Όχι. Εξαρτόταν από τις οικονομικές ευχέρειες.
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Όχι
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Α)Ναι β)Όπως συμπαθούσε
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Α)όχι β)Μόνο σε περίπτωση θανάτου.
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Εξαρτώταν από τον εαυτό της
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Επιστρέφοταν στο οικογενειακό της.
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Όχι
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Ανάλογα με τις περιστάσεις
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Εξίσου όλοι
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Εξαρτώταν π.χ. Αν είχε απαιτήσεις ο γαμπρός.
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Προφορικά
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
Αν υπήρχε διαφορά μεταξύ δύο αδελφών γινόταν με λαχνό
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
Από τα ακίνητα το μισό. Τα κινητά τα έπαιρνε όλα.
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Οι στενοί συγγενείς του άντρα.
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Οι κόρες.
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Μπορούσε. Το ίδιο συνέβαινε και με τον αδελφό της μητέρας του.
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Αν δεν είχε καθόλου παιδιά.
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Παιδιά αδελφών.
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Όλα ήταν δικά του.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
