Βελημάχι Γορτυνίας
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Βελημάχι Γορτυνίας
Περισσότερα...
Αριθμός
79
Επαρχία
Γορτυνίας
Νομός
Αρκαδίας
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Όχι
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Όχι
Αν όχι, υπάρχουν μήπως οικογένειες που ανήκουν σε κάποια ή σε κάποιες από τις παραπάνω ομάδες; Πόσες περίπου;
Όχι
Ποιές διαλέκτους μιλούσαν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού;
Καμμία
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
Δύο 1879
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
Στην κοινότητα
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Ενα
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Δεν υπάρχουν στοιχεία: Περί πρίν το 1900
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Γεωργία κτηνοτροφία
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Δημητριακά (σιτάρι-κριθάρι, αραβόσιτος-βρώμη κλπ)
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Ολα για αυτοκατανάλωση
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Περίπου τα ίδια
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Όχι
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Όχι
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Από 50
Πόσοι απο τους κατοίκους του χωριού είχαν τέτοιους μεγάλους κλήρους;
Είκοσι (20)
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
30
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Ναι
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Από το 1940
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Όχι
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Όχι
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Όχι
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Όχι
Ποιους φόρους πλήρωναν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού; Σε ποιούς τους πλήρωναν;
Κοινοτικούς-στον εισπράκτορα
Ηταν συνηθισμένο οι κάτοικοι του χωριού να προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή για την εκτέλεση έργων που τυχόν ήταν αναγκαία στην κοινότητα (π.χ. χτίσιμο σχολείου, εκκλησίας, κατασκευή δρόμου κ.α ;
Ναι
Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όλους τους άνδρες; Απο ποιά ήλικία; Γυναίκες συμμετείχαν;
Ναι. Από 20 ετών μέχρι 60. όχι.
Αν κάποιος αρνιόταν να συμμετάσχει, τον τιμωρούσαν; Πως;
Ναι. Του επεβάλετο χρηματικό πρόστιμο.
Ήταν η αλληλοβοήθεια συνηθισμένο φαινόμενο ανάμεσα στις οικογένειες της κοινότητας; Σε ποιες κυρίως εργασίες ίσχυε: στις πιο επείγουσες γεωργικές εργασίες όπως π.χ τρύγος, θέρος ή σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες;
Ναι. Στις πιο επείγουσες.
Μήπως η αλληλοβοήθεια ήταν περισσότερο αναπτυγμένη μεταξύ των γυναικών; Για ποιες κυρίως δουλειές;
Στο ίδιο επίπεδο.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Μέχρι 10
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Μάνα-πατέρα
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον πατέρα του πατέρα του;
Παπού
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Τρανή
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Παπού
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Τρανή
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Με το όνομά του
Πώς προσφωνούσε η γιαγιά τα εγγόνια της;
Με το όνομά του
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Οχι
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Με το όνομά τους
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Μπάρμπα ή θείο
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Θεία
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Το ίδιο
Πώς προσφωνούσαν οι θείοι τα ανήψια τους;
Με το όνομά τους
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Γυιέ μου-κόρη μου
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Οχι
Πώς ονομάζοντν τα παιδιά απο άλλον πατέρα ή άλλη μητέρα;
Ξεναδέρφια
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Διπλάρια
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Συμπεθέρους
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Πατέρα
Πώς την πεθερά της;
Μάνα
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Κουνιάδο
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Πατέρα
Πώς την πεθερά του;
Μάνα
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Κουνιάδια
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Με το όνομά του
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Με το όνομά του
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Ανδρα μου, γυναίκα
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Του παπού από τον πατέρα. Της γιαγιάς από τον πατέρα, της μάνας. Μετά την περίπτωση, του πάππού και της γιαγιάς από πατέρα και μάνα.
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Οπως ανωτέρω στην ερώτηση
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Θέρος-χωράφι-τρύγος κλπ.
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Οτι και οι άνδρες (άρμεγμα-κούρεμα-σφάξιμο αρνιών τις γιορτές)
Αν στο χωριό υπήρχαν βιοτεχνίες περιγράψτε, αν είναι δυνατόν, ποια ήταν η συμμετοχή των γυναικών:
Αργαλειός -πλέξιμο-κέντημα
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Το χτίσιμο των σπιτιών
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Από 8 ετών περίπου οι ίδιες.
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Σύμφωνα με τα παλιά έθιμα (π.χ. Προικοσύμφωνα κλπ.). Έπρεπε να παντρευτούν πρώτα τα κορίτσια.
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
30 ετών επιτρεπτό.
Η συνήθεια ήταν ο γαμπρός και η νύφη να είναι απο το ίδιο χωριό; Αν όχι απο ποια χωριά διάλεγαν συνήθως τους γαμπρούς και απο ποια τις νύφες; Μπορείτε να τα ονοματίσετε;
Και από το ίδιο χωριό και από τα πιο κοντινά.
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Στο πατρικό. Ναι αποτελούσε προίκα της νύφης
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Ναι. Συνέβαινε ίσχυαν όλα τα ανωτέρω.
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Ναι
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Ισχύουν όλα τα παραπάνω. Ο χωρισμός επισπεύδετο από κάποια φιλονικία πουθα προέκυπτε από τις νυφάδες.
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Συνήθως ο μεγαλύτερος
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Οταν είχε μια κόρη
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Ναι
Τι γινόταν στις περιπτώσεις που η οικογένεια είχε δύο ή τρια κορίτσια; Για ποιο έπαιρναν το σώγαμπρο; Για το μεγαλύτερο; Για το μικρότερο;
Συνήθως για τη μεγαλύτερη
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Συνήθως εξ ίσου. Σπάνια η μεγαλύτερη.
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Το πατρικό
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Μέχρι τρίτα ξαδέλφια όχι
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Υπήρχε κώλυμα
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Όχι
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Ναι. Οικογενειακοί (φιλονικίες κλπ)
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Ο νονός του γαμπρού
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Ο κουμπάρος, συγγενείς του γαμπρού, της νύφης και όχι τον ίδιο νόνό
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Ισχύουν όλα τα παραπάνω
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Απαγορευόταν
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Όχι
Σε ποιες περιπτώσεις δυο άνθρωποι αποφάσιζαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Από διάφορα περιστατικά (συγκινιτικές στιγμές π.χ. Συμπολεμιστές)
Ποιες ήταν τότε οι αμοιβαίες υποχρεώσεις τους;
Τους συνδέανε κοινά αισθήματα φιλίας αυταπάρνησης συγγενικοί δεσμοί
Αδελφοποιτοί μπορούσαν να γίνουν μόνον οι άνδρες μεταξύ τους; Γυναίκα με γυναίκα ή γυναίκα με άνδρα μπορούσαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Ισχύουν όλα τα παραπάνω
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Ναι
Η προικοδοσία γινόταν προφορικά ή με προικοσύμφωνα; Πως ελέγοντο τα προικοσύμφωνα;
Με προικοσύμφωνα που λέγονταν και προικοχάρτια.
Μήπως εκτός απο τα προικοσύμφωνα γνωρίζετε να υπήρχε και κάποιο άλλο είδος γαμηλίων συμβολαίων;
Ναι. Συμφωνία για την τιμή της νύφης. Εάν αποδεικνύετο το αντίθετο, ο γαμπρός ζητούσε το λεγόμενο πανοπροίκι
Εκτός απο τα είδη οικοσυσκευής και το ρουχισμό τι άλλο έπαιρνε συνήθως ένα κορίτσι ως προίκα; -Χρήματα; Πόσα περίπου;
Από 1000 μέχρι 100000
Σπίτι; Επιπλωμένο;
Σπάνια περίπτωση
Που; Στο χωριό; Σε κάποια γειτονική πόλη;
Στο χωριό
Χωράφια;
Σπάνια. Και αν μέχρι 10 στρέμματα
Δέντρα; ζωα; καϊκια;
Μέχρι και 50 ζώα
Όλα τα κορίτσια μιας οικογένειας έπαιρναν την ίδια προίκα; Μήπως κάποιο απο αυτά (λ.χ η πρωτότοκη) έπαιρνε κατ έθιμο μεγαλύτερο μερίδιο;
Όχι. Η πρωτότοκη έπαιρνε μεγαλύτερο.
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Όχι
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Ναι. Στον πρώτο γυιό.
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Ισχύουν και οι ίδιες περιπτώσεις
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Είχε δικαίωμα
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Παρέμεινε στον άνδρα της
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Ναι. Το λεγόμενο κανίσκι. (που ήταν συνήθως ένα ζώο-τράγος-κρασί-ψωμί)το πήγαινε ο κανισκάρης στο σπίτι της νύφης, που θα έπρεπε να ήταν νέο παιδί)
Ποιος ακριβώς έδινε; Ο γαμπρός ή ο πατέρας του;
Ο γαμπρός
Πότε έδιναν την προσφορά; Πρίν απο το γάμο ή κατά τη στιγμή του γάμου;
(πριν από το γάμο την Παρασκευή συνήθως)
Ποιοι μοιράζονταν την προσφορά;
Οι συγγενείς της νύφης στο τραπέζι όπου θα γινόταν το Σάββατο το βράδυ.
Αν μια γυναίκα πέθαινε χωρίς να προλάβει να αποκτήσει παιδιά, μπορούσε ο γαμπρός να ζητήσει πίσω ο,τι είχε δώσει;
Όχι
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Συνήθως μετά το θάνατο του πατέρα χωρίς να αποκλειστούν και οι υπόλοιπες περιπτώσεις
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Συνήθως κληρονομούσαν ίσα μερίδια χωρίς να αποκλεισθούν και οι άλλες περιπτώσεις.
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Εναπόκειτο στη διάθεση του πατέρα
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Προφορικά συνήθως σπάνια η περίπτωση της διαθήκης
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
Ναι. Όταν διαφωνούσαν μεταξύ τους τα αδέλφια, καλούσαν ένα στενό τους συγγενή να ρίξει κλήρο.
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
Όλη η περιουσία
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Κανένας
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Μόνο οι κόρες του
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Ἰσχυαν και οι δυο περιπτώσεις
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Αν δεν είχε καθόλου παιδιά
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Κατά σειρά παιδιά αδελφών, ορφανά.
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Κληρονομούσε όλη την περιουσία.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
