Λογγάστρα Λακωνίας
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Λογγάστρα Λακωνίας
Περισσότερα...
Αριθμός
923
Κοινότητα
Λογγάστρα
Επαρχία
Λακεδαίμονος
Νομός
Λακωνίας
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Κεράσοβα, συνοικισμός. Σλάβων ποιμενικός τον κατέστρεψαν οι Τούρκοι. Λίγοι που διέφυγαν εγκαταστάθηκαν χαμηλότερα στο δασύ Λόγγο, είναι οι ιδρυτές της Λογγάστρας. Θέση ισχυρή προσέλκυε καταδιωκόμενους αρματολούς, Λάκωνες, Αρκάδες και άλλους. Αυτοί πύκνωσαν τον πληθυσμό της, τον ελάχιστο.
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Όχι
Αν όχι, υπάρχουν μήπως οικογένειες που ανήκουν σε κάποια ή σε κάποιες από τις παραπάνω ομάδες; Πόσες περίπου;
Όχι
Οι ομάδες αυτές κατοικούσαν, παλαιότερα, σε ιδιαίτερους οικισμούς (μαχαλάδες);
Όχι
Ποιές διαλέκτους μιλούσαν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού;
Στα πρώτα χρόνια οι Κερασοβίτες τη δική τους και δική μας μέχρι που αφομοιώθηκαν εντελώς με το Μοραϊτικο στοιχείο σε όλα.
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
Υπήρχαν στην περιοχή που κατέχει 19: (της Κεράσοβας 2,+1 της Λογγάστρας 7, και των καλλήων στα τσιφλίκια 10.10). Παλαιότερη ο Άγιος Νικόλας της Κεράσοβας.
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
Της Κεράσοβας και της Λογγάστρας στο σύνολο των κατοίκων. Οικογενειακές ήταν των τσιφλικιών.
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Της Κερασόβας 1, της Λογγάστρας 2 και 1 στο κάθε τσιφλίκι.
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Λειτούργησε το έτος 1879 πιθανώς.
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Εδέσποζε η γεωργία και η κτηνοτροφία, προστέθηκε και η δεντροφυτία εσπεριδοειδών. Αν στοχεύει η ερώτηση απάντηση, ποιες ήταν οι δραστηριότητες ενόψη του πολέμου, αληθεύει: να κατορθώσουν το μάξιμουμ παραγωγής τροφίμων για υπερβολικό αθέμιτο κέρδος.
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Λάδι, σιτάρι, αραποσίτι, κρασί, φρούτα, ιδιαίτερα το αχλάδι σε ποικιλίες διάφορες, και άλλα κτηνοτροφικά είδη.
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Για αυτοκατανάλωση μέρος από το λάδι και από δημητριακά και τα φρούτα με το κρασί. Για το εμπόριο το λάδι για όλους τους κατοίκους και τα δημητριακά και τα φρούτα μόνο για μερικούς.
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Συνεχίζονται όλες οι παλιές, υποβαθμίστηκε των δημητριακών, συμφέρει η αγορά. Αλλά προστέθηκαν, τα κηπευτικά, και αξιόλογο μετά το λάδι για τους μισούς κατοίκους είναι το εισόδημα από εσπεριδοειδή.
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Τσιφλίκι και βακούφι δεν ήταν ποτέ. Κεφαλοχώρι και καπατανάτο, ναι. Πρόκληση η πιο κοντινή στο Μυστρά, έδρα του Βοεβόδα.
Αν ήταν τσιφλίκι ή βακούφι ποιές οικονομικές υποχρεώσεις (δοσίματα) είχαν οι καλλιεργητές προς τους γαιοκτήμονες (τσιφλικούχους) ή τα μοναστήρια;
Όχι
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Είχαν χαρακτηριστεί τα 2/3 μετά το χωριό ως του Συρώτα, τα εύφορα, τα πρώην τσιφλίκια, γνωστά με κοινό τοπωνύμιο Κοζόμορος, περιοχή μας τώρα.
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Μεγάλος πραγματικά ο κλήρος περίπου 100 στρέμματα.
Πόσοι απο τους κατοίκους του χωριού είχαν τέτοιους μεγάλους κλήρους;
Δύο οικογένειες, οπλαρχηγοί και στην εξέγερση, συγγενείς μεταξύ τους.
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
50 στρέμματα
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Παλαιότερα είχε πέρι τις 20 στάνες γιδοπρόβατα, εκτός τα οικόσιτα, και οι 7 από δύο βόδια άρωσης.
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Υπήρξε από καταβολή Λογγάστρας. Είναι αδιανόητο χωριό θεμελειωμένο σελόγγους και ρουμάνια, χωρίς κτηνοτροφία.
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Όχι ποτέ δεν υπήρξαν στην περιοχή μας, ούτε τώρα υπάρχουν.
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Όχι
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Υπήρχαν τρείς περιορισμένης ακμής, χαληδουργική και λιοτρίβια και Κεράσοβας, και κεραμική εποχή της Λογγάστρα. Γνωστή κατά παράδοση και από τοπωνύμια η 1η, η 3η απολείψανα καμένου και προϊόντων.
Εξακολουθούν να λειτουργούν ή σταμάτησαν;
Όχι, η πρόοδος και χρόνος τις νέκρωσαν προ πολλού. Αναμνήσεις επιζούν αμυδρές, και τα τοπωνύμια και λείψανα είναι επαλήθευση.
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Υπήρξε γνωστή από παραδόσεις εγχώριες. Αρχή ήταν οι δύο Δημογέροντες, αιρετοί, αρμόδιοι για τα κοινά του χωριού και υπεύθυνοι να μετέχουν ως εκπρόσωποι της Κοινότητας στα ετήσια Συμβούλια του Μυστρά για τον καθορισμό της εισφοράς της κάθε κοινότητας. Συνεχίστηκε ο θεσμός της Δημογεροντίας και επί ανεξαρτησίας ως την σύσταση των Δήμων Κοινοτήτων (1833). Η Λογγάστρα πλαισιώθηκε τότε στο Δήμο Σπάρτης με εκπρόσωπο Πάρεδρο. Τώρα το 1912 είναι κοινότητα αυτοτελής.
Ποιους φόρους πλήρωναν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού; Σε ποιούς τους πλήρωναν;
Εκτός του χαράτσι επί Τουρκοκρατίας και ετήσια εισφορά πλήρωναν για τους μισθούς των αρματολών. Επί ανεξαρτησίας στο Δημόσιο έδιναν τη δεκάτη επί του λαδιού και των σιτηρών.
Σε πόσες κοινωνικές τάξεις χωρίζονταν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού και πως διακρίνονταν μεταξύ τους;
Σε τρείς, εύπορους, προικισμένους με εθνικές γαίες αγωνιστές, νοικοκυραίοι αγρότες και λίγους φτωχούς, όχι άπορους. Εντούτοις οι τομές μεταξύ τους δεν ήταν βαθειές, σμείγανε συμπεθέριαζαν. Διαφέρανε στο ντύσιμο στην επίδειξη γενικά και συνήθως ήταν αργόσχολοι, οι άλλοι από την ταπεινότητα.
Ηταν συνηθισμένο οι κάτοικοι του χωριού να προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή για την εκτέλεση έργων που τυχόν ήταν αναγκαία στην κοινότητα (π.χ. χτίσιμο σχολείου, εκκλησίας, κατασκευή δρόμου κ.α ;
Ήταν συνηθισμένο στα κοινωφελή έργα. Παράδειγμα προθυμίας το εξής: όταν λόγω αστάθμιστου βάρους κατέρευσε πριν το 1900 ο κουμπές της μεγάλης εκκλησίας, ενώ ο λαός και προεστοί μελετούσαν το θέμα, νέοι και νέες πήγαν στην πλαγιά του βουνού, εξώρυξαν πορολίθι και την άλλη μέσα από δύσβατα μονοπάτια μεταφέρανε όσο χρειαζόταν.
Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όλους τους άνδρες; Απο ποιά ήλικία; Γυναίκες συμμετείχαν;
Ήταν υποχρεωτική για τους άντρες μόνο από την εφηβική ηλικία ως τις αρχές των γηρατειών από παλιότερα. Αργότερα καθορίστηκε με νόμο από τα 18-60 έτος.
Αν κάποιος αρνιόταν να συμμετάσχει, τον τιμωρούσαν; Πως;
Συνετάσσετο από τον Πρόεδρο της κοινότητος.
Ήταν η αλληλοβοήθεια συνηθισμένο φαινόμενο ανάμεσα στις οικογένειες της κοινότητας; Σε ποιες κυρίως εργασίες ίσχυε: στις πιο επείγουσες γεωργικές εργασίες όπως π.χ τρύγος, θέρος ή σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες;
Ήταν πολύ παλιά συνήθεια μεταξύ συγγενών, φίλων και γειτόνων, όταν πίεζαν χρόνος καιροί, γεγονότα, σε αγροτικές εργασίες, στις ελιές, στο θέρο, στον τρύγο, συνήθως. Στο ξεφύλλισμα του αραποσίτου τα βράδια και στο στούμπισμα με το δύζυγο στο αλώνι και σε άλλες σπανιότερα.
Εκτός απο τις γεωργικές εργασίες σε ποιες άλλες περιπτώσεις ίσχυε η αλληλοβοήθεια (π.χ για το χτίσιμο των σπιτιών);
Σε άλλες δεν ίσχυε. Σπάνιο να συμπίπτουν οι ανάγκες. Αν, δεν είχε ο ένας σπίτι, πηγάδι, βόθρο και είχαν οι άλλοι δυνατή ήταν η βοήθεια μόνο. Αλλά ανειδίκευτοι να χτίζουν είναι επικίνδυνο, ενώ οι αγροτικές είναι ροή που συνεχίζεται κάθε χρόνο.
Μήπως η αλληλοβοήθεια ήταν περισσότερο αναπτυγμένη μεταξύ των γυναικών; Για ποιες κυρίως δουλειές;
Σπάνια πολύ η μεταξύ τους αλληλοβοήθεια. Αρκούσε σε όλα μόνη της η κάθε νοικοκυρά κάνοντας τη νύχτα, ημέρα. Μόνο σε ατυχήματα, στο ξάσιμο μαλλιών τα βράδια, και μια το χρόνο φορά στο πλύσιμο των ρούχων. Ύπνου σταρέματα πριν στερέψουν, τότε που δεν υπήρχε ύδρευση σε σπίτι.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Συνήθως μια οικογένεια μπορεί να αποτελούνταν από τον πατέρα και την μητέρα του άντρα, δηλαδή τα πεθερικά της νύφης και σε σπάνιες περιπτώσεις και από τα πεθερικά του γαμπρού.
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Πατέρα, μάνα, μανούλα και τα μωρά μαμά.
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον πατέρα του πατέρα του;
Παππού, παππούλη
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Κυρούλα, γιαγιά (σπάνια, νονά)
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Παππού, παππούλη
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Κυρούλα, γιαγιά
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Εγγόνα, εγγόνα ή με το όνομά τους
Πώς προσφωνούσε η γιαγιά τα εγγόνια της;
Όπως και ο παππούς.
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τους αδελφούς του;
Με το όνομά τους
Πώς τις αδελφές του;
Με το όνομά τους
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Πρωτογιός ή μεγάλος.
Για τη μεγαλύτερη αδελφή;
Πρωτοκόρη ή μεγάλη
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Με το όνομά τους ή με παρατσούκλι αν είχαν.
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Θείε ή Μπάρμπα
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Θεία ή θειά
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Θείε, μπάρμπα, θεία, θειά
Πώς προσφωνούσαν οι θείοι τα ανήψια τους;
Με το όνομά τους ή ανηψιέ, ανήψι, ανηψιά.
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Με το όνομά τους ή παιδί μου, γιέ μου, κόρη μου.
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Πρωτότοκος "διάδοχος" στερνοπαίδι.
Πώς ονομάζοντν τα παιδιά απο άλλον πατέρα ή άλλη μητέρα;
Μηλαδέρφια
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Διπλάρια ή μπινάρια
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Συμπέθερο, συμπεθέρα.
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Πατέρα ή πεθερέ
Πώς την πεθερά της;
Μητέρα, πεθερά
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Με το όνομά τους ή αδερφέ, αδερφή ή κυρίτση.
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Πατέρα ή πεθερέ
Πώς την πεθερά του;
Μητέρα ή πεθερα
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Ή με το όνομα τους ή κουνιάδε και κουνιάδα
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Γαμπρέ, παιδί μου ή με το όνομά του
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Όπως και ο άντρας της.
Πώς προσφωνούσαν το γαμπρό τα αδέλφια της νύφης;
Ή με το όνομά του ή γαμπρέ.
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Συνήθως με το όνομά της ή νύφη
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Με το όνομά της ή νύφη
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Με το όνομά τους ή γυναίκα ή ταίρι μου με το όνομά του ή άντρα μου.
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Στα πρώτα παιδιά αγόρι και κορίτσι έδιναν το όνομα παππού και γιαγιάς από πατέρα. Για τα άλλα όχι, σπάνια και από τους γονείς της μητέρας. Μπορούσε ο νονός να δώσει όνομα όποιο ήθελε στο παιδί, αν οι γονείς του είχαν εκπληρώσει το χρέος προς τους γονείς του.
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Για τον άντρα ασχολία ήταν οι αγροτικές, βαρείες, με διακοπές όμως: όργωμα, σπορά, κλάδος, ξελόγγωμα, θέρος, κουβάλημα, αλώνισμα με τα άλογα τότε και μάζεμα της ελιάς με το κρύο, κουβάλημα με τα ζώα κλπ. Για την γυναίκα ασχολία οι δουλειές του σπιτιού όλες πρωί ως το βράδυ και φροντίδα για τα παιδιά όσο ήταν μικρά.
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Μετείχε στις πιο ελαφρές, αν κάποιο είχε να φροντίζει για τα παιδιά, στο βοτάνισμα, στο θέρο, στο πότισμα, στις ελιές, τρύγο κλπ.
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Καθάριζαν το μαντρί, βοήθαγαν στον κούρο του κοπαδιού, στο άρμεγμα, στο τυροκόμισμα, πήγαιναν το τυρί στους δικαιούχους και στο μπακάλη. Αναγκαία η βοήθεια ήταν και όταν γεννούσαν τα ζωντανά.
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την αλιεία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Δεσμούς δεν έχουμε με την θάλασσα, απέχουμε όσο ο Ταΰγετος από τον Πάρνωνα
Αν στο χωριό υπήρχαν βιοτεχνίες περιγράψτε, αν είναι δυνατόν, ποια ήταν η συμμετοχή των γυναικών:
Αυτές που είχε άλλοτε το χωριό και αυτή που συνεχίζεται δεν άρμοζαν στην γυναίκα: λάσπη, λάδια (σε αυτές ούτε σήμερα δεν πέρασε, μετά τις τόσες άλλες αλλαγές, η γυναίκα).
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Τις βαρειές από τις γεωργικές, το άνοιγμα πηγαδιού, το πετάλωμα, το σκάρο το χειμώνα, το άνοιγμα τάφρων, δουλειά στην οικοδομή, ιδιαίτερα το χτίσιμο, το ξύλευμα για την θέρμανση, υλοτομία κορμών για οικοδομή.
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Από τα 13 τα αγόρια βοήθεια σε ελαφριές αγροτικές δουλειές, να φυλάνε τα ζωντανά στην βοσκή κλπ. Τα κορίτσια βοήθεια στην μητέρα να σκουπίσει, να ταΐσουν τις κότες, να φέρουν νερό να προσέχουν τα μικρά, αν υπάρχουν αδέρφια, να πάνε ή να φέρουν είδηση.
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Γραφικά τα έθιμα από τον αρραβώνα ως τη στέψη: δώρα του γαμπρού, δώρα "κακίσκι" των συγγενών στο γαμπρό, πυροβολισμοί πριν και μετά τη στέψη, μέλωμα της πόρτας πριν ή νύφη πατήσει το κατώφλι του γαμπρού, ασήμωμα των προικιών, συνήθεια να κλέβουν της νύφης καλεσμένοι μικροπράγματα του γαμπρού φεύγοντας, φύλακες όμως στην εξώθυρα της αυλής ερευνούσαν και τα κρατούσαν, συνέπεια τα γέλια. Ακολουθούσαν γλέντι τραπέζι. Μετά τον πυροβολισμό του γαμπρού μηνούσε την αγνότητα της νύφης.
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
Κατάλληλη την ηλικία θεωρούσαν για τα κορίτσια το 17ο ως το 20ο έτος, και για τους νέους το 20ο ως το 25ο. Δεν ήταν επιτρεπτό ούτε συνηθισμένο, όμως συνέβη σπάνια από ανάγκη, αναπηρία ή φιλαργυρία.
Η συνήθεια ήταν ο γαμπρός και η νύφη να είναι απο το ίδιο χωριό; Αν όχι απο ποια χωριά διάλεγαν συνήθως τους γαμπρούς και απο ποια τις νύφες; Μπορείτε να τα ονοματίσετε;
Το πιο συνηθισμένο ήταν, ίσχυε ο κανόνας "παπούτσι από τον τόπο σου και ας είναι και μπαλωμένο". Υπήρχαν και εξαιρέσεις, επιλογή γινόταν και από τα κοντινά χωριά και πιο πέρα: Τρύπη Βάρσοβα, Σποτιάνος, Βορδώνια κλπ.
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Συνήθως στο πατρικό του γαμπρού, σπάνια στης νύφης, δεν ήταν σπάνιο σε νεόχτιστο δικό της, αλλά και σε ενοικιασμένο ή σε προικιό της νύφης.
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Συνέβαινε, όταν ευρύχωρο ήταν το πατρικό ή αν τα αγόρια ήταν δύο ή τρία τα πολύ και αν δεν αποχτούσαν πολλά παιδιά. Να συγκατοικούν, να συνεργάζονται, να τρώνε στο ίδιο τραπέζι, τα ίδια φαγητά τότε, θα ήταν η ιδεώδης ανθρώπινη κυψέλη. Συγκατοίκησαν στη Λογγγάστρα, αλλά ως ότου αποκτήσουν δική τους (κατοικία) ο κάθε αδερφός.
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Την κρατούσαν όσο χρόνο ήταν ανύπαντρα και κάπου από την πατρική στέγη, καθένα στήριζε ελπίδες στους άλλους. Έως τότε υπάρχει ανοχή και αδιέξοδο, καθένας στηρίζει τις ελπίδες στους άλλους. Όταν οικογένεια έχει δική του, αιχμαλωτίζει αγάπη, ενδιαφέροντα, προσήλωση, αυτοθυσία, τα παιδιά και η γυναίκα.
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Ο θάνατος του πατέρα σπάνια ήταν αφορμή να χωρίσουν τα αδέρφια. Συνηθέστερα και πιο πιεστική αιτία χωρισμού, ή αύξηση των μελών τους σε βαθμό που δε θα χωρούσαν όλοι. Δεν ήταν σπάνια και η αιτία χωρισμού η διχόνοια και η ασυμφωνία.
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Αυτό που προτιμούσαν οι γονείς, ή αν δεν δεχόταν όποιο άλλο, που θα συμφωνούσε και η γυναίκα του, ή όποιο κορίτσι που θα συμφωνούσε και ο άντρας της.
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Σώγαμπρο η οικογένεια έπαιρνε, όταν η κόρη τους ήταν μοναχοπαίδι, και όταν είχε και άλλα παιδιά. Μακριά εγκατεστημένα μακριά τους και έμεναν μόνο με το ένα κορίτσι, και όταν κοντά τους έμενα, αλλά δεν ήθελαν συγκατοίκηση με τα πεθερικά, ούτε νυφάδες, ούτε οι γαμπροί.
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Πήγαιναν σπάνια πλεονέχτες, αλλά και όταν η κόρη μοναχοπαίδι, ήταν καλλονή και με πολλά άλλα χαρίσματα, αλλά δεν ήθελε να αποχωριστεί από τους γονείς της.
Τι γινόταν στις περιπτώσεις που η οικογένεια είχε δύο ή τρια κορίτσια; Για ποιο έπαιρναν το σώγαμπρο; Για το μεγαλύτερο; Για το μικρότερο;
Συνήθως για τη μικρή, εμπόδιο η νοοτροπία: "Δεν παντρεύεται η μικρή, αν δεν παντρευτεί η μεγάλη". Έτσι πρώτα έδιωχναν την μεγάλη και έμενε η μικρή με το σώγαμπρο.
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Προϋπόθεση, για να μπορέσει να συντηρήσει ο σώγαμπρος οικογένεια ήταν να δώσει ο πεθερός ένα μέρος της προίκας αλλά και δίκαιοι να πάρει η κόρη του, η γυναίκα του σώγαμπρου, μερίδιο και από την διανομή, εφόσον αυτή θα συντηρούσε τους γονείς.
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Άγνωστη και για τους πιο παλαιούς κατοίκους της Λογγάστρας τέτοια περίπτωση. Ήταν ταπείνωση να αντικαθηστά το πατρικό του με του πεθερού αυτός και οι απόγονοί του. Μόνο ανεκτό ήταν το πρώτο αγόρι του να παίρνει το όνομα όχι του πατέρα του, αλλά του πεθερού.
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Δεν μπορούσαν τα πρώτου και δευτέρου βαθμού εξαδέλφια. Για τα άλλα, τα τρίτα και τα τέταρτα είχε αποφανθεί ο λαός: "Τρίτα και τέταρτα πάρτα και πέταχτα", δεν είναι συγγένεια με νοσηρές συνέπειες. Επιτρέπεται από τον τρίτο, τον ευλογεί και η εκκλησιά.
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Για τα δεύτερα όπως υπάρχει κώλυμα τώρα, υπήρχε από το παρελθόν. Γνώριζαν και τότε γιατί δεν πρέπει.
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Ναι και όχι, η συνεπωνυμία δεν είναι πάντοτε συγγένεια. Είναι συγγένεια, αν κοινός είναι ο πρόγονος, ειδάλλως δεν είναι συγγένεια. Επιτρέπεται ο γάμος.
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Σπάνια, όσο και οι κομήτες, φαίνονται στον ουράνιο στερέωμα. Αιτίες η μοιχεία, βάρβαρη μεταχείρηση, ασυμφωνία χαρακτήρων, ανικανότητα και η στείρωση χωρίς συνέπεια το διαζύγιο, αλλά την υιοθεσία.
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Στεφάνωνε τους πλείστους. Ο νονός του γαμπρού, της νύφης πολύ σπάνια. Και στην περίπτωση που είχαν πεθάνει νονός και νονά στεφάνωναν οι απόγονοι.
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Το πρώτο παιδί βάφτιζε όποιος στεφάνωσε το ζευγάρι. Άγνωστη η συνήθεια στη Λογγάστρα και σε ολόκληρη την περιοχή ο ίδιος νονός να βαφτίζει τα παιδιά όλα της ίδιας οικογένειας, και περίεργη.
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Στην περίπτωση που άλλαζε κουμπάρο ζητούσε ασφαλώς κάποιον καλύτερο, φίλο, συγγενή, πλούσιο και μάλλον ισχυρό για προστασία. "Φίλο φτωχό και κουμπάρο πλούσιο και ισχυρό".
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Περίεργο. Δεν επιτρεπόταν γάμος μεταξύ οικογενειών που είχαν δεσμούς κουμπαριάς, το αντιμετώπιζαν ως γάμο αιμομειξίας, που δικαιολογημένα απαγορεύεται για τα δυσάρεστα στην υγεία των απογόνων.
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Ούτε και στην περίπτωση αυτή επιτρεπόταν μεταξύ τους γάμος, ίσως με την αντίληψη πως ο κοινός νονός ήταν και για τα δύο κοινός και πατέρας.
Σε ποιες περιπτώσεις δυο άνθρωποι αποφάσιζαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Αποφάσιζαν προπάντων φίλοι, που ήθελαν πιο συνεσφιγμένο το δεσμό, σε βαθμό που προσεγγίζει την αδερφική αγάπη, και με εχθρούς ακόμη μετά την συμφιλίωση και μεταξύ αγνώστων μετά την γνωριμία τους. Όχι σπάνια με αλλοεθνείς γείτονες και αγαθούς Τούρκους. Αποκορύφωμα αδερφοποίησης ήταν μεταξύ κλεφτών και μεταξύ αρματολών.
Ποιες ήταν τότε οι αμοιβαίες υποχρεώσεις τους;
Πέρα από την αγάπη και προσήλωση, αυτόκλητη όφειλαν να είναι αμοιβαία μεταξύ τους βοήθεια, συμπαράσταση, προστασία και υπεράσπιση μέχρι αυτοθυσία όσο και όπως όταν απειλείται η ζωή αδερφού και οικογένειάς τους.
Αδελφοποιτοί μπορούσαν να γίνουν μόνον οι άνδρες μεταξύ τους; Γυναίκα με γυναίκα ή γυναίκα με άνδρα μπορούσαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Αδελφοποιτοί παντού στην Ελλάδα μεταξύ των Ελλήνων ήταν άντρες μόνο με άντρες και γυναίκες μόνο με γυναίκες.
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Γνωστός ο θεσμός στους Βυζαντινούς χρόνους συνεχίζει και επι Τουρκοκρατίας σε μορφή λαμπρότερη σε πόλεις και χωριά. Η μεγάλη φροντίδα της οικογένειας που είχε κορίτσια ήταν και στη Λογγάστρα να ετοιμάζει, να συγκεντρώνει, την προίκα τους, κινητά και ακίνητα.
Η προικοδοσία γινόταν προφορικά ή με προικοσύμφωνα; Πως ελέγοντο τα προικοσύμφωνα;
Συνηθέστερη στο χωριό και στα άλλα ήταν η προικοδότηση χωρίς προικοσύμφωνο, ενώπιον μαρτύρων. Οι λόγοι που το απόφευγαν ήταν τα έξοδα και η έλλειψη ΙΚΑ για την σύνταξή του. Κόπια έλεγαν το προικοσύμφωνο.
Μήπως εκτός απο τα προικοσύμφωνα γνωρίζετε να υπήρχε και κάποιο άλλο είδος γαμηλίων συμβολαίων;
Οι παραδόσεις μας περιορίζονται μόνο σε αυτόν τον όρο. Η προίκα ήταν όρος για ακίνητα και κινητά, τα προικιά. Σήμαινε μόνο τα είδη ρουχισμού και οικοσκευές.
Ποιοι συνέτασσαν και ποιοι υπέγραφαν τα προικοσύμφωνα;
Τα συντάσανε αρμόδιοι στις πόλεις και κομοπόλεις. Στα χωριά αυτοί που γνώριζαν, από τους λίγους, γραφή και ανάγνωση.
Εκτός απο τα είδη οικοσυσκευής και το ρουχισμό τι άλλο έπαιρνε συνήθως ένα κορίτσι ως προίκα; -Χρήματα; Πόσα περίπου;
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, γρόσια, άγνωστο πόσα. Επί ανεξαρτησίας η μητέρα μου, κόρη εύπορου, πήρε 5.000 δρχ το 1900.
Σπίτι; Επιπλωμένο;
Σπάνια έδιναν προίκα σπίτι και σπανιότερα επιπλωμένο.
Που; Στο χωριό; Σε κάποια γειτονική πόλη;
Στο χωριό και στα γειτονικά.
Χωράφια;
Καπετανάτο στα χρόνια της Σκλαβιάς και στον Αγώνα, είχε εθνικές γαίες και ικανοποιούσες τις απαιτήσεις, τις αξίες, όλες.
Δέντρα; ζωα; καϊκια;
Και σε δέντρα, ικανοποιητική ήταν η ανταπόκριση.
Όλα τα κορίτσια μιας οικογένειας έπαιρναν την ίδια προίκα; Μήπως κάποιο απο αυτά (λ.χ η πρωτότοκη) έπαιρνε κατ έθιμο μεγαλύτερο μερίδιο;
Έπαιρναν την ίδια προίκα αν ήταν μερίδια διανομής. Αν ήταν προίκα, ήταν ανάλογα με τις απαιτήσεις και την αξία του γαμπρού και σε συνάρτηση με τα προτερήματα της κόρης. Προνόμια δεν ίσχυαν.
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Οι γενεές του χωριού του εικοστού αιώνα δεν γνώρισαν ούτε άκουσαν να είχε συμβεί τον προηγούμενο τόση εύνοια για το ένα παιδί και τόση αδικία για όλα τα άλλα.
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Συνέβαινε αυτό με την θέληση των αγοριών που ενδιαφέρονταν για την όσο ήταν δυνατό, καλύτερη αποκατάσταση των αδερφάδων. Στην δεύτερη περίπτωση εύνοια δεν υπήρχε, όλοι οι αδερφοί έπαιρναν ίσο μερίδιο.
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Είχαν υποχρέωση και οι αδερφοί να συνεισφέρουν για τις αδερφές, αν είχαν. Στην περίπτωση που ο πατέρας είχε πεθάνει, η υποχρέωση μεγαλύτερη, για όλους, πάση θυσία όλοι να συνεισφέρουν πρόθυμα είχαν καθήκον.
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Θα είχε δικαίωμα, αν δεν είχε δώσει ενυπόγραφη παραίτηση από πατρική και μητρική περιουσία. Μπορούσε να πάρει και από αδελφό και αδελφή, άτεκνους, ή τα παιδιά της, αν αυτή είχε πεθάνει.
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Επιστρεφόταν στους γονείς της και στα αδέλφια της. Μέρος αυτής έμενε στον άντρα της. Τα 3/4 νομίζω αυτής.
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Τέτοιου είδους προσφορά είναι ασυνήθιστη σε όλη την περιοχή μας, πράγματα άλλα χρήσιμα και αναμνηστικά. Η προσφορά λεγόταν "χάρες του γαμπρού". Αλλά και τα πεθερικά έδιναν χάρες μόνο στην νύφη.
Ποιος ακριβώς έδινε; Ο γαμπρός ή ο πατέρας του;
Έδιναν και οι δύο, γαμπρός και πατέρας.
Πότε έδιναν την προσφορά; Πρίν απο το γάμο ή κατά τη στιγμή του γάμου;
Την έδιναν πριν ή την ώρα του γάμου, πριν την στέψη ή την πρόσφεραν οι ίδιοι, οι δωρητές, ή την έστελναν με νέα παιδιά.
Ποιοι μοιράζονταν την προσφορά;
Τους είχε ορίσει ο γαμπρός, στη κάθε χάρη ήταν γραμμένο το όνομα του παραλήπτη: δηλαδή ποια είναι για τον πεθερό, τα κουνιάδια, την πεθερά, τις κουνιάδες.
Αν μια γυναίκα πέθαινε χωρίς να προλάβει να αποκτήσει παιδιά, μπορούσε ο γαμπρός να ζητήσει πίσω ο,τι είχε δώσει;
Μπορούσε να τα ζητήσει, αλλά και υποχρεωμένος ήταν να επιστρέψει την προίκα, αφού κρατούσε το καθιερωμένο ποσοστό.
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Έπαιρνε συνήθως το κάθε αγόρι το μερίδιο μετά το γάμο του, εφόσον οι γονείς ήταν συναιτοί και ευαίσθητοι. Αντίθετα όταν δύστροποι ήταν, αδιανέμητη την κρατούσαν ως τα γεράματα. Συνέπεια, όχι σπάνια, αυτή της αντίληψης ήταν να μείνει αδιανέμετη και μετά θάνατο. Συνέπεια τη καθυστέρηση, όχι σπάνια, ήταν και περιστάσεις εμπόδιο στην έγκαιρη διανομή.
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Δίκαιο ήταν μεγαλύτερο να πάρουν μερίδιο ο πρωτότοκος που εργάστηκε περισσότερο και αυτός που θα γεροκομούσε τους γονείς. Και πράγματι ίσχυε αυτό και ισχύει ακόμη.
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Το μερίδιο ως προίκα για τα κορίτσια είναι αστάθμιστο, γιατί η προίκα είναι παζάρι γι' αυτόν που δίνει: για τη μια αναγκάζεται να δώσει περισσότερα για την άλλη λιγότερα. Ως μερίδιο όμως θα έπαιρνε ίσο με τους αδερφούς και τις αδερφές.
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Προφορικά ή γραπτά σε ανεπίσημο χαρτί. Αργότερα σπάνια γινόταν χωρίς διαθήκη έγκυρη η μεταβίβαση.
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
(Από τους Ομηρικούς χρόνους ο κλήρος δίνει λύση σε ασυμβίβαστες διαφορές). Ίσχυε και τότε οσάκις διαφωνούσαν τα αδέρφια στην διανομή ακίνητης περιουσίας, πατρικής και μητρικής, και μεταξύ εξαδέλφων.
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
Αναλογούσε μερίδιο και στη μητέρα ίσο με των παιδιών της, αν δεν υπήρχε διαθήκη. Με διαθήκη θα της άφηνε μεγαλύτερο, με τη σκέψη πως κάποιο από τα παιδιά τους θα την γεροκομούσε με την ελπίδα πως θα ευνοηθεί από το μερίδιό της.
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Αν δεν είχα παιδιά, κληρονομούσαν η γυναίκα του, οι αδερφοί του και οι αδερφές του, και γιαυτούς που δεν ζούσαν κληρονομούσαν τα παδιά τους.
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Μόνο οι κόρες του ήταν κληρονόμοι του και μόνο αυτές κληρονομούσαν όλη την πατρική περιουσία.
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Μπορούσε το παιδί να κληρονομήσει και τον πατέρα του και της μητέρας τον αδελφό στην περίπτωση αυτή, αν ο θείος είχε πεθάνει χωρίς να αφήσει διαθήκη και είχαν πεθάνει οι γονείς του παιδιού, εφόσον αυτοί ήταν οι πλησιέστεροι συγγενείς.
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Σε καμία περίπτωση ζευγάρι στο χωριό, που είχε μόνο κορίτσια, δεν υιοθέτησε ξένο παιδί. Αποφάσιζε μόνο αν άτεκνοι ήταν. Άλλωστε παντρεύοντας τα κορίτσια του θα είχε γαμπρούς, παιδιά νέα, όσα και κορίτσια.
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Προτιμητέα πρέπει να ήταν ορφανά από φιλανθρωπία μάλλον, αλλά και συγγενών σπάνια, σκεπτόμενοι πως κάποτε αυτά "θα μάθαιναν ποιοι είναι οι γονείς του" με συνέπεια, να μην αισθάνονται στοργή με προσήλωση στην ξένη αγκαλιά.
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Το δικαίωμα κληρονομίας καθόριζε η συμφωνία γονέων και υιοθέτη. Αν δεχόταν πλήρη αποξένωση με δικαίωμα στον υιοθέτη να δίνει το επώνυμο του στο παιδί. Αυτό ήταν ο μόνος κληρονόμος του.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
