Λιλή
Ενότητα:
Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
Όνομα χωριού
Λιλή
Περισσότερα...
Αριθμός
1379
Κοινότητα
Παραποτάμου πρώην (Τσαγαλί)
Νομός
Τρικάλων
Ποιό είναι το παλαιότερο όνομα του χωριού (αν υπάρχει);
Ονομαζόταν (Βενέτι) που πήρε το όνομα απο πρωτοκατοίκησιν απο τη Βενετία της Ιταλίας πριν το 1900 που έως τρία χρόνια δεν τον είχαν ανακαλύψει που κατοικούσε εκεί οι αφεντάδες των περιχώρων που ονομάζετο αυτός έκτοτε Βενέτης εξ ου και το όνομα του χωριού (Βενέτι) κατα το 1908 ο τσιφλικάς του χωριού Τσιτσόπουλος Κων/νος έκτισε δύο μεγάλα σπίτια για δέκα οικογένειες Κολίγων και το χωριό έκτοτε το ονόμασε (Λιλή) εις το όνομα της μοναχοκόρης του Ευαγγελίας Χαϊδευτικά Λιλή την οποία παντρεύτηκε ο Ζαβιτσιάνος υπουργός Γεωργίας επί Βενιζέλου
Μήπως το χωριό κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες (πχ.χ Ποντίους, Μικρασιάτες ή άλλους - ποιούς; ) ή Σαρακατσάνους, Αρβανίτε, Πομάκους ή άλλες ομάδες;
Πρώτος κάτοικος υπήρξε ο άνω Βενέτης και δύο πρώτες οικογένειες η μια απο τα χάσια που ονομάζονταν Θ. Χασιώτης και η άλλη απο τα Άγραφα που ονομάζονταν Σωτήριος Τσουφήλος και οι υπόλοιποι γκαρακούνηδες από τον παραπόταμου
Αν όχι, υπάρχουν μήπως οικογένειες που ανήκουν σε κάποια ή σε κάποιες από τις παραπάνω ομάδες; Πόσες περίπου;
Ουδέν
Οι ομάδες αυτές κατοικούσαν, παλαιότερα, σε ιδιαίτερους οικισμούς (μαχαλάδες);
Πάντως οι περισσότεροι προέρχονταν απο τα χωριά των γύρω βουνών της Θεσσαλίας
Ποιές διαλέκτους μιλούσαν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού;
Την καθαρά Ελληνικήν ουδείς βλάχος
Πόσες εκκλησίες υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό; Μήοως ξέρετε πότε είχε χτιστεί η πρώτη;
Το χωριό δεν είχε Εκκλησία. Εκκλησιάζονταν στον παραπόταμο όπου υπάγονταν κοινοτικώς στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου αλλά απο το χίλια εννιακόσια εξήντα τέσσερα απόκτησε και λειτουργεί δική του εκκλησία των Αγίων Αναργύρων
Σε ποιούς ανήκαν; Μήπως ήταν οικογενειακές;
Η εκκλησία μας έγινε απο συνεισφορές των κατοίκων και απο το μίσθωμα των 26 στρεμμάτων αγροτών και συνεισφορές των γύρω κατοίκων. Μόνο την πλάκα της Αγίας Τραπέζης πρόσφερε ο Δεσπότης Τρικάλων Διονύσιος
Πόσα νεκροταφεία υπήρχαν παλαιότερα στο χωριό;
Και μέχρι που έγινε η εκκλησία μας τους πεθαμένους μας τους πηγαίναμε στο νεκροταφέιο στον παραπόταμο.
Πότε για πρώτη φορά λειτούργησε σχολείο στο χωριό;
Το Σχολείο μας Λειτούργησε απο το 1938
Ποιές ήταν οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων γύρω στα 1940;
Οι δουλειές των κατοίκων ήταν κυρίως γεωργοκτηνοτροφικές. Το κάθε σπίτι εκτός που καλλιεργούσε τον μικρόν του κλήρον των 27 στρεμμάτων, κρατούσε και 5-10 αγελάδια και λίγα πρόβατα και κατόρθωνε για να ζει τα δε αγελάδια ήταν ντόπιας ράτσας και τα αρσενικά χρειαζόντουσαν στα αροτριώντα και τα οποία διατηρούσαν την αγέλη του χωριού.
Αν υπήρχε γεωργία, ποια κυρίως προϊόντα καλλιεργούντο;
Τα κύρια προϊόντα ήταν το σιτάρι και το αραβοσίτι. Το σιτάρι δεν πρόκοβε και τόσο και δεν έφτανε το γεωργό για να θρέψει την οικογένειά του, το ψωμί του το εξασφάλιζε απο το καλαμπόκι. Πολλές οικογένειες το περνούσαν εις αυτό. Όταν γίνονταν ανομβρίες δεν υπήρχαν τα τεχνικά μέσα που υπάρχουν σήμερα στις ανωμβρίες. Δεήσεις προς τον Θεό έκαμε ο κόσμος για να του βρέξει
Ποιά από τα γεωργικά προϊόντα προορίζονταν για αυτοκατανάλωση και ποιά για το εμπόριο;
Ότι περίσσευε απο το σιτάρι κυρίως απο το καλαμπόκι ενώ το μετρούσε και το υπόλοιπο το πολούσε προς συτήρηση. Ολίγα αρνιά και πρόβατα ή καμιά αγελάδα ή αν του περίσσευε και κανένα βόδι ή άλογο και κυρίως τον λόγο είχαν τα γαϊδούρια που σήμερα η τεχνολογία τα εξαφάνισε.
Σήμερα ποιά προϊόντα καλλιεργούνται στην περιοχή; Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες; Αν υπάρχουν νέες, από πότε περίπου έχουν αρχίσει;
Μετά την λήξιν των μαύρων χρόνων απο το 1950 πέρασε ο παλίος ο άνω κόσμος και μας κόπιασε ένας καινούριος που με την τεχνολογία του μας έκαμε αυτάρκεις. Οι παλαιοί σπόροι έπαψαν πια και κόπιασαν καινούριοι στην επιστήμη που αποδίδουν το καλαμπόκι μέχρι 1700 κιλά το στρέμμα και το σιτάρι και μέχρι 800 κιλά, ενώ παλιότερα απέδιδε το στρέμμα σιτάρι μέχρι πενήντα κιλά και καλαμπόκι 100 κιλά το πολύ.
Παλαιότερα το χωριό ήταν τσιφλίκι, βακούφι ή κεφαλοχώρι;
Παλαιότερα οι λίγοι κάτοικοι του χωριού ζούσαν κρυφά στο δασομένο μέρος αυτό. Απο το 1908 περιήλθον στον Τσιφλικά Τσιτσόπουλο Κ., ως καινούριο χωριό
Αν ήταν τσιφλίκι ή βακούφι ποιές οικονομικές υποχρεώσεις (δοσίματα) είχαν οι καλλιεργητές προς τους γαιοκτήμονες (τσιφλικούχους) ή τα μοναστήρια;
Ήταν καθαρό Τσιφλίκι με άλλα δύο γειτονικά του χωριά. Τη σημερινή πηγή (Σουλιάνα)και τη Λυγουριά (Γουρζι). Σαν τους έζησα κι εγώ αυτούς τους Τουρκοσπαρμένους και προσκυνημένους που έπαιρναν απο τον κολίγα το τρίτο μέρος της σοδιάς, που οι σοδιές συγκεντρώνονταν σε ένα μέρος για να μην μπορεί ο κολίγας για να κλέβει που είχε για φύλακά του ο αφέντης έναν αγροφύλακα που ονομάζονταν (χαβαλές). Έτρεμεν ο κόσμος μπροστά τους. Τους περνούσαν για βασιλιάδες και κανένας απο τους κολίγας δεν τους άρεσε.Τον έδιωχναν και τριγύριζαν οι κολίγοι σαν τους γύφτουςστους δρόμους. Και αν δεν έκαμαν την παρουσία τους οι κομμουνηστές στη Ρωσία θα τα είχαμε ακόμη τα σκυλιά αυτά να μας ρουφούν το αίμα. Πάντως και συνεχίζουν να μας κυβερνούν κατ άλλον τρόπον. Δεν ξεβρώμισε ο τόπος μας ακόμη, γιατί το θέλουν οι μπαρμπάδες.
Υπήρξαν μήπως ποτέ τα χτήματα της περιοχής εθνικές γαϊες;
Όχι
Απο πόσα στρέμματα και πάνω ένας κλήρος εθεωρείτο μεγάλος;
Η μοιρασιά στα χωριά έγινε κατά δίκαιο τρόπο. Δικαιώθησαν 22 κληρούχοι απο 27 στρέμματα
Σήμερα ποιο είναι το μέγεθος ενός μέσου γεωργικού κλήρου;
Σήμερα έχει κορνιτοποιηθεί ο κλήρος στους κληρονόμους. Το 1963 κάναμε αναδασμό και απαλοτρίωση και φέραμε τον κλήρο πάλι στα 22 στρέμματα
Υπήρχε στο χωριό κτηνοτροφία;
Παλαιότερα διατηρούσε η κάθε οικογένεια κτηνοτροφία ολιγόποση ίσα ίσα για να ζει. Τώρα όμως μένουν μόνον τρεις οικογένειες που ασχολούνται.
Πότε άρχισε να υπάρχει οικόσιτη κτηνοτροφία στο χωριό;
Μετά τη λήξη των μαύρων χρόνων που βγήκε η τεχνολογία και έφερε …τα επαφανιακά νερά
Υπήρχαν τσελιγκάτα στην περιοχή; Πόσα; Εξακολουθούν να υπάρχουν;
Προ του 1920 υπήρχε κάποιος Τσέλιγκας βλάχος απο το βλαχοχώρι Τρικάλων (Γουρδίκη) Αθανάσιος Χαλιαμάνας που διατηρούσε γύρω του 300-600 γιδοπρόβατα, που κατέιχε το μεγαλύτερο μέρος της εκτάσεως του χωριού απο τον Τσιφλικά. Αλλά κατά την απαλοτρίωση εξεδιώχθη
Μήπως οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την αλιεία;
Όχι εκτός ερασιτεχνική στα γύρω ποτάμια για συντήρηση των αναγκών τους. Στους ποταμούς Κορταϊκό - Ανάποδο και Πηνειό
Μήπως παλαιότερα υπήρχαν στο χωριό οργανωμένες βιοτεχνίες; (εννοείται ως κύρια και συστηματική απασχόληση μιας μερίδας των κατοίκων του χωριού). Τί είδους βιοτεχνίες ήταν;
Ουδέν
Μήπως οι παλαιότεροι θυμούνται ή γνωρίζουν στοιχεία σχετικά με προηγούμενη κοινοτική οργάνωση, τυχόν ύπαρξη κοινοτικών αρχόντων και κοινοτικών συμβουλίων;
Ναι. Νομίζω πιο καλύτερη οργάνωση ήχαν παλαιώτερα. Είχανε τους Δήμους που εκλέγονταν Δήμαρχοι και στα χωριά. Πολλά χωριά μαζί απο είκοσι και πάνω που έμεναν αυτές οι ονομασίες ακόμη. Τα δικά μας εδώ τα γύρω χωριά υπάγονταν στο Δήμο Πιαλείων. Πιο πάνω στα βουνά υπήρχε ο Δήμος Αιθήκων. Πιο προς τα Άγραφα ο Δήμος Γόμλων και ούτω καθ εξής οι οποίοι Δήμοι σήμερα δεν υπάρχουν. Έγιναν οι κοινότητες κάθε χωριό ή και δύο - τρία μαζί.
Ποιους φόρους πλήρωναν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού; Σε ποιούς τους πλήρωναν;
Κάτι πλήρωναν προς Δήμους. Δεν γνωρίζω και τόσο καλά όπως και σήμερα πληρώνουμε στις κοινότητες.
Σε πόσες κοινωνικές τάξεις χωρίζονταν παλαιότερα οι κάτοικοι του χωριού και πως διακρίνονταν μεταξύ τους;
Στο κάθε χωριό διακρίνονταν οι πιο προοδευτικοί που ήταν αυτοί ολιγοστοί που αποτελούσαν τα λεγόμενα αρχοντόσπιτα. Είχαν δε το προτέρημα αυτοί οι αρχοντονοικοκυράδες ως πρώτη αρετή τη φιλοξενεία και τη βοήθεια στους αδύνατους. Ε΄νας εξ αυτών υπήρξε και ο παπούς μου στο χωριό.
Ηταν συνηθισμένο οι κάτοικοι του χωριού να προσφέρουν την εργασία τους χωρίς αμοιβή για την εκτέλεση έργων που τυχόν ήταν αναγκαία στην κοινότητα (π.χ. χτίσιμο σχολείου, εκκλησίας, κατασκευή δρόμου κ.α ;
Αυτό ήταν γνώρισμα της παλαιάς εποχής η αλελληγγυη χωρίς αμοιβή σε μεγάλο βαθμό. Πολλοί μαζί βοηθούσαν τον αδύνατο, ιδίως κατά τις Κυριακές που δεν δούλεαν. Τότες πήγαιναν πολλοί μαζί στον αδύνατο και του πέρναν τη δουλειά που την ονόμαζαν δήθεν (παρακαλια προς το Θεό) σχολεία και εκκλησίες μόνοι τους.
Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για όλους τους άνδρες; Απο ποιά ήλικία; Γυναίκες συμμετείχαν;
Μετά την απαλοτρίωση των Τσιφλικιών έγινε απο τις Κοινότητες η υποχρεωτική εργασία στους άνδρες μόνο απο τα 18 χρόνια και μέχρι τα 60-65. Όχι για τις γυναίκες.
Αν κάποιος αρνιόταν να συμμετάσχει, τον τιμωρούσαν; Πως;
Πλήρωνε πρόστιμο με ένα πιο βαρύ ημερομίσθιο δικαστικώς
Ήταν η αλληλοβοήθεια συνηθισμένο φαινόμενο ανάμεσα στις οικογένειες της κοινότητας; Σε ποιες κυρίως εργασίες ίσχυε: στις πιο επείγουσες γεωργικές εργασίες όπως π.χ τρύγος, θέρος ή σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες;
Υπήρχε πράγματι αλληλεγγύη , η οποία έλλειψε τα χρονικά μας κυρίως στις γεωργικές εργασίες. Στον αδύνατο έτρεχαν πολλοί μαζί και τον βοηθούσαν στον τρύγο, στο όργωμα, στο θερισμό, στα καλαμπόκια, στο ξεφλούδημα, στούμπισμα. Το ημερομίσθιο ήταν άγνωστο. Μόνον οι κοτσαμπάσηδες πλήρωναν γιατί είχαν πολλά
Εκτός απο τις γεωργικές εργασίες σε ποιες άλλες περιπτώσεις ίσχυε η αλληλοβοήθεια (π.χ για το χτίσιμο των σπιτιών);
Ναι και στο κτίσιμο των σπιτιών βοηθούσαν πάρα πολύ να κουβαλάνε πλύνθους, πέτρες, κεραμύδι, ξύλα. Αν κάποιου καίγονταν το σπίτι του όλο το χωριό έτρεχε και το έφιαχναν το σπίτι του.
Μήπως η αλληλοβοήθεια ήταν περισσότερο αναπτυγμένη μεταξύ των γυναικών; Για ποιες κυρίως δουλειές;
Οι γυναίκες είχαν την αλληλοβοήθεια κυρίως στη χειροτεχνία, στους αργαλιούς, στο γνέσιμο για τις προίκες των κοριτσιών.
Πόσα μέλη αποτελούσαν συνήθως μιαν οικογένεια; Μπορείτε να τα ονοματίσετε (π.χ. ο πατέρας του άνδρα, ο αδελφός της γυναίκας κ.ο.κ.);
Ήταν φαινόμενο η πατριαρχική οικογένεια και μέχρι είκοσι άτομα να αποτελούν ένα σπίτι - οι γονείς με τα πολλά παιδιά, την παντρεμένη και με πανδρεμένα παιδιά τους. Σε μια τέτοια οικογένεια ήμουν κι εγώ.
Πως προσφωνούσαν τα παιδιά τον πατέρα τους και πως τη μητέρα τους;
Πατέρα και μάνα
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον πατέρα του πατέρα του;
Παπού
Πώς τη μητέρα του πατέρα του;
Μανιά
Πως τον πατέρα της μητέρας του;
Παπού
Πώς τη μητέρα της μητέρας του;
Μανιά
Πώς προσφωνούσε ο παππούς τα εγγόνια του;
Συνήθως στα ονόματα των και κάπου κάπου ελάτε εγγονάκια μου!
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τους αδελφούς του;
Στο όνομα ή το παρατσούκλι - συνηθίζονταν τότες προ του 40
Υπήρχαν μήπως ιδιαίτεροι όροι για το μεγαλύτερο αδελφό;
Έκαμε χρέη μάννας, γιαγιάς για τα μικρότερα αδέλφια
Για τη μεγαλύτερη αδελφή;
Το ίδιο ως άνω
Πώς προσφωνούσαν τα μεγαλύτερα αδέλφια τα μικρότερα;
Στο όνομα που χε
Πώς προσφωνούσε ένα παιδί τον αδελφό του πατέρα του;
Μπάρμπα
Πώς την αδελφή του πατέρα του;
Θειά
Πώς τον αδελφό και πώς την αδελφή της μητέρας του;
Μπάρμπα και θειά
Πώς προσφωνούσαν οι θείοι τα ανήψια τους;
Στο όνομα ή και ανηψιέ
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς το αγόρι τους και πώς το κορίτσι τους;
Στο όνομά του ή παιδί μου Επίσης το ίδιο ίσχυε και για το κορίτσι
Υπήρχαν ειδικά ονόματα για τα πρωτότοκα παιδιά; Για τα υστερότοκα;
Στον παλιό κόσμο ήταν δικαίωμα του Νονού. Συνήθως για τα ονόματα των παιδιών δεν χωρούσε υπόδειξη μετέπειτα άρχισαν να λένε τα ονόματα των πεθαμένων προσφιλών προσώπων και στα χρονικά μας λένε τα ονόματα των μεγαλυτέρων εν τη ζωή.
Πώς ονομάζοντν τα παιδιά απο άλλον πατέρα ή άλλη μητέρα;
Μοιλαδέλφια
Πώς ονομάζονταν τα δίδυμα;
Διπλάρικα
Πώς προσφωνούσαν οι γονείς του γαμπρού τους γονείς της νύφης;
Συμπέθερε και συμπεθέρα
Πώς προσφωνούσε η νύφη τον πεθερό της;
Πατέρα
Πώς την πεθερά της;
Μάννα
Πώς τον αδελφό και την αδελφή του άνδρα της;
Το όνομα ή και κουνιάδο και κουνιάδα
Πώς προσφωνούσε ο γαμπρός τον πεθερό του;
Και πατέρα ή και γέρο
Πώς την πεθερά του;
Μάννα ή γριά
Πώς τον αδελφό και την αδελφή της γυναίκας του;
Στο όνομα ή κουνιάδο και κουνιάδα
Πώς προσφωνούσε ο πεθερός το γαμπρό;
Γαμπρέ
Πώς προσφωνούσε το γαμπρό η πεθερά;
Γαμπρέ
Πώς προσφωνούσαν το γαμπρό τα αδέλφια της νύφης;
Γαμπρέ
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφοί του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσαν τη νύφη οι αδελφές του γαμπρού;
Νύφη
Πώς προσφωνούσε ο σύζυγος τη σύζυγο και πώς αυτή τον άνδρα της;
Ο σύζυγος πότε στο όνομα και πότε μαρή, η δε σύζυγος πότε στο όνομά του, μαρή συ
Πώς όριζαν τα βαφτιστικά ονόματα των παιδιών; (του παππού απο τον πατέρα;), ποιό στο πρώτο κορίτσι; Πώς διάλεγαν τα ονόματα των υπόλοιπων παιδιών της οικογένειας; Σε ποιες περιπτώσεις μπορούσε ο νονός να δώσει όποιο όνομα ήθελε ο ίδιος;
Παλαιότερα προ του 40 ήταν δικαίωμα του Νονού για το όνομα που θα έδινε στο παιδί. Σπάνια να γίνονταν υποδείξεις. Πάντως πρωτιμούντο τα ονόματα των πεθαμένων προσφιλών προσώπων. Συνήθως τα εγγόνια έπαιρναν τα ονόματα των παπούδων τους
Μπορείτε να περιγράψετε σε γενικές γραμμές πώς μοιράζονταν οι δουλειές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες δηλαδή οι γυναίκες, εκτός απο τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ποιές άλλες δουλειές έκαναν (π.χ κουβαλούσαν τα ξύλα, το νερ
Σε όλες τις γεωργικές δουλειές η γυναίκα ήταν ο κύριος συναίτερος του άνδρα, μόνον που δεν όργωνε. Υπήρχαν και γυναίκες που όργωναν όταν οι άνδρες του αρρώσταιναν.
Ποιες απο τις αγροτικές δουλειές έκαναν οι γυναίκες;
Στο θερισμό, στην συγκομιδή του καλαμποκιού και σε όλη τη δουλειά τους. Στα σκαλίσματα, στα ξύλα, τα ζώα του σταύλου ή και τζοπάνος δηλαδή ένας ...σκλάβος
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την κτηνοτροφία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Ιδιώς στο τάγιασμα των ζώων ή για βοσκή στα λειβάδια, στο άρμεγμα στην εξοχή κλπ
Ποιες απο τις δουλειές που είχαν σχέση με την αλιεία εκτελούσαν οι γυναίκες;
Δεν είχαν σχέση στον τόπο μας οι γυναίκες με την ερασιτεχνική αλιεία των ανδρών
Αν στο χωριό υπήρχαν βιοτεχνίες περιγράψτε, αν είναι δυνατόν, ποια ήταν η συμμετοχή των γυναικών:
Ουδέν
Ποιες θεωρούσαν αποκλειστικά ανδρικές δουλειές;
Το όργωμα, το κόψιμο του τριφυλιού, το κόψιμο των ξύλων, το φόρτωμα των σιτηρών, το άλεσμα για το μήλο, το παζάρι
Τα παιδιά απο ποια ηλικία άρχιζαν να βοηθούν στις δουλειές; Ποιες δουλειές ανέθεταν στα αγόρια και ποιες στα κορίτσια;
Απο δέκα χρονών φύλαγαν τα αρνιά για αναπαραγωγή ή τα έστελναν σε άλλους νοικοκυραίους που χαν πολλά πρόβατα ως βοηθούς στους μεγάλους τσομπαναραίους δηλαδή τα ρόγιαζαν όπως συνήθως το λεγαν. Για ένα εξάμηνο απο τις 26-10-23-4 και εν συνεχεία δηλαδή θα έπρεπε το παιδί να βγάλει το ψωμί. Το δε κορίτσι βοηθούσε τη μάνα του
Ποιες ήταν οι συνήθειες του τόπου σχετικά με τους γάμους; Τα παιδιά μιας οικογένειεας παντρεύονταν ανάλογα με την ηλικία τους ή έπρεπε πρώτα να παντρευτούν όλα τα κορίτσια και έπειτα τα αγόρια της οικογένειας;
Πάντως υπήρχε σειρά. Όταν χαλούσαν τη σειρά οι μικρότεροι αυτό το είχαν ντροπή και το ονόμαζαν ξαράδιασμα. Συγχρόνως όμως εξελήχθηκαν και οι αδελφοί προτιμούσαν να πανδρέψουν τις αδελφές τους πρώτα για να μαλώνουν με τις νύφες
Ποια θεωρούσαν ως κανονική ηλικία γάμου για τις γυναίκες και ποια για τους άνδρες; Ήταν επιτρεπτό ή συνηθισμένο η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη απο τον άνδρα;
Θα πρεπε να πιάνουν τα είκοσι χρόνια. Όσο μεγαλύτερο ήταν το κορίτσι είχε πιο προτίμηση. Το ηλικιομένο κορίτσι το έλεγαν μυαλομένο αυτό ή είχε πείρα. Πάρα πολλοί της παλαιάς εποχής οι γυναίκες ήταν μεγαλύτερες στα χρόνια απο τους άνδρες
Η συνήθεια ήταν ο γαμπρός και η νύφη να είναι απο το ίδιο χωριό; Αν όχι απο ποια χωριά διάλεγαν συνήθως τους γαμπρούς και απο ποια τις νύφες; Μπορείτε να τα ονοματίσετε;
Παζαρέματα γίνονταν. Τις δουλιές των συνεκεσίων την έκαμαν συνήθως οι προξεντάδες συνήθως όταν τελείωναν την προξενιά ο προξευτής χόρευε ένα ζευγάρι παπούτσια. Πάντως προτιμούσαν κόρη απο σειρά
Που εγκαθίστατο το νέο ζευγάρι μετά το γάμο; στο πατρικό του γαμπρού; στο πατρικό της νύφης; σε κάποιο καινούριο σπίτι; αποτελούσε το σπίτι αυτό προίκα της νύφης;
Δεν υπήρχε τέτοια φροντίδα για τους νεόνυμφους για να τους ετοιμάζουν σπίτι. Το δωμάτιο των νεονύμφων συνήθως ήταν η κουζίνα χωρίς κρεβάτι. Ψάθα στο χώμα. Και εγώ όταν πανδρεύτηκα το 1933 η κουζίνα ήταν το καλό μου δωμάτιο για να σηκώνεται νύχτα η νύφη να ζυμώνει, να μαγειρεύει
Συνέβαινε μήπως όλα τα αγόρια μιας οικογένειας, όταν παντρεύονταν, να φέρνουν τις γυναίκες τους στο πατρικό τους; Τι γινόταν τότε; Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, κοιμόνταν κάτω απο την ίδια στέγη;
Και τέσσερα ή και πέντε αδέλφια να ήταν παντρεύονταν στο ίδιο σπίτι χωρίς να χορήσουν. Δούλευαν όλοι μαζί εώς ότου έφτιαχναν μεγάλα παιδιά για πανδριά τότες χώριζαν. Το δε βάρος του σπιτιού ως αρχηγός ήταν ο πιο μεγάλος αδελφός. Εν τω μεταξύ όμως όταν οι χαρακτήρες των γυναικών δεν ταίριαζαν γίνονταν και ξεμάλλιασμα, αλληλοδέρνονταν οι συνηφάδες όπως τις ονόμαζαν, η δε πεθερά αναλόγως τον τόπο έπαιρνε τις γειτονιές για να κατηγορεί την πιο απείθαρχη νύφη. Έβαζε και διαβολές στα παιδιά της και τότες έπεφτε ξύλο στην απείθαρχη νύφη όχι ...
Κρατούσαν τα αδέλφια την περιουσία αδιαίρετη;
Όταν αποτελούσαν μια οικογένεια βεβαίως η περιουσία ήταν αδιέρετος, η κτηματική. Αν κάποιος έπαιρνε και προίκα προσθέτονταν και αυτή χωρίς να βγάζουν μοιράδι. Μόνο όταν κάποιος έπαιρνε ζωντανά πχ αν έπαιρνε δέκα πρόβατα ως προίκα όταν γίνονταν το χωριά το του τα έδιναν τα δέκα και πάλι τα πρόβατα
Πότε χώριζαν τα αδέλφια; Όταν πέθαινε ο πατέρας; Όταν γίνονται πολλοί και δεν τους χωρούσε πια το σπίτι; Ποιοι λόγοι μπορούσαν να επισπευσουν το χωρισμό των αδελφών;
Παρέμεναν και μετά το θάνατο των γονέων τους. Συνήθως πάνδρευαν και τα παιδιά τους και έπειτα τα δε σπασμένα τα πλήρωνε ο πιο μεγάλος αδελφός . Σε ένα τέτοιο κλίμα έζησα κι εγώ με τα πρώτα εξαδέλφια. 47 χρονών χόρισα αφού παντρέψαμε όλα τα κορίτσια
Όταν όλα τα παιδιά άνοιγαν δικό τους σπιτικό, ποιος παρέμενε στο πατρικό μαζί με τους γονείς; Ο μεγαλύτερος γιος; Η μεγαλύτερη κόρη; Ο μικρότερος γιος; Η μικρότερη κόρη; Οποιο παιδί θα διάλεγαν οι γονείς;
Συνήθως οι μικρότεροι, πολλές φορές πήγαιναν οι γονείς και στα μεγαλύτερα παιδιά. Τον ρόλο τον έπαιζαν οι νύφες. Όποια νύφη ήταν καλύτερη στην συμπεριφορά της, πήγαιναν σε εκείνη και συνεπώς οι γονείς είχαν τον δικό τους. Δεν ήταν καλό αυτό όταν ήταν πολλές συνυφάδες. Γίνονταν σ αυτό το σπίτι έναος ακύρηκτος πόλεμος. Το είχαν σε ντροπή να χορίζουν κι έτσι άλλοι μαράζωναν και άλλοι γλεντούσαν.
Σε ποιες περιπτώσεις μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο;
Όταν είχε μόνον κορίτσια ένας πατέρας, έπαιρνε σόγαμπρο σε ένα απο τα κορίτσια του. Κυρίως στο μικρότερο κορίτσι. Απο τα χρονικά μας πέρασε αυτό
Πήγαιναν ποτέ σώγαμπροι άνθρωποι που διέθεταν οι ίδιοι περιουσία;
Υπήρχαν και κάτι τέτοιες περιπτώσεις απο πλεονεξία για να αυξήση την κτηματική του περιουσία
Τι γινόταν στις περιπτώσεις που η οικογένεια είχε δύο ή τρια κορίτσια; Για ποιο έπαιρναν το σώγαμπρο; Για το μεγαλύτερο; Για το μικρότερο;
Για το μικρότερο όρος απαράβατος γιατί αν έβαζε στο μεγαλύτερο υπήρχε φόβος συκοφαντίας
Αν μια οικογένεια έπαιρνε σώγαμπρο πώς μοιραζόταν η πατρική περιουσία; Ήταν μήπως υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο ΄πονομα του γαμπρού μέρος της περιουσίας του;
Όταν ένας πατέρας είχε πολλά κορίτσια βεβαίως γίνονταν το σχετικό προικοσύμφωνο. Όταν ένας πατέρας είχε ένα μόνο κορίτσι δεν χρειαζόταν προικοσύμφωνο γιατί ήταν η μόνη κληρονόμος
Τι γινόταν σ αυτές τις περιπτώσεις με τα επώνυμα; Μήπως έπαιρνε ο γαμπρός το επώνυμο του πεθερού; Τα παιδιά ποιανού το επώνυμο έπαιρναν; Μπορείτε να αναφέρετε ένα παράδειγμα;
Αυτό δεν μας έτυχε να το συναντήσω ο γαμπρός έφερνε το επώνυμό του. Μόνο σε υιοθετήσεις παιδιών έπαιρναν το όνομα του θετού πατέρα
Πότε δυο άτομα δεν μπορούσαν, λόγω συγγένειας, να παντρευτούν μεταξύ τους; Υπήρξε ποτέ στο χωριό περίπτωση γάμου μεταξύ πρώτων εξαδέλφων; Αν ναι, ήταν εξαδέλφια απο πατέρα ή απο μητέρα;
Τέτοια κρούσματα μετά το 40 παρουσιάσθηκαν σε άλλα χωριά όχι στο χωριό μου
Για τα δεύτερα εξαδέλφια, αν ήθελαν να παντρευτούν, υπήρχε κώλυμα;
Προ του 40 μέχρι τα τρίτα εξαδέλφια συγγένεια δεν παντρεύονταν. Στα τρίτα εξαδέλφια δίνονταν η άδεια αλλά κρατούσαν μια παροιμία. Τρίτα και ανεπρόκοπα απο φόβο δηλαδή, δεν τολμούσαν
Μήπως δύο άτομα δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν είχαν κοινό επώνυμο;
Όχι
Υπήρξαν παλαιότερα στο χωριό περιπτώσεις διαζυγίων; Αν ναι για ποιους κυρίως λόγους;
Όχι. Σπάνιζαν τα διαζύγια προ του 40
Ποιος συνήθως στεφάνωνε το ζευγάρι; Ο νονός του γαμπρού ή ο νονός της νύφς;
Ο Νονός του γαμπρού
Ποιος βάφτιζε το πρώτο και ποιοι τα υπόλοιπα παιδιά του ζευγαριού; Μήπως όλα τα παιδιά μιας οικογένειας είχαν τον ίδιο νονό;
Τα πρώτα παιδιά ήταν του Νονού και μετά είχε και τη σειρά του και ο σύντεκνος. Αυτό ήταν δικαίωμα του Νονού. Αυτός ρύθμιζε τα βαπτιστικά
Στις περιπτώσεις που μια οικογένεια άλλαζε κουμπάρο ή ήθελε να βρει έναν καινούριο, προτιμούσαν να είναι κάποιος συγγενής ή φίλος ή κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος;
Προ του 40 σπάνια να αλάζανε Νοννό εκτός αν ο Νονός τους εγκατέλειπε. Έτρεφαν μεγάλο σεβασμό στους νονούς. Τους θεωρούσαν πνευματικούς γονείς και φοβόντουσαν να μην τους καταρασθεί. Συνέβησαν και κάτι τέτοια παραδείγματα
Μεταξύ οικογενειών που συνδέονταν με κουμπαριά, επιτρεπόταν ή απαγορευόταν ο γάμος;
Απαγορευόταν ο γάμος μεταξύ κουμπαριάς. Την κουμπαριά την θεωρούσαν αναλοίωτη συγγένεια εν όσω των εξ αίματος επιτρεπόταν απο τα τέταρτα εξαδέλφια
Δυο παιδιά που είχαν τον ίδιο νονό μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν μεταξύ τους;
Ούτε αυτά είχαν το δικαίωμα. Θεωρούνταν πνευματικά αδέλφια
Σε ποιες περιπτώσεις δυο άνθρωποι αποφάσιζαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Ναι προ του 40 γίνονταν κάτι τέτοια μεταξύ φίλων και κυρίως κατά τους γάμους
Ποιες ήταν τότε οι αμοιβαίες υποχρεώσεις τους;
Διατηρούσαν την καλύτερη συγγένεια . Δεν παντρευόταν τα παιδά τους αναμεταξύ τους
Αδελφοποιτοί μπορούσαν να γίνουν μόνον οι άνδρες μεταξύ τους; Γυναίκα με γυναίκα ή γυναίκα με άνδρα μπορούσαν να γίνουν αδελφοποιτοί;
Άνδρας με άνδρα άκουσα οτι γίνονταν περί γυναικών δεν συνέβη έχω άγνοι .αυτό κυρίως γινόταν προ του 1930
Υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ο θεσμός της προίκας;
Όχι. Μάλλον ο πατέρας κάτι έπαιρνε απο τον γαμπρό. Ήταν δυσεύρετα τα κορίτσια
Η προικοδοσία γινόταν προφορικά ή με προικοσύμφωνα; Πως ελέγοντο τα προικοσύμφωνα;
Μάλλον προφορικά περισσότερο. Λίγες ήταν οι περιπτώσεις προικοσυμφώνων.
Μήπως εκτός απο τα προικοσύμφωνα γνωρίζετε να υπήρχε και κάποιο άλλο είδος γαμηλίων συμβολαίων;
Δεν μου συνέβη να ακούσω κάτι τέτοιο
Ποιοι συνέτασσαν και ποιοι υπέγραφαν τα προικοσύμφωνα;
Οι γονείς του κοριτσιού και το κορίτσι συνάμα και ο γαμπρός
Εκτός απο τα είδη οικοσυσκευής και το ρουχισμό τι άλλο έπαιρνε συνήθως ένα κορίτσι ως προίκα; -Χρήματα; Πόσα περίπου;
Σπάνιζαν τα χρήματα συνήθως ζωντανά έπαιρναν οι νύφες ως προίκα
Σπίτι; Επιπλωμένο;
Σπίτι δράμα ούτε κρεβάτι. Ψάθα στρώμα και ελαφρό πάπλωμα
Που; Στο χωριό; Σε κάποια γειτονική πόλη;
Στο χωριό και ως δώμα του την κουζίνα του σπιτιού
Χωράφια;
Προ του είκοσι ήταν κολύγοι δεν είχαν. Οι κοτσαμπάσηδες είχαν χωράφια αυτοί έδειναν στα παιδιά τους.
Δέντρα; ζωα; καϊκια;
Τίποτα
Όλα τα κορίτσια μιας οικογένειας έπαιρναν την ίδια προίκα; Μήπως κάποιο απο αυτά (λ.χ η πρωτότοκη) έπαιρνε κατ έθιμο μεγαλύτερο μερίδιο;
Δεν συνέβη ένα τέτοιο στο χωριό μου
Μήπως κάποιο απο τα κορίτσια της οικογένειας έπαιρνε προίκα ολόκληρη την πατρική περιουσία, ανεξάρτητας απο την ύπαρξη αλλων παιδιών, αγοριών ή κοριτσιών;
Συνήθως η κτηματική περιουσία ενός πατέρα ανήκε και μόνο στα αρσενικά παιδιά. Τα κορίτσια δεν παίρνανε μερίδιο κτηματικής περιουσίας ήταν και λέγονταν στον πατέρα τους σαν ξένα
Μήπως η προίκα της μητέρας ( σπίτι, χρήματα ή άλλα αγαθα) μεταβιβαζόταν ως προίκα στις κόρες της; Στην περίπτωση αυτή, αν μια γυναίκα αποκτούσε μόνο γιους, σε ποιον μεταβιβαζόταν η προίκα της;
Μοιρασιά γίνονταν συνήθως αν ο άνδρας είχε κτηματική περιουσία βεβαίως πρωτιμούσαν και τα κορίτσια για να παίρνουν απο την προίκα της μητέρας τους
Εκτός απο τον πατέρα είχαν μήπως και οι αδελφοί υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας; Μήπως αυτό συνέβαινε μόνο στις περιπτώσεις θανάτου του πατέρα;
Όταν ζούσε ο πατέρας ήταν δικαίωμά του να τα ρυθμίζει όλα. Αν ξαφνικά πέθαινε και δεν αφηνε διαθήκη, τότες γίνονταν συμφωνία των αδελφών με τον γαμπρό τι θα έκαμαν. Του έδιναν απέναντι ως προίκα και γίνονταν συμβόλαια παραίτησής του δικαιώματος για να ξαναζητήσει απο την περιουσία
Μια γυναίκα που έπαιρνε προίκα, είχε δικαίωμα να ζητήσει και κληρονομικό μερίδιο;
Όταν δεν υπέγραφε συμβόλαιο παραίτησης βέβαια γύριζε και έπαιρνε κληρονομιά
Αν μια παντρεμένη γυναίκα πέθαινε άτεκνη, η προίκα της επιστρεφόταν στην οικογένειά της ή παρέμενε στον άνδρα της;
Κρατούσε το 1/4 ο άνδρας ως Νόμιμα και το υπόλοιπο επιστρεφόταν στον πατέρα ή στα αδέλφια της. Συνήθως όμως έμενε στον άνδρα της αν δεν υπήρχε διεκδίκηση
Μήπως στα μέρη σας υπήρχε η συνήθεια ο γαμπρός να δίνει ζώα ή αλλά πράγματα στον πεθερό πρίν απο το γάμο; Πως λεγόταν η προσφορά αυτή;
Δεν συνέβη ένα τέτοιο παλαιότερα γίνονταν αλλού. Το χωριό μου είναι καινούριο και μικρό
Ποιος ακριβώς έδινε; Ο γαμπρός ή ο πατέρας του;
Ο γαμπρός κάτι πρόσφερε στον πεθερό
Πότε έδιναν την προσφορά; Πρίν απο το γάμο ή κατά τη στιγμή του γάμου;
Πριν απο το γάμο. Την εβδομάδα που κίναγε ο γάμος
Ποιοι μοιράζονταν την προσφορά;
Δουλειά του πατέρα
Αν μια γυναίκα πέθαινε χωρίς να προλάβει να αποκτήσει παιδιά, μπορούσε ο γαμπρός να ζητήσει πίσω ο,τι είχε δώσει;
Όχι
Πως γινόταν η μεταβίβαση της πατρικής περιουσίας στα αγόρια της οικογένειας; Πότε, με άλλα λόγια, τα αγόρια της οικογένειας έπαιρναν το μερίδιο που τους αναλογούσε; Κατά τη στιγμή του γάμου τους; Υστερα απο το θάνατο του πατέρα; Ύστερα απο το θάνατο και τ
Κυρίαρχος ήταν ο πατέρας εν όσω ζούσε πάντως άφηνε διαθήκη γραπτή και μετά το θάνατό του άνοιγαν τη διαθήκη και γίνονταν κι η μοιρασιά
Ολα τα αγόρια της οικογένειας κληρονομούσαν ίσα μερίδια ή μήπως κάποιο απο αυτά, π.χ ο πρωτότοκος ή ο υστερότοκος κληρονομούσε μεγαλύτερο μερίδιο της πατρικής περιουσίας;
Γίνονταν κι κάτι τέτοιες αδικίες. Ιδίως στους κοτσαμπασηδες γιατί αυτοί είχαν πολλά και μπορούσαν να μοιράζουν ήταν τα χαϊδεμένα παιδιά των Τούρκων οι προνομιούχοι της πατρίδος μας
Το μερίδιο που έπαιρναν τα κορίτσια της οικογένειας (είτε ως προίκα είτε ως κληρονομική μερίδα) ήταν ίσο, μικρότερο ή μεγαλύτερο απο το μερίδιο που έπαιρναν τα αγόρια;
Πολύ μικρότερο απο το μερίδιο των παιδιών. Οι προσπάθειες των αδελφών ήταν αν υπήρχε τρόπος για να μην πάρουν τα κορίτσια καθόλου περιουσία τα υπολόγιζαν σαν αποπαίδια
Η μεταβίβαση της περιουσίας γινόταν συνήθως προφορικά ή με διαθήκη;
Με διαθήκη
Μήπως το μοίρασμα της κληρονομιάς γινόταν με λαχνό; Σε ποιες περιπτώσεις ίσχυε αυτός ο τρόπς και μεταξύ ποιων συγγενών γινόταν το μοίρασμα;
Όταν ξαφνικά πέθαιναν οι γονείς και δεν υπήρχε διαθήκη για να διευκρινίζει τη μοιρασιά. Τότες βεβαίως η μοιρασιά γίνονταν με λαχνό στα αδέλφια
Αν πέθαινε πρώτα ο σύζυγος, τι μερίδιο της περιουσίας αναλογούσε στη γυναίκα, στην περίπτωση που υπήρχαν παιδιά απο το γάμο;
ΤΟ 1/4
Αν δεν υπήρχαν παιδιά, εκτός απο τη γυναίκα, ποιοι άλλοι είχαν κληρονομικά δικαιώματα και σε ποιες περιπτώσεις;
Τα αδέλφια του άνδρα της
Αν κάποιος αποκτούσε μόνο κόρες, όταν πέθαινε τον κληρονομούσαν οι κόρες του ή οι αδελφοί του;
Οι κόρες του
Ένα παιδί μπορούσε να κληρονομήσει τον αδελφό του πατέρα του, στην περίπτωση που αυτός δεν είχε παιδιά; Συνέβαινε το ίδιο και με τον αδελφό της μητέρας του;
Βεβαίως υπήρχαν αυτές οι κληρονομιές
Σε ποιες περιπτώσεις ένα ζευγάρι αποφάσιζε να υιοθετήσει ένα παιδί; Αν δεν είχε καθόλου πιαδιά ή αν είχε μόνο κορίτσια;
Όταν είχε μόνο κορίτσαι έβαζε γαμπρό στο μικρότερο με διαθήκη. Αν δεν είχε καθόλου παιδιά υιοθετούσε το όνομά του κάποιο ορφανό και γινόταν ο κληρονόμος της περιουσίας του. Ως ένας τέτοιος θετός τυγχάνω κι εγώ.
Ποια παιδιά προτιμούσαν σ αυτές τις περιπτώσεις; Παιδιά αδελφών; Μακρινών συγγενών; ορφανά;
Και συγγενών αλλά κυρίως ορφανά για να είναι πιο σιγουροι
Τι κληρονομικά δικαιώματα είχε ένα υιοθετημένο παιδί;
Το ίδιο όπως ένα πραγματικό παιδί μετά το θάνατο των θετών γονέων του ήταν και ο μόνος κληρονόμος.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
