Ξεφύλλισμα pdfἀληθινὸς
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀληθινὸς
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Επίθετο
Τυπολογία
ἀληθινὸς ἐπίθ. κοιν. καὶ Πόντ. (Κερασ. Οἰν. Ὄφ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ. κ. ἀ.) ἀλεθινὸς Κάρπ. Μεγίστ. Σύμ. ἀλ᾿θινὸς Καππ. ἀλ᾿τινὸς Καππ. (Σινασσ.) ἀλ᾿χινὸς Καππ. (Ἀνακ.) ἀλχ᾿νιˬὸς Καππ. (Σίλατ.) ἀληχ᾿νὸς Ἤπ. Ἴμβρ. ἀληθινὸ Καλαβρ. (Μπόβ. κ. ἀ.) ἀληθινὸν Καλαβρ. (Καρδ.)ἀλησινὸ Ἀπουλ. ἀληνὸς Πόντ. (Σάντ.) ᾿λ᾿τινὸς Καππ. (Φάρασ.)
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. ἐπίθ. ἀληθινός.
Σημασιολογία
1) Ἀληθής, πραγματικὸς κοιν. καὶ Πόντ. (Κερασ. Οἰν. Ὄφ. Σάντ. Τραπ. Χαλδ. κ. ἀ.) : Ἀληθινὸς Θεός. Ἀληθινὸς ἄνθρωπος. Ἀληθινὰ λόγιˬα κοιν. Ἐκεῖνος κάεται ᾿ς τὸν ἀλεθινὸν τὸν κόσμον κ᾿ ἐμεῖς ᾿ς τὸν ψεύτικο (ἐπὶ ἀποθανόντος. ἀλεθινὸς κόσμος=ἡ μέλλουσα ζωή, κάεται=κάθεται)Σύμ. Ἀληθινὸ ἔν᾿ ἀτὸ ντὸ λές ; (ἀληθὲς εἶναι αὐτὸ ποῦ λέγεις ;) Ὄφ. Ὁ Χριστὸν ἀληθινὸν νὰ κόφτῃ τὰ χρόν σ᾿! (ἀρὰ) Κερασ. Ὁ Χριστὸν ἀληθινὸν νὰ ἔρται ἀσ᾿ σὸ δίκαιο σ᾿ ! (νὰ ἔρχεται ἀπὸ τὸ δίκαιόν σου, ἤτοι νὰ σὲ τιμωρήσῃ ἀδικοῦντα) αὐτόθ. || Φρ. Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν (ἐπὶ ἀπαλλαγῆς ἀπὸ θλίψεων, μεγάλων δικαστικῶν ἀγώνων καὶ ἰδίᾳ ἐπὶ τῆς ἀπελευθερώσεως ἀπὸ ξένου ζυγοῦ. Ἡ φρ. ἐκ τῆς ἐκκλησιαστικῆς γλώσσης) σύνηθ. Βγῆκα ἀληθινὸς (ἀπεδείχθη ἐκ τῶν πραγμάτων ὅτι εἶπα τὴν ἀλήθειαν) Κωνπλ. κ. ἀ. || Ἡ λ. ἐν τῇ φρ. ᾿ς τ᾿ ἀληθινὰ ἐπιρρηματ., ἀληθῶς : ᾿Σ τ᾿ ἀληθινὰ σοῦ τὸ λέω κοιν. Συνών. ἀληθιˬανός, ἀλήθιˬος 1, ἀντίθ. ψεύτικος. Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. ὑπὸ τὸν τύπ. Ἀληθινὸς Πόντ. (Κρώμν. Ὄφ.) ᾿Σ τ᾿ Ἀληθινοῦ Κύπρ. Ἀληθινὴ Κρήτ. Νάξ. (Φιλότ.) Σῦρ. Ἀλεθινὴ (ἐνν. Παναγιὰ) Σύμ. Ἀληθινὸ Πόντ. (Ὄφ.) Ὡς κύριον ὄν. Ἀληθινὴ Σάμ. Χίος Ἀλεθινὴ Σύμ. Ἀληθίνη Ἰκαρ. Ἰων. (Κρήν.) Χίος. 2) Ἐρυθρός, κόκκινος Ἀπουλ. Καλαβρ. (Καρδ. Μπόβ.) Καππ. (Ἀνακ. Σινασσ. Σίλατ. Φάρασ.) : Τοὺ ἀληθινοὺ τοῦ ἀgουοῦ (τὸ ἐρυθρὸν τοῦ ᾠοῦ) Καρδ. || ᾎσμ. Δὲν κρέμασα ἀλ᾿χνιˬὰ παστοὺς σὲ νύφ᾿ καμαρωμένην (δὲν ἐκρέμασα ἐρυθρὰ ὑφάσματα πρὸς κατασκευὴν νυμφικοῦ θαλάμου, ἤτοι δὲν ἐνυμφεὐθην) Σίλατ.Ἡ σημ. καὶ μεσν. Πβ. Ἡσύχ. «κιννάβαρις· εἶδος χρώματος ἀληθινοῦ, ὃ λέγομεν κόκκινον».
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
