Ξεφύλλισμα pdfἁρμυρίζω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἁρμυρίζω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
ἁρμυρίζω, ἁλμυρίζω Πόντ. (Κερασ.) ἁρμυρίζω σύνηθ. ἁρμυρίζου βόρ. ἰδιώμ. ἁρμυρίζου Τσακων.
Ετυμολογία
᾿Εκ τοῦ ἀρχ. ἁλμυρίζω.
Σημασιολογία
Α) ’Ενεργ. 1) Ἔχω γεῦσιν ἁλμυρὰν, εἶμαι ὑφάλμυρος σύνηθ. καὶ Πόντ. (Κερασ.): Ἁρμυρίζει τὸ φαγεῖ σύνηθ. β) Γίνομαι ἁλμυρὸς Ἤπ. Κεφαλλ. Στερελλ. (Αἰτωλ.) κ.ἀ.: Θ’ ἁρμυρίσ’ ἡ πίττα, βά’ς πουλὺ ἁλάτ’ Αἰτωλ. Τοὺ φαεῖ ἁρμύρ’σι Ἤπ. || Φρ. Ἁρμύρ’σαν οὕλα τὰ πράματα (ἔγιναν ἀκριβὰ) αὐτόθ. Ποίημ. Βλέπε τὸ ρέμα τοῦ νεροῦ, κάμε το ν’ ἁρμυρίσῃ μέ δάκρυ τῆς Ἀρβανιτιᾶς... ΑΒαλαωρ. Ἔργα 3,189. Καὶ μετβ. κάμνω τι ἁλμυρὸν Ἤπ. Κεφαλλ. Στερελλ. (Αἰτωλ.): Τ᾽ ἁρμύρ’σις τοὺ φαεῖ μὶ τ᾽ ἁλάτ' Αἰτωλ. 2) Γεύομαι, δοκιμάζω τι ἁλμυρὸν Δαρδαν. Εὔβ. (Στρόπον) Θρᾴκ. (Αἶν. Σαρεκκλ.) Πελοπν. (Μάν.) Στερελλ. (Αἰτωλ.) Τσακων. κ.ἀ. -Λεξ. Δημητρ.: Δῶσε μου λίγο λουκάνικο ν᾿ ἁρμυρίσω Σαρεκκλ. Θέλω ἁρμύρα ν᾽ ἁρμυρίσω (ἁρμύρα=ἁλίπαστος ἰχθὺς) Μάν. Μ’ ἀρέσει ν᾿ ἁρμυρίσω Λεξ. Δημητρ. || Φρ. Τ’ς ἁρμυρίζου ἀπ’ τ’ μάννα μ᾽ (τοὶς ἁρμυρίζω, ἐνν. τοὶς ξυλεές, ἀπὸ τὴ μάννα μου, ἤτοι ξυλίζομαι, δέρνομαι ὑπὸ τῆς μητρός μου) Αἰτωλ. Θὰ τ᾿ς ἁρμυρίσου (θὰ δαρῶ) αὐτόθ. Καὶ μετβ. κάμνω τινὰ νὰ γευθῇ τι ἁλμυρὸν Στερελλ. (Αἰτωλ.): Φρ. ’Σ τ᾿ς ἁρμύρ’σι οὑ δάσκαλους (σοῦ τοὶς ἁρμύρισε, ἐνν. τοὶς ξυλεˬές, ἤτοι σὲ ἔδειρε). β) Μετβ. ποτίζω τινὰ θαλάσσιον ὕδωρ, ἐπὶ ζῴων Τσακων.: Ἁρμυρίζου τὰ χκηνὰ (γίδια). 3) Γεύομαι προχείρως ἁλμυρόν τι ὡς προσφάγειον διὰ νὰ καταπαύσω τὴν πεῖναν Στερελλ. (Ἀράχ.): Ἁρμυρίζου μ᾽ ἐλα͜ιὲς-μὲ μιˬὰ ρέγγα. β) Γεύομαί τι διὰ πρώτην φορὰν Μακεδ. (Βλαστ.) 4)᾽Ενεργ. καὶ μέσ. τρώγω ἅλας, ἐπὶ ζῴων συνήθως Πελοπν. κ.ἀ.: Τὰ κατσίκιˬα ἁρμυρίζουν ἀγν. τόπ. Τὰ πρόβατα ἁρμυρίζονται Πελοπν. Β) Μέσ. 1) Αἰσθάνομαι δίψαν φαγὼν ἁλμυρὰν τροφὴν Ἤπ.: Ἀφοῦ ἔφαγε ψωμὶ κιˬ ἁρμυρίστ’κε ἀπὸ τὸ φαγεῖ ἐζήτησε νερὸ (ἐκ παραμυθ.) Ἤπ. 2) Μεταφ. δοκιμάζω, αἰσθάνομαι εὐχαρίστησιν Στερελλ. (Αἰτωλ. κ.ἀ.): Πάει κουντὰ’ς τ᾿ μάννα τ᾿ κιˬ ἁρμυρίζιτι. Τὰ τραγιˬὰ πααίν’νι κουντὰ ᾽ς τ᾿ς γίδις κιˬ ἁρμυρίζουντι.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
