Ξεφύλλισμα pdfγαργαρίζω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γαργαρίζω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
γαργαρίζω (Ι) πολλαχ. καὶ Πόντ. (Κερασ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.) γαργαρίζου Σαμοθρ. γαργαλίζω Νίσυρ. γαργαρῶ πολλαχ.
Χρονολόγηση
Αρχαίο
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. γαργαρίζω. Ὁ τύπος γαργαλίζω ἐπλάσθη κατ’ ἀνομοίωσιν.
Σημασιολογία
1) Κάμνω γαργαρισμόν, ἀνακογχυλιάζω οἱονδήποτε ὑγρὸν εἰς τὸν φάρυγγα πρὸς καθαρισμὸν αὐτοῦ πολλαχ. καὶ Πόντ. (Κερασ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.): Βάλεν ’ς σὸ στόμα σ’ νερὸν καὶ γαργάρτσον (βάλε εἰς τὸ στόμα σου νερὸ καὶ γαργάρισε) Χαλδ. β) Ἀναταράσσω ὑγρὸν εἰς τὸ στόμα Ρόδ. γ) Ὁμιλῶ διὰ ἤχου ὁμοίου πρὸς γαργαρισμὸν ΔΣολωμ 22: Ποίημ. Καὶ τὸ ρεῦμα γαργαρίζει | τὲς βλασφήμιˬες τοῦ θυμοῦ. 2) Ἀναβράζω ἐλαφρῶς (ἡ σημ. ἐκ τοῦ ἤχου τοῦ παραγομένου κατὰ τὴν βράσιν) Πελοπν. (Βούρβουρ.): ᾿Αρχίνησε καὶ γαργαρίζει ἡ τέτζερη. 3) Φυσῶ ἐλαφρῶς, ἐπὶ τῆς πνοῆς ἀνέμου Πελοπν. (Βούρβουρ.): Γαργαρίζει λιγάκι ἕνας χαμαεράκος. 4) Παράγω κρότον πολλαχ. καὶ Πόντ. (Κερασ. Τραπ. κ.ἀ.): Ἐγαργάρησεν ποντικὸς ’ς τὰ κορφάδιˬα Σύμ. || ᾎσμ. Ὁ Γιˬάννες ἐπεπίρνιξεν καὶ ’ς σὸ νερὸ ἐπῆεν, γαργάριξεν ἡ μαστραπὰ κ’ ἐγνέφισεν ὁ δράκων (ὁ Γ. σηκώθηκε λίαν πρωὶ καὶ πῆγε ’ς τὸ νερό, ἐκρότησεν ἡ μαστραπά, χάλκινον σκεῦος, καὶ ξύπνησεν ὁ δράκων). β) Παράγω κρότον ὀλισθαίνων ἐπὶ κατωφερείας ἐπὶ σανίδος καθήμενος (τοῦτο γίνεται συνήθως εἰς τὰς παιδιὰς παγοδρομιῶν ἢ χιονοδρομιῶν) Πόντ. (Κερασ.) 5) Θρηνῶ γοερῶς, ὁλοφύρομαι Σαμοθρ.: Ἀπόψι τὰ μισάνυχτα γαργαρίζαν, τ’ ἀκούσ’τι; (ἐπὶ τῶν κραυγῶν τῶν οἰκείων ἀποθανόντος, οἱ ὁποῖοι ἐξερχόμενοι εἰς τὴν θύραν ἀναγγέλλουν οὕτω εἰς τοὺς συγχωριανοὺς τὸν θάνατον). β) Μετβ. προξενῶ θλῖψιν Χίος: ᾎσμ. Ἔτσ’ εἶν’ ὁ κόσμος, ὁ ντουνιˬᾶς, ὁ κόσμος ποῦ ψευτίζει, κόσμος ὁ ἀκατέργαστος ποῦ μόνον γαργαρίζει. 6) Γίνομαι βραχνὸς Πόντ. (Κερασ. κ.ἀ.): ᾿Εγαργάρτσεν ἡ λαλία μ’ ἀσ’ σὸ πολλὰ τὸ τραγῴδεμαν (ἐβράχνιασε ἡ φωνή μου ἀπὸ τὸ πολὺ τραγούδι). 7) Παράγω φλοῖσβον, ἐπὶ ρέοντος ὕδατος πολλαχ.: Γαργαρίζει τὸ νερὸ τῆς βρύσης.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
