γκάρισμα
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γκάρισμα
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Ουδέτερο
Τυπολογία
γκάρισμα τό, ὀγκάρισμαν Πόντ. γουγκάρισμαν Πόντ. (Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.) γκάρισμα κοιν. καὶ Καππ. (’Αραβάν. Γούρτον.) Τσακων. (Βάτικ. Χαβουτσ.) gάρισμα Ζάκ. Νάξ. (’Απύρανθ.) Τῆν. κ.ἀ. γκάρ’σμα Εὔβ. ('Αγία Ἄνν. Στρόπον.) Ἤπ. (Ζαγόρ. Κοκκιν. Κουκούλ.) Θεσσ. (Μοσχᾶτ.) Μακεδ. (Δρυμ.) Στερελλ. (Αἰτωλ. Φθιῶτ.) gάρ’σμα Εὔβ. Λέσβ. Τένεδ. Τῆν. γκάριγμα Πελοπν. (Ἦλ.) ἀγκάρισμα Ἤπ. Σκῦρ. -Ν. Πολίτ. Παροιμ.2 4, 359 ἀgάρισμα Κρήτ. ἀγκάρ’σμα Ἤπ. (Κόνιτσ.) Μακεδ. (Βλάστ. Βόιον, Γρεβεν. Δεσκάτ. Κοζ. Σισάν.) Στερελλ. (Μαλεσ.)
Ετυμολογία
Τὸ μεσν. γκάρισμα, διὰ τὸ ὁπ. βλ. Διήγ. παιδιόφρ. στ. 716 (ἔκδ. Wagner, σ. 166). Ὁ τύπ. ὀγκάρισμα παρὰ Πόππλετ. Ὁ τύπ. γουγκάρισμαν ἐκ τοῦ τύπ. γουγκαρίζω, διὰ τὸ ὁπ. βλ. γκαρίζω.
Σημασιολογία
1) ᾿Ογκηθμὸς ὄνου κοιν. καὶ Καππ. (᾽Αραβάν. Γούρτον.) Πόντ. (Χαλδ. κ.ἀ.): Μὲ τῆ γαιˬδρ’ τὸ γουγκάρισμαν ἐγνέφσεν τὸ μωρὸν (ἐγνέφσεν=ἐξύπνησε) Χαλδ. Μιˬὰν ὄροξη dοῦ gαρισμάτου ὁπό ’χει ἡ καμένη ᾽αδάρα | Νάξ. (᾽Απύρανθ.) Τοὺ δυνατὸ γκάρισμα σὲ παίρνει τὸ ἀφτιˬά, ἅμα εἶσι κουντά του Μακεδ. (Νάουσ.) Δὲ μ’ ἄφ’κι τοὺ γουμάρ’ μὶ τοὺ γκάρ’σμα ’τ νὰ κλείσου μάτ’ ἀπόψι Ἤπ. (Κουκούλ.) || Παροιμ. Ὅποιˬος θέλει τὸ γάδαρο, θά ᾽χῃ καὶ τὰ γκαρίσματά του (ὅτι ὀφείλει τις νὰ ὑπομένῃ ἀγογγύστως τοὺς τρόπους καὶ τὰς πράξεις ἀγενῶν, τοὺς ὁποίους ἔκαμε φίλους) Ι. Βενιζέλ. Παροιμ.2 , 212. Ὅποιˬος δεχτῇ τὸ γάιδαρο, νὰ δεχτῇ καὶ τὰ ἀγκαρίσματά του (συνών. μὲ τὴν προηγουμ.) Ν. Πολίτ., Παροιμ. 4, 359. Συνών. γκανητό, γκανιˬά, γκάνισμα 1, γκανισματιˬά, γκανισμός, γκανίστρα, γκαρισιˬὰ 1, γκαρισιˬῶνας, γκαρισματιˬά, γκαρισμός, γκαριστός, γκαρομάχημα 1. 2) Φωνασκία θορυβώδης καὶ ὀχληρὰ ὡς ἡ τοῦ ὄνου κοιν.: Δὲν παύετε τὰ γκαρίσματα; Θέλομε νὰ κοιμηθοῦμε κοιν. Συνών. γκανισματιˬὰ 2, γκαρισματιˬὰ 2. β) Προσβλητικὴ συμπεριφορὰ πρὸς γυναῖκα δι᾽ ἀσέμνων ᾀσμάτων κλπ. Τένεδ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA