Ξεφύλλισμα pdfἄστοχος
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἄστοχος
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Επίθετο
Τυπολογία
ἄστοχος ἐπίθ. πολλαχ. ἄστουχους πολλαχ. βορ. ἰδιωμ. ἄστοχο Τσακων. ἄοχο Τσακων. οὐδ. ἀστόχι Πελοπν. (Μάν.) ἀστόιν Πόντ. (Κερασ. Οἰν.) ἀστό’ Πόντ. (᾿Αμισ. Κοτύωρ. Ὄφ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.)
Χρονολόγηση
Αρχαίο
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. ἐπίθ. ἄστοχος. Περὶ τοῦ οὐδ. ἀστόχι ἰδ. ἌνθΠαπαδόπ. ἐν ᾽Αθηνᾷ. 37 (1925) 167 κἑξ.
Σημασιολογία
1) Ὁ ἀποτυγχάνων τοῦ σκοποῦ, ὁ μὴ ἐπιτυγχάνων Εὔβ. (Κύμ.) Πελοπν. (Δημητσάν. ᾿Ολυμπ.) κ.ἀ. Φρ. Ἄστοχος ὁ λόγος σου! (εἴθε νὰ μὴ ἐκπληρωθῇ ὁ λόγος σου!) Δημητσάν. Τοῦ ἔκαμε ἄστοχο (δὲν ἐξεπυρσοκρότησε τὸ τουφέκι) Κύμ. ᾽Ετοῦτο τό 'χω ἄστοχο - πίτυχο (ἴσως νὰ ἐπιτύχω εἰς τοῦτο, ἴσως ὄχι) ᾿Ολυμπ. 2) Ἄκαρπος, ἐπὶ γῆς καὶ γεννημάτων Κύθηρ. Πελοπν. (Λάκων. Μεσσ.) κ.ἀ. Ἄστοχη γῆ Κύθηρ. Ἄστοχα γεννήματα Λάκων. Τὰ σπαρμένα εἶνιˬαι ἀστόχιˬα, δὲν εἶνιˬαι πίτυχα Μάν. Ἅμα βρέξῃ ὁ Αὔγουστος, πάντοτες οἱ ἐλα͜͜ιὲς εἶν᾽ ἄστοχες Μεσσ. 3) Ἐκεῖνος ποῦ εἴθε νὰ μείνῃ ἄνευ κτήτορος, ἐπὶ πραγμάτων Πόντ. (᾿Αμισ. Κερασ. Κοτύωρ. Ὄφ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ.): ’Αστό’ νἀ ’ίνεται τὸ λῶμα σ'! (εἴθε ν᾿ ἀποθάνῃς καὶ σὺ καὶ οἱ συγγενεῖς σου, ὥστε νὰ μείνῃ χωρὶς κτήτορα τὸ ἔνδυμά σου!) Τραπ. Χάλδ. κ.ἀ. Ἀστό’ κιˬ ἀπαρδάλ’! (συνών. τῷ προηγουμένῳ) Ὄφ. Τραπ. Χαλδ. κ.ἀ. Τ’ ἀστό' καὶ τ’ ἄκλερο! (τὸ ἔρημον καὶ ἄκληρον!) Ὄφ. Συνών. ρημάδι. Καὶ κατ᾽ ἀντίφρ. ἐπὶ πράγματος ἢ ζῴου πρὸς ὃ ἐκδηλοῖ τις συμπάθειαν ἢ θαυμασμὸν Πόντ. (Χαλδ.): Τ’ ἀστό’, ντ’ ἔμορφον ἔν’! (τὸ ρημάδι, τί ὡραῖον εἶναι!) 4) ᾽Αφυής, δύσνους Ἤπ. Πόντ. (Τραπ.): Τ’ ἄστοχον τὸ παιδὶν ’κ' ἐπορεῖ νὰ μαθάν’ τὸ μάθεμαν ἀθε (δὲν ἠμπορεῖ νὰ μάθῃ τὸ μάθημά του). β) ᾿Απρόσεκτος Ἤπ. Πελοπν. Πόντ. (Κοτύωρ.) γ) ᾿Ασυλλόγιστος, ἀνόητος, ἐπὶ προσώπων καὶ λόγων πολλαχ.: Ἄστοχος ἄνθρωπος. Ἄστοχα λόγιˬα πολλαχ. || Παροιμ. Ἄστοχος νοῦς, διπλὸς ὁ κόπος (διὰ τὴν σημ. ἰδ. ἀστόχαστος 1) Πελοπν. κ.ἀ. 5) ’Απρεπὴς Τσακων. 6) Ἄσχημος, κακὸς Κορσ. Πελοπν. (Κορινθ.)
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
